G. Grondbeleid

In deze paragraaf staat onze visie op het grondbeleid en de verwachte uitvoering daarvan. Daarnaast leest u hier de verwachte financiële resultaten en de risico’s van de gemeentelijke exploitaties.

Het grondbedrijf heeft 5 eigen grondbedrijf projecten:

1. Oranjeplein Terheijden
2. Prinsenpolder Made
3. Degaterrein Lage Zwaluwe
4. Kavels Antwerpsestraat/Geraniumstraat Made
5. E-veld 

Alle verliezen en winsten boeken we op de algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf. Naast onze grondbedrijf projecten zijn er projecten waarbij we alleen faciliteren. De woningbouwprojecten leest u in programma 3.3 Wonen.

Het grondbeleid is een instrument dat we inzetten om beleidsdoelen van ruimtelijke ordening, wonen, economie, maatschappelijke ontwikkeling en verkeer en vervoer te realiseren. Dit is vastgelegd in de nota Grondbeleid 2016 – 2020. In deze nota staat dat de gemeente bij voorkeur faciliterend grondbeleid voert. Initiatieven laten we over aan particuliere grondexploitanten. De gemeente beperkt zich tot haar publiekrechtelijke rol, zoals het vaststellen van de kaders en de randvoorwaarden voor de ontwikkeling van gronden en controle hierop. Door deze beleidskeuze heeft het gemeentelijke grondbeleid geen grote financiële impact.

In 2018 stelde de raad de nota Kostenverhaal vast. Hiermee legden we de basis voor de manier waarop we de kosten voor grondexploitaties verhalen op de ontwikkelende partij.

De gemeente Drimmelen had vóór 2018 twee actieve eigen bouwgrondexploitaties in exploitatie: Oranjeplein Terheijden en Prinsenpolder Made. In 2018 is voor het Degaterrein Lage Zwaluwe een actieve grondexploitatie vastgesteld. In 2019 is voor de kavels Antwerpsestraat/Geraniumstraat Made een actieve grondexploitatie vastgesteld en in 2020 voor het E-veld.

Thans zijn in (pré)voorbereiding de gebieden De Ligne in Made (alias voor Hoogerheide of Stuivezand) en de Van Hooijdonklaan 2 in Lage Zwaluwe (voormalige Willibrordusschool). De Ligne verkeert in een voor-verkennende fase waardoor er op dit moment nog weinig concreet is. In de loop van 2021 komen wij met voorstellen naar u toe. Voor de Van Hooijdonklaan 2 te Lage Zwaluwe neemt het proces veel meer tijd in beslag dan verwacht. Onderzoek naar private ontwikkeling met dezelfde ontwikkelende partij is inmiddels opgestart.

Vanaf 2016 wijzigde de verslaglegging voor grondexploitaties in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). In juli 2019 beschreef de Commissie BBV dit complete vraagstuk in de nieuwe notitie Grondbeleid in begroting en jaarstukken. Daarnaast is de Wet modernisering Vennootschapsbelasting voor overheden van kracht. De gevolgen van beiden verwerkten we in deze paragraaf.

In deze paragraaf leest u de toekomstige ontwikkelingen en de te verwachten resultaten bij de exploitaties met een faciliterend grondbeleid.

Voor faciliterende grondexploitaties maken we onderscheid in:

• Faciliterend grondbeleid met raadsbesluit, met getekende overeenkomst
• Faciliterend grondbeleid zonder raadsbesluit, zonder getekende overeenkomst.

De kosten en opbrengsten van deze projecten staan onder de algemene dienst (overlopende activa). Alle faciliterende grondexploitaties zijn samen financieel sluitend.

Op 30 juni 2016 stelde de gemeenteraad de Nota Woningbouwprogramma 2016-2024 vast. Met de nota is de planning van de woningbouwontwikkelingen binnen onze gemeente bepaald voor de periode tot en met 2024. In april 2019 herijkte het college het woningbouwprogramma. In programma 3 lichten we dit toe bij het thema Wonen.

We verwachten geen uitbreiding van bedrijventerreinen. In het 2e helft van 2020 stelden we de nota Economie op. Deze geeft inzicht in de toekomstige ruimtebehoefte van onze bedrijven.

De gemeentelijke grondexploitaties herzien we jaarlijks. We leggen ze aan de gemeenteraad voor om vast te stellen bij de Najaarsnota. 

Het verwachte verloop van de boekwaarden van 2020 tot en met 2024 is:

In de tabel hieronder geven we inzicht in de te verwachten resultaten van de gemeentelijke grondexploitaties.

Voorbeeld kavels Antwerpsestraat / Geraniumstraat 2021:

Boekwaarde                                      €   41.754 negatief

Lasten                                                  €   96.677 negatief

Baten                                                   € 368.580 positief

Totaal begroot resultaat              € 230.149 positief  (t.g.v. Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf)

Uit bovenstaande overzichten concluderen we het volgende:

• Oranjeplein Terheijden
  Dit project sluiten we in 2020 af.
• Prinsenpolder Made
  Bijna alle woningen zijn gebouwd, waardoor het woonrijp maken van het plangebied in 2020 afgerond wordt. Voor de financiële afwikkeling maakten we eind 2016 afspraken met de bouwcombinatie Prinsenpolder (WSG en WS Volksbelang). Bij de aanbesteding van de werkzaamheden vallen de kosten hoger uit dan begroot. Door de eerder gemaakte afspraken zijn de extra kosten voor rekening van de gemeente. Dit leidde tot een verliesneming in 2019, waardoor het totaal positief saldo naar beneden is bijgesteld naar € 3.014.962.
• Degaterrein Lage Zwaluwe
  De verkoopprocedure voor het resterende perceel/percelen is in 2019 opgestart. De verkoop loopt moeizaam en na verwachte verkoop van de gemeentegrond en het woonrijp maken in 2021, verwachten we een voordeel te behalen van € 105.179.
• Kavels Antwerpsestraat/ Geraniumstraat Made
  In 2019 is een bestemmingsplan vastgesteld voor twee woningbouwlocaties aan de Antwerpsestraat en Geraniumstraat in Made. In het 2e halfjaar van 2020 worden de kavels te koop aangeboden. Verwacht wordt dat de daadwerkelijke verkoop pas in 2021 zal plaats vinden. We verwachten een positief resultaat van € 230.149.

Uit de begrote resultaten concluderen we dat in 2021 de resultaten van de eigen grondexploitaties in totaal positief zijn (€ 335.328). Dit resultaat heeft geen consequentie voor het jaarrekeningresultaat. De winst/verliesnemingen verrekenen we met de algemene bedrijfsreserve grondbedrijf. De boekingen en verwerking in de reserves leest u bij punt 7.

Uit de begrote resultaten concluderen we dat in 2021 de resultaten van de eigen grondexploitaties in totaal positief zijn (€ 335.328). Dit resultaat heeft geen consequentie voor het jaarrekeningresultaat. De winst/verliesnemingen verrekenen we met de algemene bedrijfsreserve grondbedrijf. De boekingen en verwerking in de reserves leest u bij punt i.

Gezien de omvang van de actieve grondexploitaties verwachten we voor de gemeente Drimmelen geen risico’s vanuit het grondbedrijf aan te merken.

We beschikken over twee vrije reserves van het Grondbedrijf. Deze reserves nemen we mee voor de bepaling van de weerstandscapaciteit van het Grondbedrijf. Het zijn de Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf en Reserve Bovenwijkse Voorzieningen.

Deze reserves voeden we met stortingen vanuit de woningbouwprojecten. Daarnaast halen we er de te verwachte verliezen uit en storten de winsten in de Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf.

Deze reserve is een buffer voor de activiteiten van het grondbedrijf.

Het restant van deze reserve nemen we mee in de weerstandscapaciteit van het grondbedrijf. Deze reserve is na 2019 niet meer gevoed.

Het weerstandsvermogen van het grondbedrijf is de financiële buffer om de mogelijke risico’s vanuit de actieve grondexploitaties op te vangen. Het weerstandsvermogen is als volgt opgebouwd:

• Vaste buffer van € 1,5 miljoen in de Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf voor strategische aankopen en het opvangen van financiële tegenvallers, na aftrek van mogelijk bekende risico’s.
• Vrij beschikbare deel van de reserve Bovenwijkse Voorzieningen.

De verwachte weerstandscapaciteit per eind 2021 is:

De verwachte weerstandscapaciteit per 31 december 2021 heeft een positief resultaat van € 406.593. Dit is exclusief de vaste buffer van 1,5 miljoen euro. Volgens vastgesteld beleid wordt bij de jaarrekening van 2021 (jaarresultaat over 2020) het daadwerkelijk resultaat boven de 1,5 miljoen afgeroomd naar de Algemene Reserve.