C. Onderhoud kapitaalgoederen

Onze gemeente beheert ongeveer 385 hectare openbare ruimte. Iedereen die hier woont, werkt of recreëert maakt daar gebruik van.
De gemeente maakt dit mogelijk door het aanleggen en in stand houden van onder andere wegen, groen en riolering. Maar ook door het aanbrengen van verkeersmaatregelen (zoals verkeersborden en drempels), straatmeubilair en openbare verlichting.
We noemen dat de kapitaalgoederen van de openbare ruimte.

De gemeente onderhoudt het volgende areaal:

Bij het inrichten, onderhouden en beheren van de openbare ruimte houden we rekening met de vigerende wetgeving en besluiten vanuit het rijk, de provincie het waterschap en natuurlijk ons eigen beleid. 
Het onderhoud en beheer van de openbare ruimte verdelen we in drie categorieën: Klein onderhoud, groot onderhoud  en reconstructies/ rehabilitaties.

Het samenspel van klein onderhoud, groot onderhoud  en reconstructies/ rehabilitaties  zorgt dat de openbare ruimte schoon, heel, veilig en voor iedereen bruikbaar is.
Bij herinrichting van de Openbare Ruimte wegen we verschillende belangen af. De laatste jaren zijn ook toegankelijkheid, klimaatadaptatie en duurzaamheid belangrijke thema’s.
Groot onderhoud en reconstructies en rehabilitaties voeren we uit op basis van een Meerjaren Onderhouds Plan (MOP). 

Beleidskader
Het beleidskader met betrekking tot Wegen legden we vast in het Beleidsplan wegen 2021-2030; "Op weg naar grotere burgertevredenheid".
Het uitgangspunt is kwaliteit gestuurd onderhoud op basis van tweejaarlijkse weginspecties. Wij grijpen in bij de overgang van kwaliteitsniveau C (slecht) naar D (zeer slecht).
Bij onze hoofdfietsroutes en voetpaden grijpen we eerder in, namelijk bij de overgang van kwaliteit B (matig) naar C. Hiermee borduren we grotendeels voort op het vorige beleid, maar met meer aandacht voor de voetpaden.  

Kwaliteit D zien we als “achterstallig onderhoud”. Wegvakonderdelen met een kwaliteit D onderhouden we in het eerstvolgende jaar. Toch kunnen we besluiten om werkzaamheden op wegen incidenteel uit te stellen.
Dit heeft dan te maken met andere werkzaamheden die ook in die straat plaatsvinden. Uiteraard zorgen we altijd voor een veilige situatie. 

Op basis van de 90%-regel  is de gemiddelde kwaliteit van het gehele wegennet bepaald.  Hierbij bepalen we bij welke beeldkwaliteit we de grens van 90%  bereiken. Het algemeen kwaliteitsniveau van de verhardingen in de gemeente Drimmelen is B. 

Andere uitgangspunten van het wegenbeleid:
- We pakken wortelopdruk actiever en structureler aan, o.a. door het vergroten van boomvakken. Waar verharding geen toegevoegde waarde heeft, halen we deze weg ten gunste van de boom.
- Langs de hoofdlandbouwroutes passen we bermverharding toe.
- Binnen de bebouwde kom en op fietspaden passen we geen slijtlagen toe.
- Voor het vergroten van de burgertevredenheid pakken we jaarlijks een kern aan. Hierbij voeren we werkzaamheden uit, waarbij het conform de inspectienormen niet  noodzakelijk is om onderhoud uit te voeren. We verhogen hiermee de om de algehele kwaliteit van de verhardingen en daarmee de burgertevredenheid.

Financiële vertaling

Geplande werkzaamheden
De basis voor de wegenplanning vormt de weginspectie. De hieruit volgende werkzaamheden zijn onder te verdelen in klein onderhoud (exploitatie), groot onderhoud (voorziening) en reconstructies / rehabilitaties (investeringen).
Iedere twee jaar stellen we een beheer- en uitvoeringsplan wegen op. Hierbij houden we rekening met de degeneratie van verhardingen. Bij het ontbreken van onderhoud gaat de kwaliteit van asfalt sneller achteruit dan bij elementenverharding. Daarom krijgt asfaltonderhoud een hogere prioriteit dan elementenverhardingen. Verder maken we integrale afwegingen in relatie tot andere werkzaamheden zoals rioleringen, groen en werken door andere partijen (bijv. aanpak N285). 

Klein onderhoud 
Klein onderhoud bestaat uit het oplossen van meldingen en kleine gebreken aan de verhardingen die uit inspecties naar voren komen. We besteden klein onderhoud voor meerdere jaren uit.
Daarnaast hebben we een aantal vaste partijen voor het bermenonderhoud (uitvullen en afbermen).

Groot onderhoud (voorziening)
Groot onderhoud dekken we uit de voorziening. Zoals vermeld nemen we dit op in het beheer- en uitvoeringsplan.
We besteden een bedrag van  € 460.446 aan grootonderhoud asfalt en een bedrag van €460.821 aan elementenverharding.
Groot onderhoud aan elementenverhardingen voeren we meestal uit bij integrale projecten zoals rioolvervangingen.
In 2022 inspecteerden we de wegen. De maatregelen vanuit deze inspectie zijn nog niet in beeld. 

Toelichting investeringen 2023
1. Wegen / rehabilitatie
Voor dit jaar staat enkel een bijdrage aan het project Molenstraat (Terheijden, centrumroute) op de planning. Mogelijk volgen nog nieuwe investeringen uit de weginspectie. Die is nog in uitvoering waardoor de resultaten nog niet beschikbaar zijn.

2. Verkeersreconstructies
Zoals elk jaar maken we ook dit jaar een verkeersmaatregelennota waaruit kleine verkeersmaatregelen volgen. Input hiervoor vormen de verkeerstellingen die we in 2023 uitvoeren. 

3. Vergroten burgertevredenheid
Dit jaar richting we ons op Lage Zwaluwe voor het vergroten van de burgertevredenheid.

Beleidskader
In 2009 stelden we de Beleidsnotitie civiele kunstwerken en havens vast.
Er is één duidelijk uitgangspunt. We houden de kunstwerken veilig. 

We inspecteren de kunstwerken iedere drie jaar.

Financiële vertaling

Geplande werkzaamheden
In 2022 zetten we de data uit het beheerprogramma kunstwerken over naar het integrale beheerprogramma Obsurv. Zodra dat op orde is, maken we in 2023 een nieuw beheerplan.
Op basis van de technische inspectie van 2021 stellen we een uitvoeringsplan 2023 op.  

Beleidskader
Op gemeentelijk niveau is eind 2017 het Water en Rioleringsplan Drimmelen 2018-2022 vastgesteld.
Door de integrale benadering van het gehele watersysteem vindt in dit beleidsplan zowel riolering als water haar plaats.

Sinds 2021 geven we invulling aan de uitwerking van het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie (DPRA 2018).
Om in aanmerking te komen voor cofinanciering (Rijk/Provincie) stelt het college van burgemeester en wethouders een uitvoeringsprogramma DPRA vast.

De doelen van het Deltaplan zijn:
Analyseren van de gevolgen van klimaatverandering (tot 2050) voor diverse functies in een gebied;
Bepalen van een strategie en concrete doelen (tot 2050) voor het verbeteren van de water robuust- en klimaatbestendigheid;
Uitvoering geven aan de strategie door dit vast te leggen in beleidsplannen, wetten en regels.

Beleidsuitgangspunten
Bij het vaststellen van het Waterbeleidsplan (WRP) zijn nieuwe ambities vastgesteld. Deze ambities anticiperen vooral op klimaatverandering.
Afvalwater: het verzamelen en afvoeren van afvalwater  gebeurt op een milieuhygiënische wijze. Het levert geen gevaar voor de volksgezondheid op.
Hemelwater: We staan overlast eens in de vijf jaar toe (bui 09), We infiltreren zo veel als mogelijk.
Grondwater: We anticiperen op grondwaterknelpunten zoals bodemdaling door lage grondwaterstanden of grondwateroverlast door storende grondlagen. 
Oppervlaktewater: Slechte oppervlaktekwaliteit beperken we, oppervlaktewater proberen we zoveel mogelijk vast te houden. 

Financiële vertaling

Geplande werkzaamheden
Onderhoud
Ieder jaar inspecteren we ongeveer 10% van het rioolstelsel. Jaarlijks maken we een uitvoeringsplanning. We maken onderscheid in klein onderhoud, groot onderhoud en reconstructies.
Klein onderhoud bestaat uit kleine reparaties, verwijderen wortel-ingroei en kleine reliningen. 
Groot onderhoud houdt in dat er grotere lengtes riool één op één vervangen of voorzien van een relining.
Reconstructies zijn rioleringen waarvan de buisdiameter verandert of een geheel stelsel wordt vervangen. 

We onderhouden de drukriolering frequent. Wekelijks voeren we controle rondes uit en twee keer per jaar beoordelen we de drukriolering grondig. 
Het onderhoud aan de IBA's (Individuele behandeling afvalwater) besteedden we uit. De storingen pakken we in eerste instantie zelf op. 

 Toelichting investeringen 2023
Deze  projecten behelzen het vervangen en aanpassen van het rioolstelsel zodat het voldoet aan de ambitie Bui 9 conform het WRP. Waar mogelijk koppelen we hemelwater af. 

a. Maatregelen kern Made: uitvoering (Stationsstraat)* / b. Maatregelen kern Made (Schoolstraat en Dreef)* / e. Maatregelen kern Made (Patronaatstraat / Lucia Eijckenstraat)*
De maatregelen a., b. en e. zetten we in combinatie  als 1 project via een bouwteam op de markt. Dit omdat het gehele gebied riool technisch gezien aan elkaar gekoppeld is.
Hierdoor optimaliseren we de uitvoeringsplanning. We verminderen hierdoor overlast.

c. Maatregelen kern Made: voorbereiding (Fresia- / Geraniumstraat e.o.).
Dit project bereiden we in 2023 voor. 

d. Maatregelen kern Made (de Gijster).
Dit werk voeren we in 2023 uit. 

f. Maatregelen kern Made (Meidoornlaan / Hoefkensstraat).
Dit werk voeren we in 2023 uit. We nemen hierbij ook de herinrichting van de straten mee. 

g. Maatregelen kern Wagenberg (Gomarusstraat e.o.)
Dit werk voeren we in 2023 uit. We zien kansen voor aanvullende klimaatadaptieve maatregelen.

Beleidskader en beleidsuitgangspunten
In het WRP namen we ook ambities voor oppervlaktewater op.
Oppervlaktewater:

• Slechte oppervlaktekwaliteit beperken we;
• Oppervlaktewater proberen we lang vast te houden;
• Wateroverlast door oppervlaktewater beperken we in samenwerking met het waterschap. 

In de notitie Baggeren havens (2014)  namen we een aantal streef dieptes op.  Een ander uitgangspunt bestaat uit het eens in de vijf jaar monitoren van de diepten in de havens. Na twee monitoringsronden stellen we een beheerplan op (2024). 

Financiële vertaling

Geplande werkzaamheden
Jaarlijks onderhoud watergangen en stedelijk water. Dit houdt in dat we onze  watergangen in het buitengebied en de dorpen maaien en baggeren.

Samen met andere gemeenten en het waterschap stelden we in 2020 een nieuw bestek op.
In dit bestek passen we ecologisch maaibeheer toe dat de biodiversiteit verbetert. In 2023 bepalen we op basis van de baggerwerkzaamheden in Lage Zwaluwe het baggerbeheer.

We hebben vooral aandacht voor de haven van Lage Zwaluwe. We monitoren daar intensiever (laatste peiling 2022) om de aangroei van baggerspecie te beoordelen.

Beleidskader
Het beleidskader met betrekking tot Openbaar groen ligt vast in het integraal groenbeleidsplan 2017 – 2026 ‘Groen leeft en verbindt’. Hierin heeft zowel biodiversiteit als duurzaamheid een belangrijke plek.

Groenbeleid
Het groenbeleid is gericht op duurzaam kwaliteitsgroen. Dit houdt in dat we:

• Geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen gebruiken
• Accepteren we een bepaalde mate van kruidengroei accepteren op die plaatsen waar dat mogelijk is.
• De minimale onderhoudsniveau van het groen en onkruid op verhardingen is beeldkwaliteit B
• Grove heesters onderhouden we op beeldkwaliteit C-niveau
• Centra en hotspots onderhouden we op beeldkwaliteitsniveau A
• Begrazing vindt plaats op basis van visuele beoordeling en frequentie (geen beeldkwaliteit)
• Onderhoud voeren op mede basis van burgertevredenheid.  

Bomenbeleid
We werken met een waardevolle bomenkaart. 

Bermenbeleid
Het ecologisch bermbeheer is een groeiproces waarbij we streven naar beplanting die van nature in een berm voorkomt. Met name de grotere gebieden en brede bermen zijn hierbij het meest kansrijk. Hierbij houden we rekening met de verkeersveiligheid en het beperken van specifieke plantensoorten als Jacobskruiskruid en exoten.

Ecologische Verbindingszones
Het integrale groenbeleidsplan ambieert om de EVZ Mark-Zwaluwse Haven verder te ontwikkelen. Het waterschap vroeg de gemeente hieraan mee te werken.
De incidentele aankoop- en inrichtingskosten van het gemeentelijk deel van een aaneengesloten EVZ zonder restopgave zijn tijdelijk 75% subsidiabel.

Financiële vertaling

Geplande werkzaamheden
Klein onderhoud bestaat uit het oplossen van meldingen, kleine gebreken en regulier aan de plantsoenen, bomen, EVZ 's en ander groen. We besteden klein onderhoud voor meerdere jaren uit.
Voor het onderhoud groen werken we met een effectbestek. Dat voert MidZuid uit.  De bermen maaien we  ecologisch mits dit de veiligheid niet beperkt. Daarnaast beperken we de overlast van Jacobskruiskruid door die apart te verwijderen. 

Groot onderhoud bestaat uit het vitaliseren van groen. Hierbij denken we aan intensief snoeien van bomen, het opknappen van plantsoenen en gazons of het inboeten van struiken. 

We bereiden samen met het waterschap de aanleg van de EVZ Mark Zwaluwse Haven verder voor. We maakten met het waterschap de afspraak dat zij leidend in planning en uitvoering. We werken daar graag aan mee. 

Toelichting investeringen 2023
Renovatie openbaar groen
In 2023 liften we mee met een aantal integrale projecten. Daarnaast vervangt MidZuid ook stukken groen die van onvoldoende kwaliteit zijn. Dit zetten we ook in om de burgertevredenheid over het groen te vergroten.

Beleidskader
De werkzaamheden worden uitgevoerd conform het door de gemeenteraad in 2019 vastgestelde beleidskader.
Dit is verankerd in het Gebouwen Beheer Systeem (GBS-systeem).

Financiële vertaling