F. Verbonden partijen

Deze paragraaf geeft inzicht in de bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en risico’s van de gemeente in haar samenwerking met verbonden partijen.

Onze ambitie is ervoor te zorgen dat verbonden partijen op effectieve en efficiënte wijze bijdragen aan het realiseren van onze gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Uitgangspunten hierbij zijn een heldere verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen de gemeente en de verbonden partij en het maken van afspraken over de prestaties die een verbonden partij levert. Met als juridisch kader de Wet gemeenschappelijke regelingen en de regionale nota verbonden partijen.

Wijziging Wgr

In het regeerakkoord is afgesproken dat de Wet gemeenschappelijke regelingen (hierna: Wgr) wordt aangepast om de politieke verantwoording over gemeentelijke samenwerking te verbeteren en gemeenteraden in staat te stellen hun controlerende rol beter uit te voeren. De ministerraad heeft daarom op 10 januari 2020 ingestemd met een wijziging van de Wgr. Op 16 december 2020 heeft het ministerie van BZK de nota van wijziging van de wet aan de Tweede Kamer aangeboden.

De wijziging houdt verschillende maatregelen in die de betrokkenheid van raadsleden in het bestuur van een gemeenschappelijke regeling en de inspraak van inwoners en maatschappelijke organisaties verbeteren.

De voorgenomen maatregelen onderscheiden zich in drie categorieën:
• Versterken van de positie van gemeenteraden bij besluitvorming in gemeenschappelijke regelingen
• Aanvullende controle-instrumenten voor gemeenteraden
• Verbeteren van de positie van gemeenteraden met betrekking tot het functioneren van de regeling.

Het college zal de gemeenteraad begin 2021 per brief op de hoogte brengen van de aanstaande wijziging van de Wgr.  De nieuwe Wgr zal vermoedelijk op 1 januari 2022 inwerkingtreden. Uit het in de wetswijziging behorend overgangsrecht blijkt vooralsnog de verplichting om alle bestaande gemeenschappelijke regelingen binnen 2 jaar na inwerkingtreding van de nieuwe wet hiermee in overeenstemming te hebben gebracht.

Register Wgr

De Wgr verplicht colleges om een register bij te houden van de regelingen waaraan hun gemeente deelneemt. In het register worden de deelnemers, de wettelijke voorschriften, de overgedragen bevoegdheden, adres en vestigingsplaats van de regeling en het type regeling (openbaar lichaam, bedrijfsvoeringsorganisatie of gemeenschappelijk orgaan) opgenomen.

Het college zal in het voorjaar van 2021 een geactualiseerde versie van haar register Wgr aan het ministerie van BZK aanbieden.

In 2015 en 2016 hebben de gemeenteraden van de regiogemeenten een kadernota Verbonden Partijen vastgesteld. In deze nota zijn in de vorm van zes spelregels samenwerkingsafspraken tussen gemeenten benoemd. Zodat gemeenten gezamenlijk kunnen sturen op verbonden partijen in het algemeen en gemeenschappelijke regelingen in het bijzonder.

Bij de vaststelling van de nota spraken gemeenten af om de nota steeds na vier jaar te evalueren. De nota is in 2020 in regionaal verband met raadsleden, collegeleden, contactambtenaren en vertegenwoordigers van de verbonden partijen geëvalueerd. Het evaluatieverslag is op 16 november 2020 aan de colleges van burgemeester en wethouders aangeboden. En zal tijdens digitale informatiesessies in februari 2021 aan de (burger)raadsleden van deelnemende gemeenten toegelicht.

De evaluatie geeft aanleiding om de bestaande nota Verbonden Partijen aan te passen. Die aanpassing zal volgen op  de actualisering van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). De herziene Wgr zal waarschijnlijk op 1 januari 2022 ingaan.

Vooruitlopend op de aanpassingen van de Wgr en de regionale nota, hebben individuele gemeenten al de mogelijkheid om de politiek-bestuurlijke betrokkenheid bij verbonden partijen te vergroten. De gemeenteraad neemt hierover tijdens de raadsvergadering van 22 april 2021 een standpunt in.                                                                                                                                                                                                  

Het BBV onderscheidt verbonden partijen in

• gemeenschappelijke regelingen (openbaar lichaam, gemeenschappelijk orgaan, bedrijfsvoerings-organisatie, centrumgemeente-constructie en regeling zonder meer)
• vennootschappen en coöperaties
• stichtingen en verenigingen
• overige verbonden partijen.

Het BBV schrijft voor welke informatie een gemeente minimaal over haar verbonden partijen in de begroting op neemt.

1. Het belang van de gemeente in de verbonden partij en het openbaar belang dat ermee wordt gediend.
2. Het belang van de gemeente in de verbonden partij aan het begin en de verwachte omvang aan het einde van het begrotingsjaar.
3. De verwachte omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar.
4. De verwachte omvang van het financiële resultaat in het begrotingsjaar.
5. Risico’s voor de financiële positie van de gemeente.

In tabel VP-2 is die informatie weergegeven.  De informatie over de GR Geweld in Afhankelijkheidsrelaties en Meldpunt Crisiszorg (voorheen Veilig Thuis) ontbreekt: deze GR heeft de jaarrekening 2020 nog niet beschikbaar gesteld.

Te zien is dat WAVA/MidZuid en de Veiligheidsregio verhoudingsgewijs grote overschotten hebben gerealiseerd. WAVA/MidZuid meldt dat het resultaat op de deelneming in het Werkgevers Service Punt en enkele incidentele baten tot het overschot hebben geleid. Het overschot bij de Veiligheidsregio werd met name veroorzaakt door substantieel lagere trainings- en opleidingskosten vanwege de onmogelijkheid om in Coronatijd fysiek te oefenen.

Bij de GGD is een verzwaring van het vreemd vermogen ten opzichte van begin 2020 waarneembaar. Het betreft in deze de doorbelasting van de Veiligheidsregio en de GHOR van kosten over 2020. Deze afrekening bevat onder meer Corona-gebonden kosten en is daarom hoger dan normaal.