C. Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente Drimmelen beheert ongeveer 385 hectare aan openbare ruimte. Elke inwoner, bezoeker en werknemer in de gemeente Drimmelen gebruikt deze openbare ruimte voor vele diverse activiteiten zoals wonen, werken en recreëren. Dit maakt de gemeente mogelijk door het aanleggen en onderhouden van wegen, riolering, civieltechnische kunstwerken, groen, straatmeubilair, verkeersmaatregelen, openbare verlichting en gebouwen. Dit noemen we onderhoud Kapitaalgoederen.
De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud beïnvloeden het voorzieningenniveau, maar daarmee ook op de jaarlijkse lasten.

Hieronder lichten we de belangrijkste kapitaalgoederen toe. We toetsen dit aan het bestaande beleid en de ontwikkelingen in het jaar 2020. Het bestaande beleid voor deze paragraaf is vastgelegd in diverse gemeentelijke beleidsnota’s (zie bijlage 1).

Bij inrichting, onderhoud en beheer houden we rekening met wetgeving:

• De Wegenwet van 1930;
• De Wegenverkeerswet van 1994;
• Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990;
• Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer;
• Wet geluidhinder;
• Bouwstoffenbesluit;
• Wet milieubeheer;
• Waterschapskeur;
• Reglement op de watergangen Noord-Brabant;
• Wet telecomvoorzieningen;
• Wet energiedistributie artikel 16;
• Besluit veiligheid attractie- en speeltoestellen van 1997.

Het onderhoud en beheer van de openbare ruimte verdelen we in drie categorieën: dagelijks onderhoud, structureel onderhoud en vervangingsonderhoud.
Bij herinrichting van de Openbare Ruimte wegen we verschillende belangen af. Jongere onderdelen waaraan we nog moeten wennen zijn toegankelijkheid, klimaatadaptatie en duurzaamheid.

Het belangrijkste doel van het dagelijks en structureel onderhoud is: door het uitvoeren van onderhoudsmaatregelen zorgen we ervoor dat de elementen veilig blijven en de maximale levensduur voor een element behaald wordt. Het structureel onderhoud voeren we planmatig uit. Gedurende het jaar voeren we visuele inspecties uit. We combineren de inspecties met de beschikbare gegevens over onder andere levensduur. Met deze informatie stellen we een (meerjarig) jaarprogramma (MOP) op.

Het belangrijkste doel van het vervangingsonderhoud is: op het moment dat een element aan het eind van zijn (technische) levensduur is, vervangen we dit door hetzelfde type met een langere levensduur. Structureel en vervangingsonderhoud pakken we zoveel als mogelijk integraal aan (werk met werk maken). Zo nemen we bij rioolvervangingen en renovaties van straten maatregelen voor openbare verlichting, het openbaar groen en verkeer in de plannen mee.

In 2020 gingen we verder met het Integraal beheer Openbare Ruimte (IBOR) en de implementatie daarvan. We veranderden voor al de planning.  In de onderstaande opsomming lichten we dat toe. 

De volgende  integrale projecten voor 2020 namen we in de begroting op: 

 

Centrumroute Terheijden
We rondden het eerste deel van de centrumroute Terheijden (rotonde Zeggelaan tot aan Schapenbogert) af. Het waterschap onderzoekt het verzwaren van de dijken langs de Mark. Een deel van de dijk ligt op de Molenstraat. We wachten de onderzoeken en de uitvoering van de daaropvolgende werkzaamheden af. Ook onderzoeken we versnellingskansen voor de uitvoering.

Stationstraat en omgeving Made
In 2020 onderzochten we mogelijkheden om de afvoer van vooral regenwater te verbeteren. Het gaat over een gebied dat groter is dan alleen de Stationstraat. Eén van de afvoermogelijkheden ligt door de Stationstraat Made.

Prinses Margrietstraat/Julianastraat Hooge Zwaluwe
De woningen aan de Prinses Margrietstraat zijn in 2019 opgeleverd. De gemeente startte met het rehabiliteren van deze straat. We nemen  ook de Julianastraat en een deel van de Korteweg mee. De werkzaamheden zijn eind mei 2021 klaar.

Centrumplan Made
We voerden het tweede deel van het centrumplan Made (Marktstraat en een stukje Kerkstraat) uit. Het werk zit nog in de oplevertermijn.

Oude Haven (Drimmelen)
De oude haven van Drimmelen bestaat uit verschillende fases. In 2020 rondden we het parkeerterrein af. Ook startten we met de voorbereidingen van de wandelboulevard en het parkje. In de wandelboulevard verbeteren we ook de riolering. Het waterschap stelt in haar voorwaarden dat we pas na het winterseizoen mogen beginnen. We verwachten eind april 2021 te kunnen gaan starten met de uitvoering.

Boerenhoekstraat/Burg. Van Campenhoutstraat (Made)
De werkzaamheden in de  Boerenhoekstraat/Burg. Van Campenhoutstraat startten eind 2020. De werkzaamheden zijn begin augustus 2021 klaar. 

Parallelweg Wagenberg:
De aanleg van de fietsstraat rondden we in 2020 af. Een jaar na afronding verloopt de onderhoudstermijn. 

Fietsstroken Hoofdstraat (Terheijden)
De voorbereiding van de werkzaamheden zijn gestaakt. 

Prioritaire looproutes ( Goeie stoepkes route)
In 2019 maakten we in samenwerking met onder andere de WWZ een plan voor de prioritaire looproutes (Goeistoepkes route). In het handboek toegankelijkheid Openbare Werken namen we uitgangspunten voor zo’n route op. De routes in Lage Zwaluwe en Drimmelen maakten  we in 2020 en deels in 2021. De overige kernen volgen in 2021. 

Winkelstrip Lage Zwaluwe
We knappen het openbaar gebied bij de winkelstrip in Lage Zwaluwe op. Hierdoor verbetert de uitstraling van dat gebied.

Verbeteren fietsveiligheid Zeggelaan (Terheijden)
In 2020 en deels nog in 2021 bereiden we de Zeggelaan voor.  Uit nader verhardingsonderzoek constateerden we dat de gehele wegconstructie vervangen moet worden. We vragen voor dit project subsidie aan.

Kastanjelaan- Iepenlaan
We rondden de werkzaamheden in in 2020 af.

Drimmelenseweg -Sluizeweg (Made)
In 2020 onderzochten we de mogelijke verkeersremmende maatregelen samen met de werkgroep "Kaiweg zigzagt". In 2021 werken we deze verder uit. De uitvoering verwachten in het vierde kwartaal 2021.

Verbeteren fietsveiligheid Crullaan  (Made)
In 2020 maakten we een ontwerp voor een fietsveilige route en legde dit voor aan de bewoners. Waarbij het verplaatsen van parkeerplaatsen leidde tot enige discussie. Uit nader verhardingsonderzoek constateerden we dat deels de wegverharding vervangen moet worden. Begin 2021 ronden we de voorbereiding af en starten in het derde kwartaal met de uitvoering.

 

Beleidsuitgangspunten
Het beleidskader met betrekking tot Wegen is vastgelegd in de notitie: Beleids- / beheerplan Wegen ‘ Grip op wegonderhoud’ 2016-2020. In 2015 stelde de raad dit beleidsplan vast.

• Wegen, voet – en fietspaden worden veilig gehouden;
• Onderhoudsniveau minimaal C;
• Onderhoudsniveau voet- en fietspaden minimaal B;
• Materiaal zoveel als mogelijk hergebruiken;
• Materiaal bij vervangen zoveel als mogelijk duurzame materialen.

Kwaliteit D zien we als “achterstallig onderhoud”. Wegvakonderdelen op dit kwaliteitsniveau onderhouden we in het eerstvolgende jaar. Toch kunnen we besluiten om werkzaamheden incidenteel uit te stellen. Dit heeft dan te maken met andere werkzaamheden die ook in die straat plaatsvinden. Uiteraard zorgen we altijd voor een veilige situatie.

In 2019 voerden we een uitgebreide inspectie uit. Hierboven geven we de resultaten van de inspecties weer. We selecteren uit de inspectiegegevens eerst de belangrijkste werkzaamheden. Daarna beoordeelt een expert of we de geselecteerde werkzaamheden daadwerkelijk op die manier uit voeren. De expert schat in of het overgebleven deel van de weg snel kan verslechteren. Zo ja dan vervangen we de gehele weg. Zo niet dan onderhouden we alleen dat deel dat slecht is.

We voeren ieder jaar na de winterperiode een inspectie uit. De periode tussen de inspectie en het opstellen van de begroting is te kort. We kunnen niet op tijd maatregelentoetsen uitvoeren. Voor deze toetsen kijken we naar de beste technische oplossing (incl. aanvullende onderzoeken) en begroten de kosten. Hierna prioriteren we wegen die we binnen het gestelde budget aanpakken. Begin 2020 informeren we de raad.

We houden rekening met andere werkzaamheden. Deze werkzaamheden kunnen ook door andere organisaties uitgevoerd worden (bijvoorbeeld een dijkverzwaring of aanleg van een warmtenet).

Komt uit de inspectie dat een klein deel van de weg onderhouden moet worden dan scharen we dat onder klein onderhoud. Ook het afwikkelen van meldingen is klein onderhoud.

Omdat asfalt gevoeliger is voor het uitstellen van onderhoud dan elementen verhardingen krijgen die wegen een hogere prioriteit.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)
Vanuit Wegen geven we een financiële bijdrage aan integrale projecten. Kiezen we nieuw materiaal dan bekostigen we dat uit wegen. Herstraten van de rioleringsleuf bekostigt de riolering.

Uit de eerste inspectiegegevens komen de volgende wegen voor grootschaliger onderhoud: Delen van de Witteweg (tussen Zanddijk en Koekoekweg)en delen van Sluizeweg (Fietspaden). We toetsen deze wegen nog op noodzaak en aanpak. Als de inspectie aangeeft dat de kwaliteit D is betreft dat vaak kleinere wegvakken.

Het parkeerterrein van De Randoet herstraten we helemaal. De raad stelde hiervoor extra budget beschikbaar.

Samen met de trottoirs verbeteren we de kwaliteit van prioritaire looproutes. Uit de inspectie 2019 verwachten we een aantal wegen en trottoirs die niet meer voldoen aan kwaliteitsniveau C en B. De verhardingen die noodzakelijk onderhoud nodig hebben, pakken we in 2020 aan volgens het onderhoudsplan.

Dorpsschouwen
Ook in 2020 houden we een dorpsschouw houden samen met WWZ, de bewonersgroepen en andere belangenorganisaties. Zij doen een voorstel welke kern zij dit jaar willen schouwen. De de dorpsschouwen vallen onder klein onderhoud. De activiteiten staan niet apart in de begroting.

Voet- en fietspaden
Voor wat betreft de voetpaden richten we ons op de prioritaire looproutes. Hiervoor is extra budget beschikbaar gesteld. Trottoirs die buiten potentiële routes liggen of die onveilig zijn nemen we volgens Grip op Onderhoud wegen mee.   

Toelichting investeringen (investeringsprognose 2020)
Prioritaire Looproute (uitvoering)
Zie Planning Openbare Werken 2020 en verder aan het begin van deze paragraaf.

Fietsveilig maken Crullaan (Made)
Het fietspad op de Crullaan maken we veiliger. Daarvoor verhogen we de fietspaden en aanliggende parkeerplaatsen.

Fietsveilig maken Zeggelaan (Terheijden)
Het fietspad op de Zeggelaan maken we veiliger. Daarvoor verhogen we de fietspaden en aanliggende parkeerplaatsen. We zijn ook bezig met de Centrumroute Terheijden. We stellen de werkzaamheden uit. Hierdoor garanderen we de verkeersdoorstroming in Terheijden.

Parkeerplaatsen (Sportverenigingen en fietsvoorzieningen.)
Het parkeerterrein van De Randoet (Made) herstraten we helemaal. De raad stelde hiervoor extra budget beschikbaar.

Winkelstrip Lage Zwaluwe
De winkelstrip knappen we op. Daarbij vragen we ook aan de ondernemers een steentje bij te dragen.

Kwaliteitsverbetering Oude Haven Drimmelen c Wandelpromenade en Havenkade.
We verbeteren de kwaliteit in de Oude haven in Drimmelen. Hiervoor pakken we in 2020 de Havenkade en de wandelpromenade aan. We weten niet zeker of alle werkzaamheden in 2020 afronden.

Realisatie t.o.v. planning

Toelichting exploitatie

Na vaststelling van de begroting vond een nadere analyse van de inspectie plaats. Ook voerden we maatregeltoetsen uit. Hierover ontving  u een raadsbrief (februari 2020). We stelden de Witteweg een jaar uit, omdat andere wegen een slechtere kwaliteit hadden. We gaven opdracht voor het vervangen van de fietspaden Sluizeweg.  Het is beter om beton niet in de winter aan te brengen. Daarom voeren we het vlak voor het fietsseizoen uit. In de Najaarsnota gaven we aan dat we het budget voor deze fietspaden overhevelden naar 2021. 

Op zo'n € 20.000 na besteedden we het volledige budget aan wegenonderhoud. 

We gaven uitvoering aan de volgende zaken:

- herstraten Cromsteven Drimmelen

- herstraten Havenkade Drimmelen (richting Zijlmans / Oome, conform raadsbrief)

- herstraten Kruisstraat Lage Zwaluwe (deel)

- herstraten Biesboschweg (langs museum richting het Panorama, conform raadsbrief) 

- herstraten Vogelstraat Wagenberg (deel)

- onderhoud Ruilverkavelingsweg (deel Zeedijk - Hamseweg, conform raadsbrief)

- onderhoud rotonde Tuinbouwweg

- asfaltonderhoud voetpad Ameroever

- herstraten voetpad Biesboschweg (onderdeel rodeloperroute).

Vanuit Wegen droegen we financieel bij aan de volgende  integrale projecten: 

- bijdrage Kastanjelaan - Iepenlaan

- bijdrage aan Parkeerterrein Randoet

- bijdrage Parallelweg Wagenberg

- bijdrage centrumplan Made

- Bijdrage fietsstraat Lageweg Terheijden

- bijdrage centrumroute Terheijden

- bijdrage project Prinses Margrietstraat - Julianastraat

Alleen aan project Boerenhoekstraat / Burgemeester van Campenhoutstraat is nog geen bijdrage geleverd, aangezien dat project pas laat in 2020 is gestart. In plaats daarvan leverden we een bijdrage aan de fietsstraat Lageweg. Het asfalt van de Lageweg had klein onderhoud nodig. 

Het Groentepad stelden we uit omdat er nog wat onzekerheden waren (o.a. of dijkverzwaring Amertakkanaal hiervoor gevolgen zou hebben) en hier weinig gebruikers zijn. 

Uiteraard heeft op diverse plaatsen klein onderhoud plaatsgevonden, waaronder klein asfaltonderhoud op de Schimmer, Eersteweg, Lageweg (fietspad langs put), fietspad Marinaweg.

Toelichting lopende investeringen

Mede door onze ervaringen over de doorlooptijd van projecten, rekenen we nu met een doorlooptijd van minimaal anderhalf jaar voor projecten van deze omvang.  

De aanpak voor de Crullaan (1) en Drimmelenseweg (3) in Made en de Zeggelaan (2) in Terheijden hebben een gelijkwaardige aanpak. Vandaar dat we de voorbereidingen tegelijkertijd begonnen. Door de integrale aanpak merkten we dat het meer tijd kostte dan verwacht. Vandaar dat de drie projecten niet in 2020 uitvoeringsgereed waren. We stuurden u hierover raadsbrieven.

De Crullaan en de Drimmelenseweg zijn in een verder gevorderd stadium. We verwachten in de eerste helft van 2021 aan te besteden. De Zeggelaan is complexer omdat we daar ook oplossingen zoeken voor de gehele wegconstructie. Uit aanvullend onderzoek bleek dat constructie binnen korte termijn aan vervanging toe is.

4. Kwaliteitsverbetering Oude Haven Drimmelen: a. Parkeerterrein
We realiseerden het parkeerterrein in 2020. Het verplaatsen van de frietkraam gebeurt in 2021.

5. Kwaliteitsverbetering Oude Haven Dr.: c. Wandelpromenade / Havenkade
 Het technisch ontwerp is gereed. We startten met het schrijven van het bestek. We besteden begin 2e kwartaal 2021 het werk aan .

6. Winkelstrip Nieuwstraat Lage Zwaluwe
In december legden we het ontwerp voor aan de bewoners. De gemaakte opmerkingen verwerkten we in het definitief ontwerp.  We begonnen met het schrijven van het bestek. De uitvoering verwachten we in het tweede kwartaal van 2021. 

7. Verlengen fietspad Beverpad
Landheer Infra voerde de verlenging van het Beverpad naar het dorp Drimmelen uit. Hij leverde het werk in augustus 2020 op.

8. Verbreding Zanddijk
Dit werk is gereed.

9. Aansluiting Zoutendijk - Horenhilsedijk
We verrichtten het nodige werk in dit dossier, maar liepen ook tegen (onverwachte) knelpunten aan. Vrijwel alle onderzoeken voor het bestemmingsplan zijn gereed. Vooral voor de natuurcompensatie voerden we aanvullende onderzoeken uit.  De aanvullende onderzoeken kostten veel meer tijd dan verwacht. De uitkomst was dat we meer moeten compenseren.  Dit betekende hogere ramingen dan dat we aan budget hebben. We onderzoeken alternatieven om de gevolgen te beperken. Deze alternatieven bieden ook kansen. In een raadsbrief stelden we u hiervan op de hoogte. 

10. Aankoop grond Zoutendijk
Omdat nog niet precies duidelijk was welke gronden nodig waren voor de natuurcompensatie, is nog niet gestart met de grondaankoop. Wel vonden door de rentmeester verkennende gesprekken plaats. 

11. Rode loperroute
Aan de hand van het Handboek Toegankelijkheid stelde we een uitvoeringsprogramma hoofdvoetpaden op. Eerst brachten we samen met diverse belangenpartijen de hoofdvoetpaden in beeld. Vervolgens toetsten we die getoetst aan het handboek. In Lage Zwaluwe startten we begin november 2020 met de uitvoering van de werkzaamheden. Ook in Drimmelen gingen we al aan de slag. Eind 2020 begon Brabant Water en Enexis kabels en leidingen te vervangen in de Nieuwstraat in Made. Aansluitend starten we hier met het uitvoering van de rode loperroute. Een combinatie van de twee werkzaamheden in de Nieuwstraat bleek onmogelijk. De overlast voor de omwonenden zou te groot zijn. De overige werkzaamheden voegen we samen in een bestek. In het eerste kwartaal van 2021 starten we de aanbesteding. Met het extra beschikbaar gestelde budget maken we meer voetpaden toegankelijk. 

12. Centrumroute Terheijden
De civieltechnische werkzaamheden en de aanleg van het warmtenetwerk rondden we af. Het wegdek van de Hoofdstraat keurden we om vlakheidsredenen af. Herstel van het wegdek zal medio mei-juni 2021 plaats vinden.

13. Fietsstraat Parallelweg Wagenberg
Half april 2020 startten we met de inrichting van de Parallelweg naar een fietsstraat. De werkzaamheden leverden we eind oktober op.  Begin 2021 vinden er nog kleine onderhoudsaanpassingen plaats.

14. Kwaliteitsverbetering Oude Haven Drimmelen: b. Dorpstraat
Het krediet is met € 40.287 overschreden. De overschrijding van het krediet is ten gevolgen van het verwijderen van een Japanse duizendknoop ( 45.000). Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden is op deel van het werk de Japanse duizendknoop aangetroffen. De beplanting met wortels zijn afgevoerd naar een erkend verwerkingsbedrijf. Deze kosten zijn de oorzaak van de overschrijding van het krediet.

15. Centrumplan Made
Begin 2020 openden we het Molenplein. De aannemer leverde het werk in twee delen op. Begin 2020 het Molenplein en een deel van de Kerstraat. Eind september 2020 leverde hij de werkzaamheden in de Marktstraat op.  De werkzaamheden in de Kerkstraat rondom het cultureel dorpshart van Made voeren we in een later stadium pas uit.

16. TEC Warmtenet (Terheijden)
 We legden in combinatie met de civieltechnische werkzaamheden een deel van het warmtenet in Terheijden aan. De aannemer leverde het werk in september 2020 op. De overdracht naar het TEC vindt in 2021 plaats.

Toelichting af te sluiten investeringen
1. Parkeerplaatsen sportverenigingen en fietsvoorzieningen
In 2020 voerden we groot onderhoud aan het parkeerterrein  en de fietsenstalling bij zwembad De Randoet uit. 

2. Verbreding fietspad Vaartje Drimmelen
 In 2019 verbreedden we  het fietspad langs het Vaartje.  De onderhoudsperiode rondden we begin 2020 af en namen het fietspad mee in het reguliere onderhoud van de wegen.

Beleidsuitgangspunten
Om Drimmelen doelmatig en duurzaam te verlichten gaan we verder met:

• Het toepassen van energiezuinige lichtbronnen;
• Het toepassen van slim energiemanagement;
• Het vervangen van oranje licht naar wit licht in de woongebieden (uitfaseren SOX lichtbronnen);
• Het vergroten van gelijkmatigheid van de openbare verlichting door het uitfaseren van avondbranders;
• Standaardisatie van materialen en kleurgebruik.

In het beleidsplan gaven we aan dat de keuze tussen led of traditionele verlichting lieten afhangen van de Total Cost of Ownership (TCO). In de eerste jaren van de planperiode bleek dat alle TCO’s uitwezen dat led de beste oplossing is. Vandaar dat we nu geen TCO’s meer uitvoeren. We kiezen standaard voor led.
De openbare verlichting lift mee op de integrale aanpak van projecten. Bij vervanging van armaturen worden armaturen met dimmers en ledverlichting toegepast. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een standaard materialenpakket.
We hebben in de afgelopen jaren de achterstanden ingehaald. Ook het energieverbruik is omlaag gegaan.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)
In de afgelopen jaren werkten we het achterstallig onderhoud aan de openbare verlichting weg. Nu komen we in een stabiele positie. In 2019 controleerden we de beheergegevens. In 2020 optimaliseren we de beheergegevens. Daaruit bepalen we een onderhoudsprogramma voor 2020 en voeren dit uit.

Binnen het project Oude haven van Drimmelen vervangen we de openbare verlichting. We gebruiken masten en armaturen die in de sfeer passen. Ook pakken we de openbare verlichting in het centrumplan Made en de centrumroute Terheijden (beide in delen) aan.

Realisatie t.o.v. planning

Toelichting exploitatie

Het onderhoudsbudget gebruikten we bijna volledig.  Dit budget  besteedden we aan regulier onderhoud, zoals remplace (groepsgewijs preventief vervangen van de lampen), oplossen van storingen en schades. Ook gunden we in 2020 een nieuw onderhoudscontract aan een nieuwe aannemer. De overgang verliep vrijwel vlekkeloos.

Toelichting lopende investeringen

1. Openbare verlichting: vervanging lichtmasten en armaturen 2020
Naast regulier onderhoud vindt er jaarlijks ook groot onderhoud in de vorm van vervangen van lichtmasten en/of armaturen plaats. In 2020 vervingen we de energieslurpende SOX-armaturen (behalve wanneer zij meegaan in een groter project zoals bijvoorbeeld in de Crullaan en Zeggelaan). Andere grootschalige vervangingen (masten en armaturen) vonden plaats in het Centrumplan Made, Vijverstraat Lage Zwaluwe, Biesboschweg Drimmelen, Parallelweg Wagenberg, centrumroute Terheijden.

Beleidskader
Het kader voor de civiele kunstwerken is vastgesteld in de raadsvergadering van 2 juli 2009. Tijdens deze vergadering is het (incidenteel) veilig alternatief gekozen uit de Beleidsnotitie civiele kunstwerken en havens van 8 juni 2009.

Beleidsuitgangspunten
Als beleidsuitgangspunt is het niveau veilig vastgesteld. In 2009 is éénmalig budget beschikbaar gesteld voor het aanpakken van enkele grote (onveilige) knelpunten.

Onder de prioriteit veiligheid verstaan we of van het kunstwerk veilig gebruik kan worden gemaakt.
In 2018 inspecteerden we de kunstwerken. De meeste kunstwerken voldoen. Een uitvoeringsprogramma stellen we jaarlijks aan de hand van inspectie samengesteld. Er is geen vervangingsbudget beschikbaar. Indien een element aan vervanging toe is, vragen we een krediet aan de raad.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)
In 2020 voeren we een inspectie uit. Op basis van de resultaten stellen we een onderhoudsprogramma 2020-2021 op. In dit onderhoudsprogramma komen de te onderhouden en te vervangen civieltechnische kunstwerken.

Civiele kunstwerken havens (reserve Herstel kunstwerken havens)
We kregen extra budget voor het herstel van aanmeerpalen en steigers in de haven van Terheijden. In programma 2 legden we dit al uit.

Het waterschap rondt de dijkverzwaringswerkzaamheden (langs de Mark) uiterlijk 2023 af. Daarom stellen we de werkzaamheden aan de oeverbescherming in de haven uit. Uiteraard houden we de damwand veilig.

Realisatie t.o.v. planning
We controleerden kunstwerken op veiligheid. Een onderhoudsprogramma stelden we nog niet op. 

Toelichting exploitatie
In 2020 voerde we algemeen onderhoud uit aan de kunstwerken om deze veilig te houden. We vervingen enkele kleinere bruggen. 

Toelichting lopende investeringen
1. Haven Terheijden: vervanging steigers / meerpalen
In 2020 vervingen we de meerpalen en repareerden de steigers.  Ook brachten we op de steigers toegangspoorten aan zodat we de eigendommen beter beschermen tegen diefstal en beschadigingen. 

2. Haven Terheijden: vervanging beschoeiing
Het waterschap verhoogt de dijken voor eind 2023. Omdat de beschoeiing tegen de teen van de dijk ligt, combineren we deze werkzaamheden. Krediet gebruiken we op zijn vroegst in 2022.

3. Project de Kleine Schans e.o. (Zuiderwaterlinie)
De voorbereidingen startten in 2019. Bij de uitwerking bleek dat we onvoldoende middelen hebben om het plan optimaal uit te voeren. Vanwege de financiële positie besloten we geen extra geld beschikbaar te stellen. Na dit besluit onderzoeken we de mogelijkheden binnen het beschikbare budget. 

Beleidskader en beleidsuitgangspunten
Het beleidskader met betrekking tot Openbaar groen is vastgelegd in het integraal groenbeleidsplan 2017 – 2026 ‘Groen leeft en verbindt’. Het groenbeleidsplan is een integrale nota voor alle groenplannen. Hierin heeft zowel biodiversiteit als duurzaamheid een belangrijke plek. We beheren ongeveer 2,3 miljoen m2 groen.
Het groenbeleid is gericht op duurzaam kwaliteitsgroen. Het groen binnen de bebouwde kom van de gemeente Drimmelen bestaat voor ongeveer 40% van het oppervlakte uit bosplantsoen, grove heesters, heesters & botanische rozen, bodembedekkers, hagen, vaste planten en landschappelijke beplanting. De andere 60% bestaat uit gazon, berm en kruidenrijk gras.
De totale hoeveelheid groen binnen en buiten de bebouwde kom bedraagt per inwoner 86 m².
In het openbaar gebied staan circa 18.000 bomen. In het stedelijk gebied staan circa 11.200 bomen.

Uitgangspunten Onderhoud groen:

• We beheren op ecologische basis
• We gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen
• We passen zoveel als mogelijk bodembedekkers toe
• We accepteren op plaatsen waar dat kan kruidengroei
• We onderhouden het groen op beeldkwaliteit B
• De centrumgebieden, entree dorpen, recreatieve hot spots en herkenningspunten onderhouden we op beeldkwaliteit A
• Inwonertevredenheid van een 6,5.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)
In 2020 besteden we het onderhoud aan bomen uit. Het bestek stelden we in samenwerking met gemeente Geertruidenberg op en gunden we in 2018.

Het onderhoud van plantsoen, gazons en perken is ondergebracht in een effectbestek. Het minimale beeldkwaliteitsniveau is B. Voor de entrees en hotspots kozen we voor beeldkwaliteitsniveau A. We spreken de aannemer (MidZuid) wanneer hij de kwaliteit niet bereikt.
In 2020 voeren we de afspraken uit het effectbestek verder door. Zo neemt de intensiteit van de keuringen door aannemer toe en die van de gemeente af. De aannemer rapporteert de resultaten aan ons.
Verder is de tevredenheid van de burgers belangrijk bij het onderhoud van het groen. Ons streven is een inwonertevredenheid van een 6,5. De tevredenheid meten we ieder jaar. In 2018 haalden we een cijfer van 5,6 en in 2019 was het cijfer een 5,8.
De aannemer is vrij om samen met de inwoners plannen te maken. De gemeente keurt die plannen en beoordeelt of die plannen passen binnen het beschikbare budget.

Het onderhoud van de ecologische verbindingszones (EVZ’s) brachten we onder bij het waterschap. We stelden hiervoor een samenwerkingsovereenkomst op. Daarin namen we onder andere het onderhoud op. Het niveau van het onderhoud beschreven we in gezamenlijk onderhoudsplan.

Onderhoud van bermen door te klepelen passen we niet meer toe. In 2020 maaien we op een nog hoger ecologisch niveau. Als de veiligheid het toelaat, slaan we stukken berm over met maaien. Hierdoor neemt de biodiversiteit toe.

Veilig maken fietspad (Ruilverkavelingsweg- Steenplaats Hooge en Lage Zwaluwe)
Langs het fietspad staan veel bomen. De bomenrij is opgenomen in het groenstructuurplan. Om deze structuur in de toekomst te behouden, verminderen we het aantal bomen.
De bomen staan langs een regionale kering van het waterschap. Het waterschap staat bomen op of langs een dijk niet toe. Tenzij de bomen er al staan.
De bomen staan nu te dicht op elkaar. Zij worden elkaars concurrenten. Hierdoor treedt taksterfte en -breuk op. Dit is niet veilig voor de gebruikers van het fietspad. De wijze waarop de uitvoering plaatsvindt onderzoeken we.

Toelichting investeringen (investeringsprognose 2020)
Vervangen zieke bomen in de Kastanje- en Iepenlaan in Made.
Zie Planning Openbare Werken 2020 en verder aan het begin van deze paragraaf.

Kwaliteitsverbetering Oude Haven Drimmelen c. Parkje
We verbeteren de kwaliteit in de Oude haven in Drimmelen. Hiervoor pakken we in 2020 het Parkje aan.
Samen met bewoners stelde we een ontwerp op. Het waterschap is bevoegd gezag en verleent vergunningen. We weten niet zeker of alle werkzaamheden in 2020 afronden.

Toelichting op de exploitatie.

We voerden het onderhoud volgens plan uit.

Het onderhoud aan bomen voerden we middels een bestek uit. Onderdeel van het bestek zijn visuele inspecties van de bomen. Aan de hand van deze inspecties maakten we een planning.  

Ook in 2020 hielden we een enquête over het onderhoud in de openbare ruimte. 55 % van de geënquêteerden was (zeer)tevreden over het onderhoud van het groen.   De tevredenheidsscores liggen in lijn met die van vorig jaar.  Inwoners zijn vooral positiever over het verwijderen van onkruid op verhardingen en plantsoenen, net als over het snoeien van plantsoenen en het maaien van gazons.  Uit de enquête blijkt het opruimen van zwerfafval een belangrijk aandachtspunt. 

Vanuit het Bestuursakkoord Water werkten we met regiogemeenten, het waterschap en staatbosbeheer samen in de aanpak van het maaien van bermen en watergangen. We stelden een nieuw onderhoudsbestek op met wederom een kwalitatieve verbeterslag, onder ander door nieuwe ecologische en duurzame inzichten en wetswijzigingen.

We stelden een plan van aanpak op en bestreden op basis daarvan de eikenprocessierups. De overlast viel ten opzichte van 2019 erg mee. Het aantal meldingen daalde met 80%. 

 

Realisatie t.o.v. planning

In alle dorpen plaatsten we eind mei 2020 hanging baskets. Het is net als in 2019 een groot succes. Mensen complimenteerden de gemeente. 

Toelichting exploitatie
De uitgaven van de uitgevoerde (onderhouds-)werkzaamheden wijkt ten aanzien van de begroting met een percentage van circa 2% positief af.

Toelichting lopende investeringen

1. Kwaliteitsverbetering Oude Haven Drimmelen: e. Parkje
   We maakten een  technisch ontwerp met bijbehorende tekeningen.  Hierin verwerkten we opmerkingen van bewoners en algemene verbeteringen van kwaliteit van het parkje. We besteden het werk begin 2021 aan en starten met de uitvoering na 1 april 2021. We konden niet eerder beginnen door de vergunningsvoorwaarden van het Waterschap. 

2. Renovatie openbaar groen 2020
We voerden groenrenovaties uit bij de parkeerplaats Randoet, verbeterden de groeiplaatsomstandigheden van de bomen en brachten nieuwe onderbeplaning in de Marktstraat. We rondden de nieuwe groeninrichting af in de Dorpsstraat Wagenberg. In Terheijden plantten we hagen in de Raadhuisstraat en Hoofdstraat. Verder voerden we een dunning en groot onderhoud uit bij de populieren langs het fietspad Ruilverkavelingsweg-Steenplaats (Hooge Zwaluwe).  Midzuid droeg in 2020 een tiental verbetervoorstellen aan. 

3. Aanplant nieuw bos
We sloten een overeenkomst af met Stichting De AmerkantOp. Zij ontwierpen met participatie van omwonenden en betrokken inwoners het (B)oerBurgerBos. Ze startte met de aanleg van het bos op een perceel van circa twee hectare aan de rand van de woonkernen Hooge Zwaluwe en Made. Door cocreatie kwamen we tot een duurzame groenontwikkeling, inrichting en beheer van het bos.

Toelichting af te sluiten investeringen
1. Groenrenovatie Kastanje - Iepenlaan
We voerden in het eerste kwartaal de  renovatie uit en gaven de nieuwe beplanting en bomen gedurende het jaar nazorg. De verhoging van de biodiversiteit was een belangrijk uitgangspunt bij de beplantingskeuze.  We hebben de werkzaamheden afgerond.

Beleidskader en beleidsuitgangspunten
Het beleidskader voor Speelruimte legde u vast in het Beleidsplan Speelruimte 2015-2024 ‘Spelen is bewegen’. In dit plan stimuleren we sport en bewegen. In het coalitieakkoord stelde u extra middelen beschikbaar.

Uitgangspunten:

• De speeltoestellen en ondergronden zijn veilig en voldoen aan Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen (WAS). Dit besluit stelt onder andere eisen aan de veiligheid en aan het beheer van speeltoestellen in de openbare ruimte.
• De speeltoestellen en terreinen zijn schoon en heel.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)
Vier keer per jaar inspecteren we de speeltoestellen en terreinen. Aan de hand van de inspectieresultaten onderhouden of vervangen we onderdelen of gehele toestellen. Ook reinigen we de zandondergronden eens per drie jaar.

Realisatie t.o.v. planning

Toelichting exploitatie
We reinigden het valzand onder de speeltoestellen in Made, Hooge en Lage Zwaluwe. Na elke inspectieronde voerden we aan de speeltoestellen reparaties uit.  Uit de inspecties bleek dat er geen groot onderhoud noodzakelijk was. 

Toelichting lopende investeringen
1. Sport, spelen, etc in openbare ruimte
In Lage Zwaluwe realiseerde we in 2019 een beweegbank. We stelden in 2020 een ideeënlijst op met bijvoorbeeld een nieuwe skatebaan in Made. Ook maakten we samen met Surplus een een beweegroute in Terheijden mogelijk. 

Toelichting af te sluiten investeringen
1. Trapveldjes
We rondden de werkzaamheden bij het derde en laatste kunstgras trapveldje BS De Grienden in Lage Zwaluwe af.  In 2017 realiseerden we de andere twee kunstgras trapveldjes. In de dorpen Terheijden (Klaverbeemd) en Made (park bij gemeentehuis). In 2020 bevroegen kinderen en de bewonersgroepen we de kernen Hooge Zwaluwe en Drimmelen of zij ook een trapveldje wilden. De uitkomst deelden we met de raad. 

Toelichting reserves
1. Reserve Speelruimte
Vanwege de veiligheidseisen pasten we de bestrating van de skatebaan in Terheijden aan. We gaven opdracht om kunstgras aan te leggen in de uitgesleten valondergrond bij de speeltoestellen in het gemeentepark. Door een vertraagde uitvoering, vindt uitvoering plaats in 2021. Het restant budget verrekenen we met de Reserve Speelruimte (per saldo budgettair neutraal).

Beleidskader
Op gemeentelijk niveau is eind 2017 het Water en Rioleringsplan Drimmelen 2018-2022 (WRP) vastgesteld. Op regionaal niveau gelden voor de toekomst de uitgangspunten zoals opgenomen in het Bestuursakkoord Water Water met vuur (ondertekend op 23 mei 2011).
Binnen de “Samenwerking in de waterketen” wordt invulling gegeven aan de in het bestuursakkoord gestelde doelen:

Water met vuur

• Doelmatiger waterbeheer
• Doelmatigheidswinst
• Overheveling naar waterveiligheid
• Gematigde stijging lokale lasten
• Waterschappen zelfstandiger, rol provincies beperkter
• Toetsing Waterkeringen wordt teruggebracht naar een cyclus van 12 jaar
• Herziening belastingstelsel waterschappen
• Opschaling afvalwaterketenbeheer
• Dreigende wetgeving als stimulans.

Beleidsuitgangspunten Waterbeleidsplan
Bij het vaststellen van het WRP zijn nieuwe ambities vastgesteld. Deze ambities anticiperen vooral op klimaatverandering. Hieronder geven we de ambities weer:

• Afvalwater is het ambitieniveau gemiddeld (anticiperend)
• Hemelwater hoog (toekomstgericht)
• Grondwater midden (anticiperend)
• Oppervlaktewater midden (anticiperend)
• Bedrijfsvoering hoog (toekomstgericht).

Bij een middenniveau (anticiperend) schatten we de situatie met een voorzichtige afwachtende houding en heeft een horizon van 10 tot 15 jaar. Toekomstgericht (hoog niveau) betekent dat we daadwerkelijk rekening houden met de toekomst. Voor regenwater bijvoorbeeld rekenen we met intensievere buien dan voorheen. De horizon is dan 15 tot 25 jaar.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)
Toelichting vervangingsinvesteringen (investeringsprognose 2020)

In het WRP stelde de raad ambities vast. Zo rekende de gemeente Drimmelen als een van de eerste gemeenten in Nederland klimaatadaptatie (intensieve buien en de relatie met oppervlaktewater) in de riolering door. De uitkomsten combineerden we met inspecties, technische levensduur en uitbreiden van woonwijken. Ook bekeken we logische volgordes en verdeling van de werkzaamheden. Dit levert ten opzichte van de oude manier flinke verschuivingen op. Het is een nieuwe manier van werken. Om zeker te zijn dat we de juiste waarde geven aan criteria, beoordelen we de planning voor 2021 – 2025 in 2020. De uitkomsten verwerken we in de Voorjaars Nota 2020.

Oorspronkelijk planden we rioleringswerkzaamheden in de Fresiastraat (Made), Onderlangs Dijken (Hooge Zwaluwe) en Hoofdstraat (Terheijden) in 2020. Nu we nieuwe criteria hanteren, vinden er verschuivingen plaats. Ook deze drie straten nemen we mee in de beoordeling van de planning.

De voorgestelde planning sloten we kort met werkzaamheden op het gebied van wegen. De planning is niet statisch. Ieder jaar voeren we inspecties (wegen en riolering) uit die urgentie kan veranderen. We filteren de inspectiegegevens. Hierdoor ontstaat een lijst met potentiele werkzaamheden. Per onderdeel vindt een extra beoordeling plaats. Daarna prioriteren we de werkzaamheden. Onderstaande tabel geeft de werkzaamheden voor 2020 aan. De vermelde bedragen zijn de bijdrage vanuit riolering aan het werk:

De volgende rioolwerkzaamheden beschrijven we in Planning Openbare Werken 2020 en verder aan het begin van deze paragraaf

• Prinses Margrietstraat, Julianastraat (Hooge Zwaluwe);
• Boerenhoekstraat/Burg. Van Campenhoutstraat (Made);
• Centrumplan Made;
• Centrumroute Terheijden;
•  Voorbereiding rioolwerkzaamheden Stationstraat en omgeving.

Rioolwerkzaamheden Parallelweg (Wagenberg)
Dit wegenproject (tussen Wagenstraat en Brouwerijstraat richting bushalte), behelst het herstraten van het wegdek. De werkzaamheden zijn klaar in 2020. De rioolmaatregelen nemen we integraal mee. De werkzaamheden aan het riool zijn beperkt (hoofdzakelijk repareren). We verbeteren de toegankelijkheid van de gehele Parallelweg.

Oude Haven (Drimmelen)
In de oude haven van Drimmelen koppelen we daken en straten af. Ook maken we een nieuwe overstort naar de Amer. Sommige delen repareren we. Andere delen vervangen we.

Realisatie t.o.v. planning 

In het voorjaar presenteerden we de uitwerking van de ambities klimaatadaptatie. Daarin toonden we ook een nieuwe planning met daarbij behorende middelen. Ook splitsten we budgetten in twee delen. De aanpassingen verwerkten we in de voorjaarsnota 2020. 

Maatregelen Made
De Stationsstraat is onderdeel van de maatregelen die we in Made uitvoeren. Vanwege de complexiteit en samenhang met andere rioleringsgebieden startten we de voorbereidingen in 2020. We verwachten de werkzaamheden na 2022 uit te voeren. 

Delen van de Oude Haven.
De voorbereidingen naderen de afronding. Hierna vindt de aanbesteding plaats. Doordat het waterschap  voorwaarden stelt aan de uitvoering moeten we wachten met de uitvoering tot in 2021. Hierdoor kregen we ook meer tijd om de werkzaamheden voor te bereiden. 

Toelichting exploitatie
In 2019 inspecteerden we zoals gebruikelijk een deel van de riolering. De werkzaamheden als gevolg van die inspecties voerden we in 2020 uit. Het totale pakket aan onderhoudsmaatregelen viel lager uit dan verwacht. Ook voor de drukriolering en IBA's hoefden we door de goede gesteldheid en beperkt aantal storingen minder geld uitgaven.  

Voor het onderhoud aan watergangen vroegen we bij de voorjaarsnota in 2020 middelen bij. Dat deden we op basis van volledige uitvoering van alle werkzaamheden. Tijdens het seizoen bleek dat we minder frequent de watergangen konden maaien. Het stedelijk water maaiden we twee keer. Vandaar ook de hogere kosten. In het najaar startten we een onderzoek naar de kosten voor het verwerken van maaisel. We hopen dat we goedkopere alternatieven vinden. 

Toelichting lopende investeringen
1. Rioolvervanging Vijverstraat (Lage Zwaluwe)
We vervingen de riolering aan de Vijverstraat. Tevens richtten we de straat in als fietsstraat. Door de nieuwe verharding "op één oor" te leggen waterde fietsstraat af naar de naast gelegen sloot. Het project is gereed en de onderhoudsperiode is voorbij. Het krediet kan worden afgesloten.

2. Rioolvervanging Kilstraat / Flierstraat (Lage Zwaluwe)
Eind 2020 was de vervanging compleet. Momenteel werken we alles af en wordt het groen aangeplant. Voor dit project legden we een jarenlang traject af om zakelijk rechten te regelen met de grondeigenaren. Uiteindelijk sloten we met alle grondeigenaren een zakelijk recht overeenkomst af.  Hierdoor is de ligging en het onderhoud aan de riolering tot in de lengte van jaren gewaarborgd. De kosten voor dit zakelijk recht en de afspraken die hier bij horen vielen hoger uit dan verwacht. 

3. Rioolvervanging Prinses Margriet- / Julianastraat (Made)
De werkzaamheden startten  in het najaar van 2020. We koppelen het regenwater af. Het Waterschap eiste dat we een deel van het regenwater in het gebied bergen. Daarom maken we ook een wadi  in de Julianastraat. Na afronding voldoet de riolering aan de norm regenbui T=9.  De werkzaamheden ronden we in het 2e kwartaal 2021 af.

4. Rioolvervanging Campenhout- / Boerenhoekstraat (Made)
De werkzaamheden startten eind 2020. Hier vervangen we de riolering en koppelen we af. De nieuwe riolering voldoet aan de norm regenbui T=9. De werkzaamheden zijn naar verwachting in oktober 2021 gereed. 

5. Baggeren stedelijk water (uitvoering 2014 / 2015)
We maakten een beheerplan bagger Stedelijk water. Dit plan vormde de basis voor een bestek. Dat bestek besteedden we in 2020 aan. De gunning vindt plaats in 2021.

6. Ambitieniveau WRP (stelpost)
We namen in de voorjaarsnota 2020 een nieuwe planning op. Dit naar aanleiding van het vastgestelde Water- en rioleringsplan. Er is van  het totale budget een klein bedrag over om koppelkansen te benutten.  

7. Maatregelen kern Made: voorbereiding (Stationsstraat)
We maakten een functioneel ontwerp voor de riolering. Het nieuwe (regenwater)riool maakt onderdeel uit van de route om het water snel af te voeren naar de randen van de kern. Dit is nodig om ons stelsel aan de norm van regenbui T=9 te laten voldoen. Uitvoering plannen we in 2023.

8. Maatregelen kern Made: voorbereiding (Nachtegaalstraat)
Als onderdeel van de voorbereidingen maakten we ook hier een functioneel ontwerp. In dit ontwerp  ligt de nadruk op het afkoppelen en oplossen van de wateroverlast in het gebied. Na aanleg voldoet het stelsel aan de norm regenbui T=9.   Momenteel wordt het project bestek gereed gemaakt. De verwachting is dat we in het laatste kwartaal van 2021 starten met de realisatie.

9. Maatregelen kern Lage Zwaluwe: voorbereiding (Griendwerkerstraat)
Het functioneel ontwerp is klaar. Na aanleg zal het stelsel voldoen aan de norm regenbui T=9. Momenteel wordt het project bestek gereed gemaakt. De verwachting is dat we in het laatste kwartaal van 2021 starten met de realisatiefase.

10. Maatregelen kern Made (uitstroomleiding)
Dit betreft het vergroten van de overstortleidingen aan de Kievietstraat en de Acaciastraat. De maatregelen maken onderdeel uit van ons plan om te voldoen aan de norm regenbui T=9. Deze werkzaamheden nemen we mee als onderdeel in het bestek voor de Nachtegaalstraat.

11. Rioolvervanging Terheijden-Noord
Het vervangen van de riolering in de Molenstraat is afhankelijk van de aanpassing van de waterkering langs de Mark. Het waterschap Brabantse Delta is de opdrachtgever en bevoegd gezag voor de kering op de Molenstraat. We streven ernaar om in 2022 het werk uit te voeren.

12. Rioolvervanging Marktstraat / Dreef (Made)
De riolering in de Marktstraat legden we aan. Dit gebeurde samen met de rioolvervanging van het Molenplein (centrumplan Made). Het project zit in de onderhoudsfase. Het gedeelte Dreef haalden we uit het project. De Dreef voegen we samen met de rioolvervanging en afkoppelen van de Schoolstraat. De uitvoering van dit project staat voor 2023 op de planning.

13. Rioolvervanging Kerkstraat (Made)
Een deel van de riolering in de Kerkstraat vervingen we met de aanleg van het Molenplein. De nieuwe riolering voldoet aan de norm regenbui T=9. Het overige deel vervangen we in combinatie met het cultureel dorpshart Made.

14. Rioolvervanging Terheijden Midden
We vervingen de riolering in de Hoofdstraat, Markstraat, Raadhuisstraat en in een klein deel van de Molenstraat. We combineerden dit werk met de herinrichting van de doorgaande route en de aanleg van het warmtenet van TEC. De nieuwe riolering voldoet aan de norm regenbui T=9. De rioleringswerkzaamheden zijn gereed. De onderhoudstermijn loopt over een jaar af. 

15. Rioolvervanging Molenplein (centrumplan Made)
We vervingen de riolering onder het Molenplein en realiseerde er ook een infiltratiekelder. De nieuwe riolering voldoet aan de norm regenbui T=9. De werkzaamheden realiseerden we in combinatie met de herinrichting van het centrumplan Made.

16. Maatregelen gebied Oude haven Drimmelen (voorbereiding)
Zie realisatie van de planning eerder in deze paragraaf. 

17. Rioolontstopper
De rioolontstopper is technisch nog niet afgeschreven. Vandaar dat we de investering een jaar doorschuiven. 

Toelichting af te sluiten investeringen
1. Rioolvervanging onder langs dijken Lage Zwaluwe (uitvoering)
Bij dit project  vervingen we de riolering vanaf de Amerweg tot aan de Molendijk. Ook van het laatste stukje is de onderhoudstermijn verlopen. 

2. Rioolvervanging Parallelweg (Wagenberg)
We vernieuwden een  klein deel van de riolering in de Parallelweg. De werkzaamheden voerden we bijna gelijktijdig uit met de aanleg van de fietsstraat. De werkzaamheden in de Parallelweg ronden we eind oktober 2020 af. 

Beleidskader

In 2020 heeft een actualisatie van de geplande onderhoudswerkzaamheden plaatsgevonden voor de periode van 2020-2029 en wordt er een uitvoeringsprogramma opgesteld voor de periode 2020-2022. In de actualisatie zijn alleen die panden meegenomen die overeenkomstig de KTD besluitvorming nodig zijn voor uitvoering van de kerntaken van de gemeente Drimmelen.

Om tot een betrouwbaardere onderhoudsplanning te komen die de mogelijkheid heeft om te kunnen anticiperen op vragen uit de organisatie, maatschappij en het gemeentebestuur is gekozen voor de methode van Conditiemeting conform NEN 2767.

Conditie definitie en omschrijving;
Conditie 1: uitstekend nieuwbouwkwaliteit en/of met nieuwbouw vergelijkbare kwaliteit;
Conditie 2: goed nieuwbouwkwaliteit met de eerste tekenen van feitelijke veroudering;
Conditie 3: redelijk het verouderingsproces is over de gehele linie duidelijk op gang gekomen;
Conditie 4: matig het verouderingsproces heeft het element of het gebouw duidelijk in zijn greep;
Conditie 5: slecht het verouderingsproces is min of meer onomkeerbaar geworden c.q. heeft het element/het gebouw zeer duidelijk in zijn greep
Conditie 6: zeer slecht een zodanig slechte toestand dat dit niet meer te classificeren is onder conditie 5.

Beleidsuitgangspunten

In maart 2020 heeft er besluitvorming (raadsbesluit) plaatsgevonden over het conditieniveau van het gemeentelijke vastgoed. Met bijbehorende classificaties en scores is het meerjaren onderhoudsplan in uitvoering genomen.

De jaarlijkse storting in de onderhoudsvoorziening is ca. € 365.059 en voor klein onderhoud gebouwenbeheer is een bedrag nodig van € 224.614.

De planning betreft de periode van 2020-2029. In 2024 worden de gebouwen opnieuw geïnspecteerd en wordt geëvalueerd of we de juiste weg hebben gekozen met het vastgestelde beleid.

Financiële vertaling in begroting en jaarrekening

Geplande werkzaamheden (begroting 2020)

Onderstaand een overzicht van de grote geplande werkzaamheden in 2020 en deels doorgeschoven werkzaamheden van 2019. Bedragen zijn exclusief BTW.
• Gemeentehuis Made, verduurz. en comfortverbetering, schilderwerk enz. € 329.000
• Mayboom Made, revisie LBK en vervangen diverse W-installatie onderdelen, tegelwerk enz. sanitair ruimten, vloer foyer € 223.430
• Brandweer Terheijden, vervangen overheaddeuren, en vervangen diverse W-installatie onderdelen € 16.000
• Gemeentewerf Made, vervangen overheaddeuren, vervangen diverse W-installatie onderdelen, vervangen heaters € 128.160
• Milieustraat Terheijden, vernieuwen overheaddeur en vervangen diverse W-installatie onderdelen € 23.000
• O.C. de Cour Terheijden, vervangen diverse W-installatie onderdelen, gevelherstel bouwdeel A, buitenschilderwerk € 96.914
• Plexat Wagenberg, buitenschilderwerk € 17.500
• Zonzeel Hooge Zwaluwe, vervangen dakbedekking, valbeveiliging € 62.640
• Klaverblad Drimmelen, vervangen dakbedekking, valbeveiliging € 21.000
Variërend bedrag t.b.v. onderhoudscontracten, klein onderhoud en leveringen € 150.000
Totaal € 1.067.644

Voor nadere details wordt verwezen naar het geactualiseerde onderhoudsplan voor de periode van 2019-2028.
Door een aantal recente ontwikkelingen staan er bij een aantal panden werkzaamheden in de planning die naar verwachting “afhankelijk van besluitvorming” mogelijk worden doorgeschoven. Het betreft:
• Mayboom te Made in relatie tot het centrumplan Made.
• Gemeentehuis te Made verduurzaming naar energieneutraal.

Realisatie t.o.v. planning

Toelichting exploitatie
Op het klein onderhoud is er een onderbesteding van circa € 8.000. 

Toelichting lopende investeringen

1. Verduurzaming gemeentehuis
Er is gestart met fase 3 van het project. Naar verwachting zal het krediet worden overschreden. Op dit moment is echter is nog niet duidelijk hoe hoog deze overschrijding uiteindelijk wordt.

2. Renovatie zwembaden
Er bestaat een geschil tussen de gemeente en de aannemer over de renovatiewerkzaamheden aan de beide zwembaden. De gemeente is van mening dat de werkzaamheden niet volledig en niet volgens de afgesproken kwaliteit zijn uitgevoerd. De gemeente heeft een vordering open staan bij de aannemer van € 400.000. Dat betekent dat het krediet nog niet volledig is aangewend.

Een deel van de nog openstaande (bouwkundige) werkzaamheden is opnieuw aanbesteed en opgedragen aan een ander bedrijf. Het gaat daarbij om een bedrag van € 67.000. De uitvoering van deze werkzaamheden staat gepland voor het voorjaar 2021. Naast deze post-renovatie werkzaamheden zal vóór de aanvang van het nieuwe zwemseizoen 2021 het chemicaliëntransport en -opslag worden geoptimaliseerd en het planmatige onderhoud vanuit de MOP in 2021 worden uitgevoerd. Het krediet is naar verwachting toereikend, maar onzeker is of de uitkomsten van de rechtszaak in juni 2021 nog gevolgen hebben voor de nog niet betaalde termijnen aan de hoofdaannemer en het werk dat we intussen voor een deel wel aan derden in opdracht hebben gegeven in verband met de opening van het nieuwe zwemseizoen. Het krediet kan naar verwachting in het vierde kwartaal van 2021 worden afgesloten.

3. Aanpassing entree de Cour
Door corona hebben de werkzaamheden wat vertraging opgelopen, daardoor zijn de kosten in 2020 in hoofdlijnen beperkt tot kosten van de architect. De oplevering van de werkzaamheden vindt nu plaats in het tweede kwartaal van 2021. Het is de verwachting dat de verbouwing binnen budget blijft.

4. Aanpassingen diverse ruimte Amerhal
Project is opgeleverd, maar vertoont wel een overschrijding. Krediet is overschreden doordat tijdens de aanpassing van de Amerhal bleek dat het rioleringssysteem rondom het gehele gebouw gebreken vertoonde (€ 10.000). Ook bleek tijdens de uitvoering van de werkzaamheden aan de uitbreiding dat de bestrating aan de buitenzijde geen onderdeel te zijn van het bestek (€ 25.000). Tevens waren er aanpassingen aan het gebouw nodig die we van te voren niet hadden kunnen calculeren. Belangrijkste wijziging zijn: aanpassing fundatie en bijbehorende aansluitingen, cv-installatie, luchtkanalen, riolering en elektrische installaties. Overschrijding bleef uiteindelijk beperkt doordat in 2020 bleek dat investering in aanmerking kwam voor BTW compensatie.

5. Voorbereidingskrediet Stuifhoek
De voorbereiding voor de nieuwbouw Stuifhoek zal zoals gepland ook in 2021 doorgaan.

Toelichting voorzieningen
1. Voorziening gebouwenbeheer
Medio maart 2020 is de voorziening van gebouwenbeheer behandeld en goedgekeurd door de raad. Conform de BBV voorschriften wordt het klein onderhoud niet meer via de voorziening verantwoord.

Overzicht besteding voorziening gebouwenbeheer

Toelichting overzicht besteding voorziening gebouwenbeheer
Uit bovenstaande tabel is op te maken dat een groot aantal werkzaamheden zijn uitgevoerd. Alleen de werkzaamheden die nodig zijn vanuit het onderhoud voor het aanpassen van de Cour (entree) zijn in zijn geheel doorgeschoven naar 2021.
De werkzaamheden met betrekking tot verduurzamen van het gemeentehuis en het vervangen van overheaddeuren in diverse gebouwen zijn ook (deels) doorgeschoven naar 2021.
Daarnaast zijn er werkzaamheden, die nog niet noodzakelijk zijn om uitgevoerd te worden, ook door geschoven naar 2021.

Er heeft in 2020 wel een overschrijding plaatsgevonden voor het aanpassen van de zonwering van € 27.000. Het besturingssysteem en software programma bleek na het renoveren van de zonwering op de centrale hal meer problemen te hebben dan in eerste instantie was geraamd. Tevens is 2020 een aantal buitenzonweringen, die aan de gevel gemonteerd zijn, vervangen. Deze bleken ook defect te zijn.

Toelichting reserves
Reserve Onderhoud zwembaden
De onderhoudsreserve is in opgeheven. Op grond van het BBV is het onderhoud opgenomen in de onderhoudsvoorziening Planon.