B. Lokale heffingen

De index voor de  Onroerendzaakbelasting (Ozb) is voor begroting 2023 berekend op 7,2 %.  Naar aanleiding van de sterk dalende koopkracht is er voorgesteld om de stijging te beperken en deze te baseren op de in de kaderbrief 2023 vastgestelde index van 4,4%. 

De tarieven worden uiteindelijk bepaald op basis van de begrote opbrengst onroerendzaakbelasting in combinatie met de WOZ-waarde voor het belastingjaar (inclusief de verwachte marktstijging).  De definitieve tarieven worden vastgesteld in de Raadsvergadering van 15 december. Een hogere of lagere verwachte marktwaardestijging leidt niet tot meer of minderopbrengsten omdat de tarieven dan worden aangepast. Het tarief beweegt tegengesteld aan de marktwaardeontwikkeling mee: een hogere marktwaardestijging leidt tot een verlaging van het tarief en een lagere marktwaardestijging leidt tot een verhoging van het tarief. 

Een onroerende zaak is een woning, bedrijfsruimte of een stuk grond. De waarde van onroerende zaken bepalen we ieder jaar opnieuw. De peildatum voor 2023 is 1 januari 2022.

Op 8 september 2016 heeft de Waarderingskamer het besluit genomen om met een overgangstermijn van vijf jaar alle gemeenten en uitvoeringsorganisaties de woningen verplicht te laten taxeren op basis van de gebruiksoppervlakte. De belangrijkste reden daartoe is dat dit beter aansluit bij de markt. Immers in nagenoeg alle (internet) advertenties voor de verkoop van woningen staat de gebruiksoppervlakte van de woning centraal.  Het betreft uniformering van de berekening en de wijze van vastlegging van de gebruiksoppervlakte voor onder andere de WOZ, de BAG, woningbouwverenigingen en makelaars.

Voor het belastingjaar 2022 moet de overgang naar taxeren op basis van gebruiksoppervlakte gerealiseerd zijn. In 2020, 2021 en met een uitloop in 2022 heeft er een omvangrijke conversie plaatsgevonden van inhoud (m3) naar oppervlakte (m2) voor alle woningen binnen onze gemeente. In 2020 zijn eerst de rij- en hoekwoningen 'omgezet' van m³ naar m². In 2021 zijn we verder gegaan met de overige woningen, begin 2022 is het project afgerond.  Vanaf belastingjaar 2022 wordt de waardering voor alle woningen op basis van m² uitgevoerd.

Om het te heffen volume voor de afvalstoffenheffing te bepalen gebruiken we de volgende uitgangspunten:

• Voor de afvalstoffenheffing geldt het systeem van gesloten financiering met duurzame, 100% kostendekkendheid. Hierbij maken we gebruik van een egalisatievoorziening (conform art 44, lid 2 BBV), voorcalculatie en nacalculatie.
• Directe kosten toerekening (taakveld 7.3): dit zijn kosten voor de activiteiten die direct in verband staan met de geleverde dienst. De inzet van personeel rekenen we toe op basis van de voor 2023 berekende uurtarieven.
• De toerekening van de (toerekenbare) kosten straatreiniging/vegen is voor de afvalstoffenheffing 30% (taakveld 2.1). Straatreiniging/vegen doen we om 3 redenen. Voor het functioneren van de riolering, vanwege het nevenafval bij het (verkeerd) aanbieden en inzamelen van huishoudelijk afval en de verkeersveiligheid. Omdat we een landelijke gemeente zijn hebben we o.a. relatief veel bladafval in verhouding tot het nevenafval. 
• Van het zwerfafval blijkt circa 60% te bestaan uit nevenvervuiling bij de inzameling van huishoudelijk afval; de toerekening van de kosten zwerfafval worden daarom voor 60% toegerekend aan de afvalstoffenheffing (taakveld 2.1). 
• Overhead: alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces (taakveld 0.4; zie voor de berekening onderdeel 'Overhead').
• Alle kwijtscheldingskosten nemen we op in het tarief voor de afvalstoffenheffing (taakveld 6.3).
• De extracomptabele rente toerekening berekenen we met de externe rente (zie paragraaf D. Financiering - onderdeel B. Financieringspositie - Renteschema).
• De extra comptabele BTW toerekening: dit betreft de extracomptabel berekende compensabele BTW die kan worden toegerekend aan activiteiten waarvan de kosten worden verhaald via de afvalstoffenheffing.
• Mutaties reserves: We schrijven af op de ondergrondse glascontainers. De kosten dekken we uit de reserves. 

Algemene informatie hierover kunt u vinden in de Handreiking kostentoerekening Heffingen, rechten en tarieven (VNG) en de in april 2021 verschenen notitie Lokale heffingen van de commissie BBV. 

Drimmelen kent een voorziening voor het egaliseren van de tarieven voor de afvalstoffenheffing. Naar verwachting bedraagt de stand van de voorziening op 31 december 2022 € 1.016.677 (exclusief Najaarsnota 2022).
Conform de notitie Lokale heffingen (belastingen, heffingen en rechten) van de Commissie BBV  dient het overschot in de voorziening ingezet te worden in de (meerjaren)begroting.  Dit leidt tot een jaarlijkse onttrekking uit de voorziening in de meerjarenbegroting van € 228.457. 

Voor 2023 wordt voorgesteld om eenmalig bedrag van € 102.850 ten behoeve van de subsidieregeling oud papier te onttrekken.  In totaal wordt een bedrag van € 331.307 in jaar 2023 onttrokken uit de voorziening.

Dit resulteert in het volgende verloop van de voorziening:

De inzet van de voorziening resulteert in de volgende tarieven voor 2023:

De tarieven voor het vastrecht stijgen met € 9,83 en per perceel bij verzamelcontainers met € 7,45 ten opzichte van het jaar 2022. Het tarief blijft daarmee onder het niveau van 2021.

Voor de papierinzameling wijzigt de systematiek en de inzamelaar. Voorheen zamelden Renewi en de verenigingen het oud papier in, maar dit wordt niet gecontinueerd waardoor er een afbouwregeling is afgesproken. Volgend jaar verandert bovendien de inzamel systematiek van het oud papier (inzameling doordeweeks), wat resulteert in meerkosten. Ook vervalt de zwerfafvalvergoeding eind dit jaar waardoor we deze kosten nu zelf op moeten vangen. Het totaal aan meerkosten in 2023 ten opzichte van 2022 bedraagt hierdoor ongeveer € 190.000. 

Om het te heffen volume voor de rioolheffing te bepalen gebruiken we de volgende uitgangspunten:

• Voor de rioolheffing geldt het systeem van gesloten financiering met duurzame, 100% kostendekkendheid. Hierbij maken we gebruik van een egalisatievoorziening (conform art 44, lid 2 BBV), voorcalculatie en nacalculatie.
• Directe kosten toerekening (taakveld 7.2): dit zijn kosten voor de activiteiten die direct in verband staan met de geleverde dienst. De inzet van personeel rekenen we toe op basis van de voor 2023 berekende uurtarieven.
• De kosten straatreiniging/vegen omvatten meerdere activiteiten (taakveld 2.1). Straatreiniging/vegen doen we om 3 redenen. Voor het functioneren van de riolering, vanwege het nevenafval bij het (verkeerd) aanbieden en inzamelen van huishoudelijk afval en de verkeersveiligheid. Omdat we een landelijke gemeente zijn hebben we o.a. relatief veel bladafval in verhouding tot het nevenafval. Bladafval verstopt o.a. het rioolstelsel. De toerekening van de (toerekenbare) kosten straatreiniging/vegen is voor de rioolheffing 55% (taakveld 2.1)
• De toerekening van kosten stedelijk water en watergangen (taakveld 5.7)  is voor de rioolheffing 15% van de kosten die zijn gekoppeld aan één of meer van de vijf thema’s in het WRP: afvalwater, hemelwater, grondwater, oppervlaktewater en bedrijfsvoering.
• Overhead: alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces (zie voor de berekening onderdeel 'Overhead').
• Alle kwijtscheldingskosten nemen we op in het tarief voor de rioolheffing (taakveld 6.3).
• De extracomptabele rente toerekening berekenen we met de externe rente (zie paragraaf D. Financiering - onderdeel B. Financieringspositie - Renteschema).
• De extracomptabele BTW toerekening: dit betreft de extracomptabel berekende compensabele BTW die kan worden toegerekend aan activiteiten waarvan de kosten worden verhaald via de rioolheffing.

Algemene informatie hierover kunt u vinden in de Handreiking kostentoerekening Heffingen, rechten en tarieven (VNG) en de in april 2021 verschenen notitie Lokale heffingen van de commissie BBV.

Drimmelen kent een voorziening voor het egaliseren van de tarieven voor de rioolheffing. Naar verwachting bedraagt de voorziening op 31 december 2022 € 1.736.551 (exclusief Najaarsnota 2022). 
Conform de notitie Lokale heffingen (belastingen, heffingen en rechten) van de Commissie BBV  dient het overschot in de voorziening ingezet te worden in de (meerjaren)begroting.  Drimmelen doet dat door in de nieuwe meerjarenbegroting  de volgende bedragen aan de voorziening te onttrekken:
• Gezien het overschot uit 2021 (jaarrekening) als gevolg van uitgestelde werkzaamheden  € 300.724  ;
• Vanaf 2023 tot en met 2027 wordt de voorziening ingezet op basis van de verdeling 35% voor 2023 , 20% voor 2024 en 15% voor de jaren 2025 tot en met 2027. Vanaf 2028 zal een heroriëntatie plaats vinden op basis van het Omgevingsplan nieuwe stijl. 

Het is mogelijk dat consequenties uit de actualisatie van het WRP invloed gaan hebben op het toekomstige rioolheffingstarief.

Het voorgaande resulteert in het volgende verloop van de voorziening:

De inzet van de voorziening resulteert in de volgende tarieven voor 2023:

Door het voorstel om de voorziening trapsgewijs in de meerjarenbegroting in te zetten en daarmee in 2023 een onttrekking van 35% in plaats van 25% op te nemen is de stijging beperkt tot € 50,72.  Het tarief blijft hiermee ruim onder het niveau van 2021.

De stijging  van het vastrecht ten opzichte van jaar 2022 wordt grotendeels veroorzaakt door een eenmalige inzet van de voorziening van € 800.000 in 2022 (Inzet voorziening WRP 2018-2022). In 2022 is hierdoor het vastrecht eenmalig met € 106 verlaagd.

• Rioolheffing berekenen we met de gemiddelde kosten per aansluiting. De rioolheffing bestaat uit twee onderdelen. Te weten een vast recht en een variabel tarief waarbij we reken met watergebruik.  We zetten ook een voorziening rioolheffing in om grote schommeling in tarief te voorkomen. Wanneer de voorziening te groot wordt, zetten we die in om de heffing te verlagen. 
• Afvalstoffenheffing berekenen we met de gemiddelde kosten per aansluiting. Ook hier passen we een vast recht en een variabel tarief toe. Het variabel tarief bestaat uit het betalen per lediging. Naast de kosten zetten we ook een voorziening afval in om grote schommeling te voorkomen. Wanneer de voorziening te groot wordt, zetten we die in om de heffing te verlagen. 
• De stijging in de lastendruk van de onroerend zaakbelasting (Ozb) wordt bepaald op basis van de Ozb-index .

De omvang van de totale lokale lastendruk stijgt in 2023 als gevolg van hogere netto-lasten ozb, afvalstoffenheffing en riolering.

De stijging ten opzichte van 2022 van de rioolheffing geeft een vertekend beeld. In het vorige Water en rioleringsplan  was een regelmatige benutting van de voorziening gepland. We hielden rekening met veel hogere kosten. Doordat die kosten niet of nauwelijks optraden groeide de voorziening gestaag. Bij het bepalen van de rioolheffing 2022 besloot de raad eenmalig de voorziening fors te verlagen. Dit resulteerde in een daling van het vastrecht van € 106. Tegelijkertijd voorzagen we een stijging van het tarief 2023 met circa € 68. De gemiddelde rioolheffing bleef daarmee ruim onder het niveau van 2021.

Naar aanleiding van de huidige en voorziene koopkrachtdaling in 2023 is de stijging  van de lastendruk getemperd door middel van een hogere inzet van de voorzieningen riool- en afvalstoffenheffing en een aangepaste indexering van de Ozb.   De hierdoor ontstane verlagingen van de heffingen zijn toegelicht bij de betreffende heffing.

De stijging van de OZB-opbrengsten bestaat uit de verlaagde index van 4,4%, de areaaluitbreiding  en het effect van de afronding van de kwalitatieve optimalisatie in 2021-2022 van het WOZ-bestand. 

De opbrengsten riool- en afvalstoffenheffing  zijn gebaseerd op het kostenvolume. Een toelichting is in het onderdeel Beleid en hoofdlijnen van deze paragraaf opgenomen. 

De verlaging van de index OZB is toegelicht in het onderdeel Beleid en hoofdlijnen van deze paragraaf .

Vanaf begroting 2022 werken we met de applicatie kostendekkendheid.nl, mede om te voldoen aan de vereiste transparantie vanuit de voorschriften in de BBV en met name de in 2021 gepubliceerde notitie Lokale heffingen. 

We laten zien of en zo ja hoe de kostendekkendheid tussen verschillende onderdelen wordt bereikt door gebruik te maken van kruissubsidiëring en in welke mate er kruislings wordt gesubsidieerd door de kostendekkendheid uit te drukken in een percentage per hoofdstuk.

Als eerste wordt de kostendekkendheid van de legesverordening toegelicht. De legesverordening bestaat uit 3 titels die vervolgens in hoofdstukken zijn ingedeeld.  De maximale kostendekkendheid van 100% geldt in principe per verordening. Bij de legesverordening is er sprake van aanvullende kaders. Deze worden bij de betreffende titel toegelicht.

Bij titel 1 is op bepaalde onderdelen weinig tot geen ruimte om de tarieven te verhogen omdat de opbrengsten voornamelijk veroorzaakt worden door maximaal toegestane tarieven. Dit geldt onder andere voor paspoorten en rijbewijzen. Deze tarieven zijn momenteel gelijk aan de maximale hoogte. Voor de overige tarieven zal komende periode onderzocht worden of we aan de kostenkant aanpassingen door kunnen voeren of dat er een voorstel aan de Raad wordt voorgelegd voor het aanpassen van tarieven met ingang van 2023. Ten opzichte van 2022 zien we een stijging in de kostendekkendheid, van 64,59% in 2022 naar 73,14% in 2023.

De kostendekkendheid van titel 2 is net onder de 100%. Er is nog geen rekening gehouden met de invoering van de omgevingswet. Zodra de datum van invoering definitief is zal er een gewijzigde legesverordening opgesteld worden, vooralsnog met ingangsdatum 1 januari 2023 (gelijk aan de datum van de daadwerkelijke inwerkingtreding van de omgevingswet). De nieuwe tarieven worden dan bepaald op de geraamde kosten en opbrengsten op dat moment. In november 2022 wordt bekend of de uitvoeringsdatum van de omgevingswet daadwerkelijk 1 januari 2023 wordt.

Titel 3 is een klein onderdeel van de legesverordening wat voor een groot deel bestaat uit evenementenvergunningen. Vanwege de maatschappelijke betekenis ervan is dit bij veel gemeente niet kostendekkend. Door de toenemende kosten zien we een daling in de kostendekkendheid van 48,78% in 2022 naar 35,17% in 2023.

Titel 3 valt onder de Europese dienstenrichtlijn en mag daardoor niet meer dan kostendekkend zijn. De onderdekking telt wel mee in de totale beoordeling van de kostendekkenheid van de legesverordening

Begraafrechten

De te dekken kosten zijn de laatste 10 jaar hoger dan de opbrengsten. De laatste 2 jaar zien we een kostendekkendheid van rond de 70% , 65,82% in 2023. 

Het onderzoek op basis waarvan de begraafbehoefte en -capaciteit kan worden bepaald met een doorkijk tot 2050 is doorgeschoven naar 2023. In dit onderzoek wordt ook de tarievenopbouw en de mogelijkheden daarin opnieuw bekeken en kunnen er keuzes aan de raad worden voorgelegd om de tariefsopbouw voor begrotingsjaar 2024 opnieuw vast te stellen. 

Marktgelden en standplaatsen

Het tarief mag maximaal 100% kostendekkend zijn. We zien ten opzichte van de kostendekkendheid in 2022 van 32,95% een lichte stijging naar 39,26% als gevolg van een iets lagere kostentoerekening. Vanwege ongewijzigd beleid worden de tarieven voor 2023 alleen geïndexeerd. Bij veel gemeentes zijn deze tarieven niet kostendekkend in verband met de maatschappelijke betekenis ervan.

Het totaalbedrag voor het kwijtschelden van riool- en afvalstoffenheffing nemen we mee in de tarieven voor alle belastingbetalers in de gemeente. Dit betekent dat alle belastingbetalers meebetalen aan het kwijtschelden van de riool- en afvalstoffenheffing. Kwijtschelding van onroerende zaakbelasting komt sporadisch voor en is voor rekening van de gemeente. Sinds 2010 maken we gebruik van de diensten van het inlichtingenbureau van het Ministerie van Sociale zaken. Dit betekent dat automatisch kwijtschelding kan worden verleend, zonder dat daarvoor een volledig formulier met bewijsstukken nodig is.