Samenvatting

In deze samenvatting leest u de belangrijkste beleidsvoornemens uit de 4 lokale programma’s en hoe we die beleidsvoornemens financieel dekken. Vervolgens staan we stil bij opvallende ontwikkelingen in de paragrafen die het BBV verplicht stelt, van weerstandsvermogen tot en met grondbeleid. Daarna geven we u inzicht in de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente. Tot slot nemen wij u mee in de nieuwe beleidswensen.

De hoofddoelstelling van het programma Burger en bestuur: Drimmelen is een veilige gemeente waarin inwoners, bedrijven en organisaties/verenigingen samen leven, werken en genieten.

Het programma heeft 5 thema’s. Per thema willen we in 2020 het volgende bereiken:

• Dienstverlening: het vergroten van digitale dienstverleningsvormen.
• Burger en politiek: juist, volledig en tijdig communiceren met inwoners, ondernemers en organisaties. En het creëren van een omgevingsbewuste, wendbare organisatie en bestuur.
• Dorpsgericht werken: het stimuleren van inwoners om mee te denken, te doen en zelf activiteiten te initiëren. Maar ook recht doen aan de verantwoordelijkheid en deskundigheid van inwoners.
• Openbare orde en veiligheid, crisisbeheersing: een daadkrachtige aanpak van veiligheidsvraagstukken en onveiligheidsgevoelens. En een optimale gemeentelijke crisisorganisatie die voortkomt uit samenwerking binnen het district.
• Bestuursondersteuning: het juist, tijdig en volledig laten verlopen van ondersteunende processen, in het bijzonder de inbedding van het privacybeleid en privacyprotocollen.

De hoofddoelstelling van het programma Openbare ruimte: het op een effectieve en efficiënte manier de openbare ruimte schoon, heel, veilig en aantrekkelijk maken en houden. Hierbij betrekken we burgers en bedrijven. Er is ruimte voor verschillende aanpakken, kwaliteitsniveaus en maatwerkafspraken.

Het programma heeft 4 thema’s. Per thema willen we in 2020 het volgende bereiken:

•           Integraal en burgergericht werken:

• inbreng van belanghebbenden bij planvorming voor de openbare ruimte vergroten
• integraal ontwikkelen en onderhouden van de openbare ruimte
• overdragen van onderhoud aan inwoners 
• verhogen van de kwaliteit van dienstverlening door het beter behandelen van klachten en meldingen.

•           Wegen en verkeer:

• bevorderen van een duurzaam veilige infrastructuur
• aansluiten bij het provinciale verkeersveiligheidsbeleid om te streven naar nul verkeersdoden
• een goede bereikbaarheid en zo weinig mogelijk overlast voor gemotoriseerd verkeer
• realiseren van een duurzaam areaal aan openbare verlichting
• het heel, schoon en veilig houden van civieltechnische kunstwerken
• openbaar vervoer zorgt voor een goede bereikbaarheid van de verschillende kernen
• voldoende parkeerruimte voor fiets en/of auto op korte loopafstand van woningen, winkelgebieden, maatschappelijke voorzieningen en openbaar vervoer knooppunten
• speciale aandacht voor de doelgroep Langzaam Verkeer.

•           Groen en speelvoorzieningen:

• beschermen van de bomen om op langere termijn een leefbare omgeving te behouden
• bij (her)inrichting van het openbaar groen streven we naar bruikbaarheid, aantrekkelijkheid, duurzaamheid en het verhogen van de biodiversiteit door groenblijvend en kleurrijk groen
• de vitaliteit van de inwoners vergroten door bewegen in de openbare ruimte aantrekkelijk te maken voor jong en oud
• beschermen van de volksgezondheid door bestrijding van ongedierte
• stimuleren van de voorzieningen voor honden in de openbare ruimte en daarmee de sociale cohesie verbeteren en overlast door honden beperken.

•           Water:

• de volksgezondheid verbeteren door afvalwater in te zamelen en naar een overnamepunt te brengen
• samen met het waterschap en andere gemeenten zorgen voor robuuste dijken en keringen
• inwoners bewust te maken van de afvalwaterketen door educatie en voorlichting
• beperken van grondwateroverlast en -onderlast
• beperken van de overlast van hemelwater
• het watersysteem biedt voldoende veiligheid tegen hoogwater en is klimaatbestendig ingericht
• de kosten van het waterbeheer minder te laten stijgen door samen te werken met waterschappen en gemeenten.

De hoofddoelstellingen van het programma Ruimte, wonen en economie zijn het bevorderen van de economische vitaliteit en werkgelegenheid, Drimmelen recreatief op de kaart te zetten, de gemeente te profileren als aantrekkelijke woongemeente, het bouwen van voldoende woningen en het creëren van een energieneutrale gemeente in 2040.

Het programma heeft 6 thema’s. Per thema willen we in 2020 het volgende bereiken:

• Versterken vrijetijdseconomie: Drimmelen recreatief op de kaart zetten en kansen benutten voor Nationaal Park De Biesbosch en het verbeteren van de toeristische infrastructuur en bereikbaarheid.
• Versterken economische structuur: het bevorderen van de economische vitaliteit en werkgelegenheid.
• Ruimte: het realiseren van een vitaal en duurzaam buitengebied.
• Wonen: het voldoende bouwen van woningen in alle kernen en alle prijsklassen.
• Duurzaamheid: het creëren van een energieneutrale gemeente in 2040.
• Leefgebied: Drimmelen profileren als een aantrekkelijke woongemeente.

De hoofddoelstelling van het programma Sociaal Domein is: we hebben een inclusieve samenleving. Hierin kan iedereen meedoen aan activiteiten op het gebied van onderwijs, werk, sport en ontmoeting, zorg en welzijn. Ongeacht leeftijd, sociale klasse, afkomst of beperking. Iedereen neemt zelf verantwoordelijkheid en ondersteunt de mensen in zijn omgeving. Mensen die het niet redden met hulp van mensen uit hun omgeving of algemene voorzieningen krijgen ondersteuning van de gemeente.

Het programma kent 5 thema’s. Per thema willen we in 2020 het volgende bereiken:

• Opgroeien en opvoeden: het bevorderen van gelijke onderwijskansen, het op goede wijze faciliteren van het onderwijs in de gemeente en het helpen van ouders en kinderen in het zelfstandig oplossen van problemen.
• Zorg voor kwetsbare burgers: het helpen bij het terugdringen van schulden, het ondersteunen van inwoners om de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven te verbeteren en het stimuleren van een gezonde levensstijl.
• Participatie door werk en maatschappelijke inzet: het bevorderen dat mensen die nog niet in staat zijn tot betaald werk vrijwilligerswerk gaan doen, het bevorderen dat mensen met en zonder arbeidsbeperking bij reguliere werkgevers aan het werk gaan en daar waar mogelijk en nodig de instroom van mensen in de Participatiewet beperken en misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen voorkomen en aanpakken.
• Sport en bewegen: meedoen aan sport en cultuur en ontmoeting stimuleren en faciliteren, sportaccommodaties zijn voor iedereen toegankelijk en duurzaam en het stimuleren van sporten en bewegen.
• Sociaal-culturele accommodaties: de gemeenschapshuizen zijn voor iedereen toegankelijk en duurzaam, worden duurzaam en optimaal gebruikt en het meedoen aan sport, cultuur en ontmoeting stimuleren en faciliteren.

Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten van een gemeente waarvoor geen bestedingsdoel is bepaald. Dit betekent dat de gemeente deze middelen vrij kan besteden, in tegenstelling tot de specifieke dekkingsmiddelen.

In 2020 kent Drimmelen de volgende algemene dekkingsmiddelen:

• Lokale heffingen zoals OZB, toeristenbelasting en precario. Zie paragraaf B/Lokale heffingen
• Algemene uitkeringen, met name de algemene uitkering uit het Gemeentefonds
• Dividend. In het geval van Drimmelen dividend van de Bank Nederlandse Gemeenten
• Saldo van de financieringsfunctie (renteresultaat): het verschil tussen de rekenrente die aan programma’s wordt toegerekend en de werkelijk betaalde rente over lang- en kortlopende leningen
• Overige algemene dekkingsmiddelen

Drimmelen begroot voor 2020 een opbrengst van € 37,6 miljoen aan algemene dekkingsmiddelen (begroot 2019: € 37,1 miljoen). Waarvan € 33,6 miljoen aan algemene uitkeringen (begroot 2019 € 32,3 miljoen). Deze toename is te danken aan een groei van de uitkering uit het Gemeentefonds in 2020. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voorziet in haar circulaire van 17 september 2019 ook een groei van deze uitkering voor de jaren 2021 en 2022.

Drimmelen heeft 45 risico’s geïdentificeerd die de realisatie van gestelde doelen kunnen bedreigen. Geen enkele van die risico’s valt in de hoogste categorieën (kans > 90% en financieel gevolg > € 100.000).

Om het optreden van de geïdentificeerde risico’s financieel af te kunnen dekken is een weerstandscapaciteit van € 2.827.000 nodig. De begrote weerstandscapaciteit voor 2020 is € 16.207.000 zodat voor 2020 een weerstandsratio van 5,79 wordt begroot. Een weerstandsratio vanaf 2,0 laat zich als uitstekend kwalificeren.

De financiële gezondheid van een gemeente wordt uitgedrukt in een verplichte set van 5 kengetallen:

• netto schuldquote
• solvabiliteitsratio
• grondexploitatie
• structurele exploitatieruimte
• belastingcapaciteit.

De begrote omvang van de kengetallen geeft in samenhang onverminderd het beeld van een financieel gezonde gemeente.

Het portfolio van Drimmelen kent 12 vormen van lokale heffingen. Het beleid is er op gericht om de algemene en uitvoeringskosten per type heffing te dekken. Het beleid is vastgesteld in lokale verordeningen. De opbrengst van de toeristenbelasting besteden we aan het in stand houden en verbeteren van toeristische en recreatieve voorzieningen.

Drimmelen verwacht in 2020 € 11,9 miljoen (begroot 2019 € 11,7 miljoen) aan lokale heffingen te kunnen innen. Stijgende kosten voor de inzameling en verwerking van afvalstoffen zijn met het oog op kostendekkendheid aanleiding om de lokale tarieven aan te passen.

Deze ontwikkeling heeft een ongunstige invloed op de ontwikkeling van de lokale lastendruk. Voor 2020 wordt een lastendruk van € 780,81 per huishouden begroot. Ten opzichte van 2019 (€ 758,63 begroot) betekent dit een procentuele toename van 2,9%.

Kapitaalgoederen zijn: wegen, riolering, water, groen en gebouwen. Voor het onderhoud van deze kapitaalgoederen volgen we wet- en regelgeving:

• Landelijke wetgeving zoals de Wegenwet, de Wet milieubeheer en de Wet energiedistributie
• Regionale regelgeving zoals het reglement op de watergangen Noord-Brabant
• Lokale regelgeving zoals het beleidsplan Verkeer en Vervoer, het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan en het beleidsplan Openbare Verlichting

Voor 2020 zijn de volgende integrale onderhoudsprojecten gepland:

De financiële gevolgen van het uitvoeren van integrale en niet-integrale onderhoudsprojecten geven we weer in de investeringsprognose. Die investeringsprognose treft u als bijlage 5 bij deze begroting aan.

In de paragraaf Financiering heeft Drimmelen haar verwachtingen en het beleid voor haar financieringsrisico’s vastgelegd. Het vormt daarmee een uitwerking van het treasurystatuut waarin is opgenomen dat Drimmelen haar (zover van toepassing zijnde) rente-, krediet-, koers- en intern liquiditeitsrisico beheersbaar wil houden.

Drimmelen verwacht in 2020 geen renterisico’s, geen kredietrisico’s op leningen en beleggingen en geen intern liquiditeitsrisico. Wel staat de gemeente borg ten gunste van geldgevers voor de betaling van rente en aflossing op langlopende geldleningen die door een zorginstelling en woningbouwverenigingen zijn afgesloten. In dat laatste geval fungeert de gemeente samen met het Rijk en de andere gemeenten als achtervang indien het Waarborgfonds Sociale Woningbouw niet (geheel) aan haar verplichtingen kan voldoen.

De externe rentelasten over de korte en lange financiering bedragen in 2020 € 132.613. Dit bedrag aan externe rente zou aan investeringen, grondexploitaties en taakvelden toegerekend moeten worden. In verhouding tot de boekwaarde van bestaande investeringen op 1 januari 2020 (€ 76,0 miljoen) staat dit rentebedrag voor een rente-omslag van 0,17%. Gezien de beperkte hoogte van dit percentage wordt in 2020 geen rente omgeslagen naar investeringen, grondexploitaties en taakvelden.

De bedrijfsvoering onderscheiden we in PIOFAH: personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering en huisvesting. De belangrijkste beleidsvoornemens zijn:

•           Personeel:

• verlagen van het ziekteverzuim
• opvolgen van de aanbevelingen uit de Risico-Inventarisatie en Evaluatie
• afnemen van het aantal inhuurkrachten
• invoeren van een nieuw functieboek.

•           Informatievoorziening: het vaststellen en uitvoeren van het ambitieplan dienstverlening en informatie-voorziening

•           Organisatie: het evalueren van het Inkoop- en aanbestedingsbeleid. De Rekenkamer West-Brabant onderzocht in 2019 de naleving van dit beleid.

•           Financiën: het uitrollen van het pricacybeleid en het volgens landelijke wetgeving overgaan op de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO).

•           Automatisering:

• starten met de gefaseerde aanbesteding van kernapplicaties
• implementeren van de Wet Modernisering Elektronisch Verkeer
• doorontwikkelen van de gemeentelijke website.

•           Huisvesting:

• aanbesteden en mogelijk starten met het verduurzamen van het gemeentehuis
• aanbesteden van een nieuw werkplek-concept
• digitaliseren van papieren informatie uit de periode 2013 – 2018.

Alle raden van deelnemende gemeenten stemden in met de centrumregeling voor Veilig Thuis West-Brabant. En vanaf 1 januari 2020 zullen Drimmelen en Geertruidenberg in de vorm van een bedrijfsvoering organisatie samen-werken in een Centrum voor Jeugd en Gezin. Deze nieuwe gemeenschappelijke regelingen staan in deze paragraaf.

De gemeenteraad behandelde op 27 juni 2019 de ontwerpbegrotingen 2020 van de gemeenschappelijke regelingen. Die ontwerpbegrotingen vormen de inhoud van de paragraaf Verbonden Partijen. Per Verbonden Partij beschreven we de risico’s die het bestuur van die partij voorziet.

Samen met u heeft het college bijzondere aandacht voor Parkschap Nationaal Park De Biesbosch. Het Parkschap heroriënteert zich op haar rol en positie en spant zich in om haar begroting opnieuw structureel en reëel sluitend te krijgen.

Drimmelen heeft als visie dat het grondbeleid een instrument is dat we inzetten om beleidsdoelen van ruimtelijke ordening, wonen, economie, maatschappelijke ontwikkeling en verkeer en vervoer te realiseren. Dit staat beschreven in de nota Grondbeleid 2016 – 2020.

De gemeente voert haar grondbeleid bij voorkeur faciliterend uit. We beperken ons tot onze publiekrechtelijke rol zoals het vaststellen van de kaders en de randvoorwaarden van de ontwikkelingen en de controle hierop. Door deze beleidskeuze heeft het gemeentelijke grondbeleid geen grote financiële impact.

Drimmelen heeft 4 actieve grondposities: het Oranjeplein in Terheijden, Prinsenpolder in Made, het Dega-terrein in Lage Zwaluwe en kavels aan de Antwerpsestraat en de Geraniumstraat in Made. Op 1 januari 2020 is de boekwaarde van deze grondposities € 97.000. In 2020 voorzien we een resultaat van € 339.000 op de totale grondexploitatie: € 17.000 negatief op Prinsenpolder, € 119.000 op het Degaterrein en € 237.000 op beide genoemde kavels.

Resultaten van het actieve grondbeleid verrekenen we met de reserves voor grondzaken. Die reserves (een algemene reserve en een reserve voor bovenwijkse voorzieningen) zijn bedoeld als weerstand voor toekomstige risico’s. Uitgangspunt hierbij is dat de gemeente in ieder geval een bedrag van € 1,5 miljoen aanhoudt voor strategische aankopen. Na aftrek van dit bedrag blijft eind 2020 naar verwachting een buffer van € 0,4 miljoen over.

De uitvoering van de programmabegroting kan in 2020 financieel niet volledig worden afgedekt. Voor het begrotingsjaar wordt een exploitatietekort van € 455.000 voorzien en voor de jaren daaropvolgend exploitatie-overschotten van € 156.000 (2021), € 187.000 (2022) en € 473.000 (2023).

Het structurele begrotingssaldo, m.a.w. het exploitatiesaldo gezuiverd van incidentele baten en lasten, vertoont voor alle jaren een positief beeld. Over 2020 bedraagt het structurele overschot € 3.000, over 2021 € 397.000, over 2022 € 215.000 en over 2023 € 436.000. Voor behoud van het repressief toezicht door de provincie is het noodzakelijk dat de begroting structureel en reëel in evenwicht is.

Opgemerkt wordt dat in de begroting geen rekening is gehouden met een structurele verhoging van de Algemene uitkering m.b.t. jeugdhulp vanaf 2022. In 2020 en 2021 zijn de extra inkomsten conform de meicirculaire opgenomen, € 310.000 voor 2020 en € 311.000 voor 2021. Landelijk wordt onderzoek gedaan naar de noodzaak van een dergelijke structurele verhoging vanaf 2022.

Het zogeheten EMU-saldo geldt binnen de Europese Unie als een indicator om de gezondheid van de overheids-financiën te kunnen bepalen. Volgens de septembercirculaire 2019 is de referentiewaarde voor het EMU-saldo van de gemeente Drimmelen - € 2.066.000. Drimmelen begroot zelf een EMU-saldo van - € 3.977.079. Dit betekent dat het saldo van inkomsten en uitgaven in 2020 negatief is.

De gemeenteraad heeft op 4 juli 2019 de Kadernota 2020 vastgesteld. Hierbij is besloten om een deel van de beleidswensen incidenteel te verwerken. De wens van het college is echter om ook beleidswensen met een structureel karakter, indien er financiële ruimte is, in te vullen. Het betreft de volgende beleidswensen:

Begin 2020 zal het college een nieuwe toekomstvisie voor het wonen, werken en leven in Drimmelen aan de raad aanbieden. Daarvan afgeleid zullen een nieuwe visie op de organisatie en nieuwe Strategische Personeels-planning worden opgesteld. Met daarbij inbegrepen hernieuwde aandacht voor de wens om tot structurele invulling van de genoemde formatie te komen. In de voorliggende begroting is vooralsnog geen rekening gehouden met de kosten van een eventuele vervulling deze wensen.