Samenvatting

In deze samenvatting staan per programma welke resultaten er in 2020 zijn bereikt, welke inspanningen daarvoor zijn gedaan en wat die inspanningen hebben gekost. Vervolgens wordt stil gestaan bij belangrijke ontwikkelingen op een aantal specifieke onderwerpen, de paragrafen. Waarbij in een Corona-paragraaf aandacht wordt geschonken aan het effect van de uitbraak van COVID-19 op de gemeente Drimmelen.

De samenvatting sluit af met een toelichting op het financieel resultaat dat over 2020 werd behaald. Onder meer door het rekeningresultaat te vergelijken met het resultaat uit de laatste tussentijdse rapportage, de Najaarsnota 2020. 

De hoofddoelstelling van het programma Burger en bestuur: Drimmelen is een veilige gemeente waarin inwoners, bedrijven en organisaties/verenigingen samen leven, werken en genieten.

Het programma heeft 5 thema’s. Per thema is in 2020 het volgende bereikt:

• Dienstverlening: op 17 december 2020 heeft de raad het ambitieplan Dienstverlening en Informatievoorziening vastgesteld. In het plan beschrijven we vanuit verschillende invalshoeken hoe we een verbeterde dienstverlening en digitale transformatie in Drimmelen realiseren. Bijvoorbeeld door de inrichting van een Klant Contact Systeem voor een optimale telefonische bereikbaarheid van de gemeentelijke organisatie.

• Burger en politiek:
o het afgelopen jaar zijn communicatieadviseurs aan collegeleden gekoppeld en zijn de adviseurs door goed contact met de afdelingen te houden meer aan de voorkant bij (grote) projecten. Dit bevordert het goed communiceren over voor de samenleving belangrijke onderwerpen. Er is veel capaciteit gaan zitten in de communicatie rondom COVID-19 waardoor sommige zaken zijn vertraagd maar andere juist versneld (bijvoorbeeld het gebruik van beeldmateriaal en filmpjes).
o De uitbraak van COVID-19 belemmerde het in persoon naar buiten treden van college- en raadsleden. Wel werd en wordt gezocht naar digitale alternatieven om de mening van inwoners over lokale ontwikkelingen en projecten te peilen.

• Dorpsgericht werken: COVID-19 verhinderde het doorgaan van dorpsonderonsjes. Ook het via 'Meet and Match' onder de aandacht brengen van maatschappelijke initiatieven en Samen aan de slag-activiteiten vond nauwelijks plaats. Het verder verankeren van Dorpsgericht Werken 3.0 liep ernstige vertraging op.

• Openbare orde en veiligheid, crisisbeheersing:
o Door COVID-19 en de sluiting van scholen steeg de overlast van rondhangende jeugd en het aantal vernielingen. Extra toezicht was nodig, zeker tijdens de lockdown periode. Het advies om thuis te blijven en thuis te werken zorgde daarentegen voor een daling van het aantal inbraken.
o Als gevolg van COVID-19 zijn acties om ondermijning tegen te gaan, zoals integrale acties van het Baronie Interventie Team en bewustwordingsbijeenkomsten, nauwelijks doorgaan. Een stagiaire Integrale Veiligheidskunde heeft in het najaar onderzoek gedaan naar het vergroten van de weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit in het buitengebied. Haar aanbevelingen komen begin 2021 beschikbaar.
o De Coronacrisis maakte dat de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie haar netwerk, kennis en bewustzijn vooral vanuit de praktijk heeft kunnen vergroten. De opgedane inzichten zullen worden gebruikt bij de nieuwe opleidingen en trainingen.

• Bestuursondersteuning: als gevolg van COVID-19 is de uitvoering van de geluksagenda anders verlopen dan voorzien. Wel is extra aandacht besteed aan het tegengaan van eenzaamheid bij onze inwoners.

De hoofddoelstelling van het programma Openbare ruimte: het op een effectieve en efficiënte manier de openbare ruimte schoon, heel, veilig en aantrekkelijk maken en houden. Hierbij betrekken we burgers en bedrijven. Er is ruimte voor verschillende aanpakken, kwaliteitsniveaus en maatwerkafspraken.

Het programma heeft 4 thema’s. Per thema hebben we in 2020 het volgende bereikt:
• Integraal en burgergericht werken:
o We realiseerden in 2020 enkele grote integrale projecten. Zo rondden we het Centrumplan Made (Marktstraat en Molenplein), Centrumroute Terheijden, Kastanjelaan Made en de Parallelweg Wagenberg af.
o Vanwege COVID-19 moest de inbreng van belanghebbenden bij planvorming voor de openbare ruimte vaak telefonisch, per mail of brief plaats vinden. Het voorbereiden van de uitvoering werd op verzoek van belanghebbenden op locatie besproken. De Bouwapp bood uitkomst om tijdens de uitvoering van werkzaamheden vragen te beantwoorden. Ook de website (projecten) pasten we regelmatig aan met actuele informatie.
o We werken vanaf 2020 integraal. Voorlichting over de grotere projecten vond op een goede digitale manier plaats.
o Aan het initiatief om het onderhoud van openbaar groen aan bewoners over te dragen kon door COVID-19 nog geen gevolg worden gegeven.

• Wegen en verkeer:
o Drimmelen nam deel aan de provinciale aanbesteding van laadpalen voor elektrische auto's. Vanaf 2021 start de gegunde partij met de plaatsing.
o Eind 2020 boden we het nieuwe beleidsplan Wegen aan de gemeenteraad aan, met de bedoeling dit in de raadsvergadering van januari 2021 vast te stellen. Het beleidsplan zal vervolgens leiden tot een beheerplan.
o Dankzij de inzet van een verkeers-BOA kon er extra op verkeersoverlast gecontroleerd en gehandhaafd worden. Daarbij werd op enkele locaties samengewerkt met Veilig Verkeer Nederland.
o In 2020 maakten we van de Lageweg in Terheijden, de Parallelweg in Wagenberg een fietsstraat. Ook in de Centrumroute Terheijden realiseerden we meer ruimte voor de fiets.
o Het regionale onderzoek naar landbouwverkeer leerde ons dat de route door Wagenberg en Terheijden een behoorlijke intensiteit heeft.
o In 2020 voerden we aanvullende onderzoeken voor een alternatief tracé voor de Zoutendijk uit. Gebleken is dat een alternatief een overdaad aan geluidsbelasting voor nabijgelegen natuur met zich mee zal brengen. De omvang van de natuurcompensatie zal dan groter zijn dan het college vooraf dacht.
o De activiteiten om de mentale toegankelijkheid van het OV te vergroten moesten vanwege hun fysieke karakter worden uitgesteld.
o Eind van het jaar is, in samenwerking met de gemeenten Moerdijk, Altena en Halderberge, een proef met een hubtaxi (Bravoflex) gestart.
o Het voorbije jaar verbeterden we de toegankelijkheid van de bushaltes. Vooral door het aanpassen van geleidelijnen, waarschuwingsmarkeringen en opritjes voor minder validen.
o Het fietsveilig maken van de Crullaan (Made) en de Zeggelaan (Terheijden) werd in voorbereiding genomen.
o In het najaar werden prioritaire looproutes aangelegd in Lage Zwaluwe en Drimmelen. De andere kernen komen in 2021 aan bod.
o Het Molenplein en de Marktstraat werden opnieuw ingericht, wat de verkeersveiligheid en de aantrekkelijkheid van het centrum van Made ten goede komt.

• Groen en speelvoorzieningen:
o De waardevolle bomenkaart bereidden we in 2020 voor.
o Stichting De Amerkant Op nam het initiatief om een bos te ontwerpen, aan te leggen en daarna te beheren. In het najaar plantte de stichting met kinderen en de gemeente de eerste boom voor een (B)oerBurgerBos.
o Het waterschap Brabantse Delta, die de projectleiding heeft, verwierf nieuwe gronden voor het aanleggen van de ecologische verbindingszone tussen de Mark en de Zwaluwse haven. En verwacht de laatste benodigde kavels in het voorjaar van 2021 aan te kunnen kopen, waarna met de aanleg zal worden begonnen.
o 100 % van onze bermen maaien we op ecologische wijze. Dit is ook het uitgangspunt bij de nieuwe aanbesteding.
o Er werd een nota voorbereid voor het plaatsen van beweegtoestellen in de openbare ruimte. Ook de voorbereidingen voor een beweegroute op het terrein van Sovak en de omliggende openbare ruimte werden afgerond. De route wordt in het eerste kwartaal van 2021 aangelegd.
o Er werd een actieplan voorbereid voor het creëren van meer biodiversiteit in onze gemeente

• Water:
o In zowel het voorjaar als het najaar konden inwoners tegen een gereduceerde prijs regentonnen kopen. De actie was een succes: in totaal kochten 170 huishoudens een regenton.
o Het voornemen om i.h.k.v. de klimaatadaptie zoveel mogelijk hemelwater in de grond te infiltreren brachten we in de Boerhoekstraat en Burgemeester Van Campenhoutstraat in de praktijk.
o Het plan voor het beheer van de watergangen is door het college vastgesteld, wat de weg vrijmaakt naar daadwerkelijke planuitvoering vanaf het eerste kwartaal 2021.
o Het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is een gezamenlijk plan van overheden om Nederland klimaatbestending en waterrobuust in te richten. In september overlegden bestuurders van deze overheden over de invulling van het deltaplan voor onze regio.

De hoofddoelstelling van het programma Ruimte, wonen en economie: het bevorderen van de economische vitaliteit en werkgelegenheid. Drimmelen recreatief op de kaart zetten en kansen benutten van De Biesbosch. De gemeente profileren als een aantrekkelijke woongemeente en daarbij zorgen voor de bouw van voldoende woningen in alle kernen en in alle prijsklassen met gasloos en energieneutraal als uitgangpunten. In 2040 is Drimmelen energieneutraal.

Het programma heeft 5 thema’s. Per thema is in 2020 het volgende bereikt:

• Versterken vrijetijdseconomie
o Bij het Bedrijvennetwerk Drimmelen is een aanjager aangesteld die een impuls moet geven aan de profilering van de producten van onze toeristische ondernemers. De gemeente ondersteunt dit met een subsidie.
o In 2021 herdenken we de Sint-Elisabethsvloed van 1421. Samen met een kwartiermaker en Wij zijn Drimmelen hebben we inspiratiebijeenkomsten georganiseerd voor het organiseren van activiteiten.
o Samen met o.a. de Biesboschpartners en onze toeristische ondernemers bereidden we een nota Vrijetijdseconomie voor. De nota wordt in het voorjaar van 2021 aan de raad voorgelegd.
o Met Staatsbosbeheer hebben we onze gezamenlijke ambitie voor toerisme op de Hofmansplaat geformuleerd. Een extern bureau werkt die ambitie uit in een inrichtingsplan, met het voetveer als belangrijk aandachtspunt.
o De status van De Biesbosch als nationaal park gaat op termijn wellicht over naar NL Delta. De nieuwe gebiedsvisie gaat in het voorjaar van 2021 naar de raad. Waarbij oog zal zijn voor de unieke kenmerken van De Biesbosch.
o Samen met inwoners, kinderen lokale ondernemers is een plan ontwikkeld voor de inrichting van de kop van de buitenhaven van Lage Zwaluwe. Met uitvoering in 2021.
o Het plan voor de herinrichting van de Kleine Schans in Terheijden is afgestemd op de beschikbare financiële middelen. Uitvoering in 2021.
o De twee resterende bedrijfskavels op het Degaterrein zijn via een makelaar in de markt gezet. Zodra deze laatste kavels zijn verkocht wordt het gehele terrein woonrijp gemaakt.
o De verlenging van het Beverpad richting Drimmelen is in juli 2020 opgeleverd. Het onderzoek naar het tracé richting Lage Zwaluwe loopt.
o In het najaar werd het Toeristisch-Recreatief Effect Onderzoek uitgevoerd, waarvan de resultaten bij de visie Vrijetijdseconomie zijn betrokken. Die visie wordt in het voorjaar van 2021 aan de raad gepresenteerd.
o Bij de Oude Haven in Drimmelen werd een parkeerterrein aangelegd. Het college verwacht dat het parkje in het voorjaar van 2021 aangelegd zal zijn en de wandelpromenade medio 2021.
o Bij lokale ondernemers werden 7 Toeristische Informatiepunten met informatie over een verblijf in Drimmelen gevestigd.

• Versterken economische structuur:
o Het winkelbestand in het centrum van Made staat onder druk, mede als gevolg van de Coronamaatregelen. De gemeente overlegde regelmatig met de BIZ over het peil houden van de leefbaarheid van het centrum.
o De nota Economie is in voorbereiding genomen. De nota zal inzicht geven in de economische positie van de gemeente en de ruimtebehoefte van bedrijven. De nota wordt in april 2021 aan de raad voorgelegd.
o Het netwerk voor breedband in buitengebied wordt uitgerold. Delta Fiber Netwerk zal die uitrol naar verwachting in het voorjaar van 2022 afronden.
o De raad heeft zich op 18 juni 2020 opiniërend uitgesproken over de inrichting van een sociaal-cultureel dorpshart in Made. De visie van de raad is gebruikt voor de vormgeving van het plan voor de inrichting van het dorpshart. Het college legt de verdere uitwerking begin 2021 aan de raad voor.
o Na een intensief en interactief traject is de weekmarkt verplaatst naar het Raadhuisplein

• Wonen:
o Het college streeft naar de bouw van minimaal 400 nieuwe, gasloze en energie neutrale huur- en koopwoningen in de periode 2019 – 2022. In 2020 zijn verschillende bouwprojecten voorbereid, gestart en afgerond. Er zijn 89 woningen gebouwd. De procedures voor drie grotere plannen (Geraniumstraat-Zilverschoon, Leeuwerikstraat en Zijlbergsestraat) en een aantal kleinere particuliere initiatieven heeft geleid tot bijna 200 woningen aan harde plancapaciteit.
o Daarnaast heeft de raad heeft in juni 2020 het beleid voor de huisvesting van tijdelijke werknemers herzien.

• Duurzaamheid:
o Doelstelling voor 2025 is om het restafval te beperken tot 30 kg per inwoner per jaar. In 2020 was dit aantal nog aanzienlijker hoger. Extern advies wordt ingewonnen om de vermindering van het restafval te beperken en inzamelsystematiek te beoordelen.
o Het Ontwerp Programma Duurzaamheid werd opgesteld. Eind januari 2021 eindigde de inzagetermijn. Het definitieve programma wordt in maart 2021 aan de raad aangeboden.
o In februari 2020 heeft de raad zijn steun uitgesproken voor het Drimmelens Energie Akkoord. Het DEA bevat lokale energieprojecten die bijdragen aan de CO2-doelen uit het Klimaatakkoord.
o Het Traais Energie Collectief en de gemeente werken intensief samen om Terheijden energieneutraal te maken. In het centrum is er een warmtenet aangelegd en inmiddels wordt er gewerkt aan de plaatsing van een windmolen. Er is een vergunning verleend voor een zonnepark. De procedure loopt nog.
o De 16 West-Brabantse gemeenten hebben in 2020 een concept-Regionale Energie Strategie opgesteld. De definitieve RES wordt in april 2021 aan de raad aangeboden.
o De procedure voor het project Geothermie Plukmade werd gestart. De aanleg van een biomassa installatie voor lokale tuinders hangt nog op een vergunning van de provincie ingevolge de wet Natuurbescherming.
o Het gemeentehuis is verduurzaamd. De energievoorziening is aangepast en er zijn zonnepanelen gelegd. In 2021 zal er glas met een hogere isolatiewaarde worden geplaatst en zal er zonwering worden aangebracht.
o Drimmelen is gestart met het project Energieneutrale Dorpen, waarin vijf werkgroepen een actieplan voor een energieneutraal dorp opstellen. Die plannen worden medio 2021 aan de gemeente voorgelegd en vormen een basis voor de Transitievisie Warmte die eind 2021 moet zijn vastgesteld.
o De Raad van State keurde het plan Wind A16 goed. Het plan omvat de bouw van 28 windmolens, waarvan 8 in Drimmelen.
o Er werd een collectieve inkoop van zonnepanelen en isolatie georganiseerd. Daarnaast werden vanuit een RRE subsidie gratis waardebonnen verstrekt waarmee 2.300 unieke aanvragers via het Regionaal Energieloket kleine energiebesparende maatregelen konden laten uitvoeren.

• Leefomgeving:
o In regionaal verband wordt gewerkt aan een kader voor Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB’s). In 2021 wordt dat kader vertaald naar de Drimmelse situatie.
o De invoering van de Omgevingswet werd uitgesteld tot 1 januari 2022. Ondanks dit uitstel is de invoering zoveel mogelijk volgens de oorspronkelijke planning opgepakt. Alleen de opleidingen, een aantal communicatie-activiteiten en enkele werkzaamheden rond het omgevingsplan zijn doorgeschoven naar 2021. Verder loopt het oefenen en testen ook door in 2021.
o Het college stelde het nieuwe beleidsplan 2020 – 2024 voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving vast. Bestuurlijke vaststelling van het uitvoeringsprogramma volgt begin 2021.

De hoofddoelstelling van het programma Sociaal Domein is: we hebben een inclusieve samenleving. Hierin kan iedereen meedoen aan activiteiten op het gebied van onderwijs, werk, sport en ontmoeting, zorg en welzijn. Ongeacht leeftijd, sociale klasse, afkomst of beperking. Iedereen neemt zelf verantwoordelijkheid en ondersteunt de mensen in zijn omgeving. Mensen die het niet redden met hulp van mensen uit hun omgeving of algemene voorzieningen krijgen ondersteuning van de gemeente.

Het programma kent 5 thema’s. Per thema is in 2020 het volgende bereikt:

• Opgroeien en opvoeden:
o De raad stelde begin 2020 het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2020 – 2023 (IHP) vast. Vervolgens werd gestart met de voorbereidingen voor een nieuw Integraal Kindcentrum De Stuifhoek in Made.
o De scholen hebben zich tijdens de Corona-lockdown ingezet om leerlingen onderwijs (op afstand) te kunnen blijven bieden. Er was nadrukkelijk aandacht voor leerlingen waar juist vanwege de bijzondere omstandigheden extra zorg voor nodig was. Scholen en RBL hielden contact met de leerlingen.
o Vanwege COVID-19 kreeg de Voor- en Vroegschoolse Educatie een andere vorm. De pedagogen van de kinderopvang verzorgden een aanbod in de thuisomgeving van het kind.
o Bestuurlijk en ambtelijk onderhielden we vanuit de gemeente intensieve contacten met onderwijs en kinderopvang. Dit alles om alle maatregelen rondom de bestrijding van het coronavirus in goede banen te leiden.
o Eind 2020 is in samenwerking met Geertruidenberg gestart met een Taskforce. Met als doel om de transformatie van de jeugdzorg verder vorm te geven en de kosten van de jeugdzorg nog beter te beheersen.
o Op 1 januari 2020 ging het Centrum voor Jeugd en Gezin Drimmelen – Geertruidenberg als gemeenschappelijke regeling van start en ging de gemeenschappelijke regeling Veilig Thuis over in Geweld in Afhankelijkheidsrelaties en Meldpunt Crisiszorg.
o In samenwerking met de GGZ en jongerenwerkers werd een project gestart om de eenzaamheid onder jongeren tegen te gaan.
o Samen met de andere WBO-gemeenten werd de zorgverlening door Juzt aan andere aanbieders overgedragen, waarna de organisatie werd ontmanteld.
o Via Democracity konden basisschoolkinderen op een laagdrempelige manier kennis maken met democratische besluitvorming.
o We introduceerden het jeugdlintje. Een onderscheiding voor kinderen en jongeren tot 18 jaar die een bijzondere prestatie leveren of zich belangeloos inzetten voor de samenleving.

• Zorg voor kwetsbare burgers:
o 2020 was het eerste volle jaar waarin het nieuwe beleid voor minima en schuldhulpverlening is uitgevoerd. In 2020 leidde de Coronacrisis nog niet tot een toename van de aanvragen om bijzondere bijstand en schuldhulpverlening maar de situatie voor 2021 en verder is nog onzeker.
o De komst van de nieuwe Wet gemeentelijke schuldhulpverlening per 1 januari 2021 vergde de nodige voorbereiding.
o Noodgedwongen werd het landelijke actieprogramma Eén tegen eenzaamheid op alternatieve wijze ingevuld. Samen met onze zorg- en welzijnspartners maakten we vooral gebruik van belcirkels.
o De pilot met twee huiskamers in De Ganshoek en Antoniusabt werd belemmerd door COVID-19. Het college overweegt daarom om de pilot te verlengen.
o De landelijke invoering in 2019 van een relatief laag abonnementstarief voor de Wmo-voorzieningen zorgde opnieuw voor een groot aantal aanvragen. Gemeenten drongen bij het Rijk op ruimere budgetten aan.
o Vanaf 2022 wordt iedere gemeente verantwoordelijk voor Beschermd Wonen. Landelijk worden de middelen vanaf 2023 gedurende een periode van 10 jaar opnieuw verdeeld. We hebben in 2020 samen met de regio de nodige stappen gezet om op tijd klaar te zijn voor deze nieuwe taken.
o De inwerkingtreding van de nieuwe Wet inburgering werd uitgesteld tot 1 januari 2022. In regionaal verband ging de voorbereiding op de komst van deze nieuwe wet onverminderd door.
o In 2020 zijn we begonnen met het maken van een plan van aanpak om de (verschoonbare) achterstand in de huisvesting van asielzoekers in te lopen.
o We maakten in 2020 via een plan concreet welke stappen nodig zijn om te werken aan een inclusieve gemeente waarin iedereen mee kan doen. De raad stelde hier extra budget voor beschikbaar.
o Ingevolge de beleidsnota lokaal gezondheidsbeleid zijn terreinen van scholen en kinderopvangcentra rookvrij gemaakt. Verschillende sportverenigingen sloten zich hierbij aan.
o In 2020 zorgden we voor vervanging en plaatsing van nieuwe AED’s. Hiermee hebben we een volledig dekkend AED netwerk in onze dorpskernen.

• Participatie door werk en maatschappelijke inzet:
o Gemeenten waren verantwoordelijk voor de uitvoering van de Tozo-regeling. We ontvingen ruim 600 aanvragen voor levensonderhoud en ruim 20 aanvragen voor een bedrijfskrediet.
o Ook in 2020 is het gelukt om inwoners met een arbeidsbeperking ingevolge de Wet banenafspraak bij reguliere werkgevers te plaatsen.
o We zochten en vonden bij voetbalvereniging Madese Boys een nieuwe locatie voor de voedselbank.

• Sport en bewegen:
o Het Sportakkoord Drimmelen is vastgesteld. Het akkoord beoogt om sporten en bewegen voor iedereen aantrekkelijk en bereikbaar te maken en legt de basis voor de vernieuwing van het sportbeleid.
o Voetbalvereniging Zwaluwe voltooide met een gemeentelijke subsidie de renovatie van haar accommodatie. De raad stemde in met de financiering en een garantstelling van de nieuwbouw van de voetbalvereniging in Terheijden.
o De zwembaden De Randoet in Made en Het Puzzelbad in Terheijden werden na een duurzame renovatie in juni 2020 heropend. De overeenkomst met Optisport voor de exploitatie werd met 10 jaar verlengd.

• Sociaal-culturele accommodaties:
o De maatschappelijke accommodaties kregen te maken met beperkingen door de Corona-maatregelen van het kabinet. Vanuit de gemeente is adviserende en – in een enkel geval waar voorliggende voorzieningen tekortschoten – financiële ondersteuning aangeboden.
o De raad stelde in 2020 een subsidie beschikbaar voor het continueren van de pilot centrale bouwhal Drimmelen. Vanwege COVID-19 konden de carnavalsoptochten niet doorgaan en werd er geen bouwhal ingericht.

Paragraaf A – Weerstandsvermogen en risicobeheersing
Drimmelen hecht waarde aan een robuust weerstandsvermogen en streeft daarom een weerstandsratio van minimaal 1 na. In die situatie is het weerstandsvermogen dat beschikbaar is minimaal gelijk aan het weerstandsvermogen dat o.b.v. het risicoprofiel nodig is. Ultimo 2020 bedroeg dit weerstandsratio 3,62 en waren er op dat moment dus voldoende reserves aanwezig om eventuele toekomstige risico’s af te wenden.

De financiële gezondheid van een gemeente laat zich aflezen uit een verplichte set aan kengetallen. Eind 2020 duidden de schuldpositie (25% bij een toegestane bovengrens van 130%), het solvabiliteitsratio (56% bij een gewenste ondergrens van 35%) en de grondexploitatie (1% bij een toegestane bovengrens van 10%) op een gezonde financiële positie. Het structurele exploitatieresultaat gaf met -7% (minimaal 0%) aan dat de structurele lasten niet geheel met structurele baten konden worden gedekt. Wat veroorzaakt werd door een eenmalige correctie op het onderscheid tussen structurele en incidentele baten en lasten. De belastingcapaciteit maakte met 104% duidelijk dat er op dat moment in vergelijking met de andere Nederlandse gemeenten geen ruimte was om de lokale belastingen te verruimen.

Paragraaf B – Lokale heffingen
Een belangrijk deel van de gemeentelijke opbrengsten bestaat uit lokale belastingen zoals onroerend zaak belasting, afvalstoffenheffing en rioolheffing. In 2020 bedroegen die gemeentelijke opbrengsten € 11,8 miljoen; zo’n € 0,3 miljoen lager dan begroot. Aan de ene kant was sprake van een hogere opbrengst uit de heffing voor afvalstoffen (€ 230.000) doordat er vanwege de toename van thuiswerken in Coronatijd er meer rest- en GFT-afval door inwoners werd aangeboden. Aan de andere kant werd een voorziening getroffen voor de mogelijke oninbaarheid van precarioheffingen op kabels en leidingen (€ 546.000). 
De lokale lastendruk - het totaal van de onroerend zaak belasting, afvalstoffenheffing en rioolheffing – bedroeg € 806,03 per huishouden. Voor 2020 werd een bedrag werd een lastendruk van € 794,61 (exclusief eenmalige compensatie van € 13,80 voor de rioolheffing) begroot. Zoals gezegd leidde het vele thuiswerken tot hogere kosten voor de afvoer en verwerking van afvalstoffen.

Paragraaf C – Onderhoud kapitaalgoederen
Als gemeente draagt Drimmelen de verantwoordelijkheid voor een openbare ruimte die veilig en aantrekkelijk is. Daartoe onderhoudt zij wegen, openbare verlichting, civiele kunstwerken, openbaar groen, speelruimtes, rioleringen en (stedelijk) water en gebouwen waarvan zij eigenaar is. Dit onderhoud kostte € 3,5 miljoen, een bedrag dat wat lager is dan het bedrag dat in de bijgestelde begroting werd voorzien (€ 3,7 miljoen). Zo vielen de kosten van het onderhoud aan de drukrioleringen lager uit.
Voor lopende investeringen heeft de gemeenteraad € 23,0 miljoen aan kredieten beschikbaar gesteld. Hiervan was ultimo 2020 € 15,1 miljoen uitgegeven. Daarmee resteerde er op dat moment een kredietruimte van € 7,9 miljoen, met name voor investeringen in wegen (€ 2,6 miljoen), riolering en (stedelijk) water (€ 4,4 miljoen) en gebouwenbeheer (€ 0,5 miljoen).

Paragraaf D – Financiering
Aan het beheer van geldstromen (treasury) zijn risico’s verbonden. Voor de gemeente Drimmelen zijn het renterisico en het kredietrisico van belang.
Het renterisico is beperkt van omvang. Zo bleef ultimo 2020 het totaal van de toegestane kasgeldlimiet met € 3,8 miljoen ruim binnen de toegestane norm (€ 5,1 miljoen). Om in haar financieringsbehoefte te voorzien sloot de gemeente in juli 2020 voor een bedrag van € 5 miljoen een lening bij de BNG af, met een beperkte looptijd (1 jaar plus 1 dag) en met een negatieve rente.
De gemeente staat sinds langere tijd borg voor een lening die een lokaal gevestigde instelling voor ouderenzorg bij de BNG heeft afgesloten. Het college besloot in november 2020 om daarnaast borg te staan voor een lening die de voetbalvereniging in Terheijden voor de verbouwing van haar accommodatie bij de BNG af gaat sluiten.

Paragraaf E – Bedrijfsvoering
Een veranderende omgeving, wijzigingen in het gemeentelijk takenpakket en interne ontwikkelingen vragen om een gemeentelijke organisatie met een zeker adaptief vermogen. Om die reden zijn in 2020 een aantal lijnen ontwikkeld om de gemeentelijke organisatie aan te passen. Waarbij het onder meer gaat over het waarborgen van een betrouwbare, efficiënte, interactieve en mensgerichte dienstverlening, het actualiseren van het strategisch personeelsbeleid en het investeren in een basisstructuur voor leren en ontwikkelen. Het college zal de raad begin 2021 per brief hier nader over informeren.
Vermeldingswaardig is verder dat de loonkosten nauwelijks afweken van de begroting (0,27%) en dat het ziekteverzuim (4,62%) binnen de ten doel gestelde bovengrens (5,40%) bleef. In 2020 is gestart met het optimaliseren van de basisregistraties en werd er een programma aangeboden om de bewustwording van een veilige omgang met persoonsgegevens nog verder te verhogen.
Het gemeentehuis werd verduurzaamd en de contouren van een nieuw werkplekconcept dat ook recht doet aan de combinatie met thuiswerken werden uitgewerkt.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties presenteerde in het najaar een voorstel voor nieuwe verdeelsystematiek van het Gemeentefonds. Die nieuwe opzet zou voor Drimmelen een klein financieel voordeel op gaan leveren (€ 6 euro per inwoner per jaar).  In het voorjaar van 2021 zullen de Raad voor het Openbaar Bestuur en de VNG de nieuwe verdeelsystematiek van commentaar voorzien.
In de toekomst worden colleges verantwoordelijk voor de rechtmatigheidsverantwoording bij de jaarstukken. Vermoedelijk vanaf de jaarstukken 2021. De raad besloot in juni 2020 hoe zij dat in Drimmelen door het college ingevuld wil zien.

Paragraaf F – Verbonden partijen
In 2020 veranderde de portefeuille met gemeenschappelijke regelingen. De GR CJG Drimmelen Geertruidenberg ging van start, terwijl de GR Parkschap Nationaal Park De Biesbosch werd opgeheven. De GR Veilig Thuis West-Brabant ging over in Geweld in afhankelijkheidsrelaties en meldpunt crisiszorg.
De vermogensposities van de GR’en waaraan Drimmelen deelneemt weken ultimo 2020 beperkt af t.o.v. de begrote posities. Dat gold eveneens voor de financiële resultaten, het risicoprofiel van de GR’en en de gemeentelijke bijdrage. Drimmelen fungeerde als doorgeefluik voor de financiële steun aan WAVA/MidZuid.
De GR Veiligheidsregio en de GR GGD werden zonder tussenkomst van gemeenten gecompenseerd voor hogere kosten in het COVID-19 dossier. Wel fungeerde Drimmelen als doorgeefluik voor de financiële steun aan WAVA/MidZuid.
De griffierskring West-Brabant nam het initiatief om de regionale nota Verbonden Partijen te evalueren en colleges en raden over de uitkomsten te informeren. De gedane aanbevelingen zullen worden overgenomen in een herziene nota die binnen 1 jaar na de inwerkingtreding van de herziene Wet gemeenschappelijke regelingen op vermoedelijk 1 januari 2022 van kracht zal worden. De nieuwe Wet gemeenschappelijke regelingen beoogt om de kaderstellende en controlerende rol van gemeenteraden bij GR’en te versterken.

Paragraaf G – Grondbeleid
Drimmelen voert een faciliterend grondbeleid en beschikte eind 2020 over slechts vijf actieve grondposities: het Oranjeplein en het E-veld in Terheijden, Prinsenpolder en kavels aan de Geraniumstraat en Antwerpsestraat in Made en het Degaterrein in Lage Zwaluwe.
Deze exploitaties leidden tot en met 2019 tot een winstneming en in 2020 tot een bescheiden verlies van € 7.000. Voor 2021 worden voor E-veld, de genoemde kavels aan de Geraniumstraat en Antwerpsestraat en het Degaterrein substantiële voordelige resultaten verwacht.

Paragraaf H – Corona
De uitbraak van COVID-19 trof veel sectoren van de Nederlandse samenleving. Het kabinet stond die sectoren met steunpakketten bij. Gemeenten werden verantwoordelijk voor de lokale uitvoering van een deel van die steunmaatregelen, zoals de Tozo. College en ambtenaren stonden getroffen ondernemers, organisaties en inwoners bij met advies, begeleiding en uitleg over de steunpakketten van het Rijk.
Door COVID-19 werden ook gemeenten geconfronteerd met gederfde inkomsten en meerkosten. Het kabinet kwam medeoverheden met steunpakketten tegemoet. Die steun was voor Drimmelen toereikend om gemiste inkomsten en hogere kosten te dekken. Ook werden verenigingen en exploitanten gecompenseerd.
Het lange termijn effect van COVID-19 op Drimmelen hangt af van de mutatie-intensiteit van het virus, het vaccinatieprogramma, de veerkracht van getroffen sectoren en de continuïteit van de steunpakketten van het Rijk.

De uitvoering van het beleid resulteerde in een exploitatieoverschot van  € 282.000. Bij de Najaarsnota werd - na bestemming van het tussentijds resultaat - nog uitgegaan van een neutrale exploitatie. Het exploitatieresultaat is dus met € 282.000 verbeterd ten opzichte van de Najaarsnota. Dat per saldo gunstige verschil bestaat uit voordelen en nadelen.

De volgende twee tabellen geven daar inzicht in. Belangrijkste meevallers waren de verkoop van land- en tuinbouwgronden en reststroken (programma 3), hogere rijksbudgetten of lagere kosten bij de jeugdzorg en de Wmo (programma 4), een hogere vergoeding voor de uitvoering van de Tozo-regeling (programma 4) en een hogere algemene uitkering (algemene dekkingsmiddelen). Opvallende tegenvallers waren een noodzakelijke extra dotatie aan de pensioenvoorziening voor (voormalige) burgemeesters en wethouders (programma 1), een lagere toerekening van rente en BTW aan de tarieven voor riolering en stedelijk water (programma 2) , lagere opbrengsten uit het Grondbedrijf (programma 3), hogere kosten voor de jeugdzorg (programma 4) en het treffen van een voorziening voor een mogelijk oninbare precarioheffing (algemene dekkingsmiddelen). Daarnaast werd de algemene reserve voor een lager bedrag onttrokken dan nog in de Najaarsnota werd voorzien (algemene dekkingsmiddelen).

Tabel: voordelige verschillen tussen Najaarsnota en jaarstukken  

Tabel: nadelige afwijkingen tussen Najaarsnota en jaarstukken 

Nadat het exploitatieresultaat gezuiverd wordt van incidentele baten en lasten ontstaat het structurele resultaat. Het structurele resultaat geeft aan of een gemeente haar structurele lasten af kan dekken met structurele baten. 

Het structurele resultaat over 2020 was negatief: -  € 1.462.000. Het college heeft bij de beide tussentijdse rapportages (de Voorjaarsnota en de Najaarsnota)  steeds aangegeven dat een zuiverdere benadering van het onderscheid tussen structurele baten en lasten tot een eenmalige resultaatcorrectie van ca. € 2 mln. heeft geleid. Zonder deze correctie zou ook het structureel resultaat positief zijn geweest. 

De financiële positie van onze gemeente komt niet alleen tot uitdrukking in de ontwikkeling van het resultaat en het vermogen. Ook de financiële kengetallen geven alleen en in samenhang een beeld van die positie.

 

Voor een weging van de uitkomsten wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing en de samenvatting daarvan. Op deze plaats wordt volstaan met de opmerking dat Drimmelen een lage schuldpositie (1a en 1b) heeft, solvabel is (2) en niet kwetsbaar is op haar grondposities (3).  En in die zin financieel gezond is.

Wel maakt dat de hiervoor genoemde eenmalige correctie op het onderscheiden van structurele baten en lasten  tot een tekort op de structurele exploitatieruimte heeft geleid. In de begroting voor 2021 en latere jaren is echter voorzien dat de structurele exploitatieruimte in de toekomst niet langer negatief zal zijn.

In vergelijking met andere Nederlandse gemeenten was er ultimo 2020 weinig ruimte om de lokale belastingdruk te verhogen.  Bij de behandeling van de begroting voor 2021 heeft de raad dan ook besloten om de lokale belastingdruk niet autonoom te verhogen maar uitsluitend de gebruikelijke indexering toe te passen.