D. Financiering

Treasury is het vakgebied dat zich bezighoudt met het besturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico`s.

Iedere gemeente is volgens de wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO) verplicht een treasurystatuut vast te stellen. De wet FIDO biedt duidelijke kaders voor het beheersen van risico’s en openheid. Risicobeheersing richt zich daarbij vooral op rente- en kredietrisico’s. In de Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo) ligt verdere regelgeving vast.

De gemeente Drimmelen stelde het geactualiseerde treasurystatuut vast in 2017. De randvoorwaarden voor het uitvoeren van de Treasury-/financieringsfunctie staan daarin. De beleidsvoornemens voor risicobeheer en de financieringspositie in 2020 verantwoorden we in deze financieringsparagraaf.

Voor het risicobeheer analyseren we de risicoaspecten die verbonden zijn aan de uitvoering van de treasuryfunctie binnen de gemeente Drimmelen. In grote lijnen verdelen we de relevante risico’s in renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s en valutarisico’s.

Hieronder geven we een toelichting op het renterisico (A 1) en het kredietrisico (A 2). De andere genoemde risico’s zijn niet op onze gemeente van toepassing.

A 1. Renterisico's
Renterisico’s onderscheiden we in het renterisico van de vlottende schuld (kortlopende leningen) en het renterisico van de vaste schuld (langlopende geldleningen).

A 1.1. Renterisico vlottende schuld (kortlopende leningen)
Het maximum van de vlottende schuld ligt vast op 8,5% van het totaal aan begrote lasten vóór bestemming zonder stortingen in reserves. Dit is de kasgeldlimiet. Als we deze limiet 2 kwartalen achter elkaar overschrijden, zetten we de financiering om in een langlopende lening. De kasgeldlimiet stellen we jaarlijks vast volgens de ministeriële regeling die bij de wet FIDO hoort. Het begrote totaal aan lasten vóór bestemming is voor 2020 € 59,5 miljoen (zie tabel). Met deze gegevens stelden we de volgende berekening op:

Tabel Par.D-1
Toets kasgeldlimiet	Bedragen x € 1.000
Omschrijving	Begr. na wijziging
Begrotingstotaal m.u.v. mutaties in reserves	59.549
1. Toegestane kasgeldlimiet
in procenten van de grondslag	8,50%
in een bedrag	5.062
2. Omvang vlottende korte schuld
Opgenomen gelden korter dan 1 jaar
Schuld in rekening-courant	-
Gestorte gelden door derden korter dan 1 jaar	-
Overige geldleningen, niet zijnde vaste schuld	-
3. Vlottende middelen
Contanten in kas	4
Tegoeden in rekening courant	357
Overige uitstaande gelden korter dan 1 jaar
4. Toets kasgeldlimiet
Totaal netto vlottende schuld (2) - (3)	361-
Toegestane kasgeldlimiet (1)	5.062
Ruimte	5.423
In 2018 trokken we geen vaste geldleningen aan.

A 1.2 Renterisico vaste schuld (langlopende leningen): rente risiconorm
Vaste geldleningen zijn meestal voor een periode van 20 tot 40 jaar. De rente heeft vaak een rentevaste periode van 10 jaar. Dit betekent dat de rentekosten na deze rentevaste periode flink kunnen stijgen door hogere rentepercentages. Dit is een renterisico dat we niet kunnen uitsluiten. Het is mogelijk dat de rentevaste perioden van meer geldleningen samen in één boekjaar aflopen. Als dat gebeurt neemt het risico op een ongelijke toename van de rentekosten in dat jaar en de jaren die erna komen toe. Daarom bepaalt de Wet fido een rente risiconorm van 20% van het begrotingstotaal aan lasten vóór bestemming. De vaste schuld is hierbij omschreven als de opgenomen leningen met een rentevaste periode van 1 jaar of langer.

De berekening van de rente risiconorm voor 2020:

Tabel Par.D-2
Toets renterisiconorm
Omschrijving	Begroting 2020
Basisgegevens renterisiconorm
1. Renteherziening op vaste schuld
2. Aflossingen	325
Renterisico (1+2)	325
3. Begrotingstotaal	59.549
4. Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage	20
Renterisiconorm	11.910
Toets renterisiconorm
5. Ruimte (+) c.q. overschrijding (-)	11.585
In 2020 vinden geen renteherzieningen op vaste geldleningen plaats. De leningenportefeuille van de gemeente Drimmelen is slechts beperkt van omvang. Hierdoor blijft het renterisico van de gemeente Drimmelen ruim binnen de normen.

A 2. Kredietrisico's
Het kredietrisico bepaalt het risico dat de gemeente loopt door tegenpartijen die verplichtingen niet (tijdig) kunnen nakomen door bijvoorbeeld insolventie en deficit (tekort). De wet fido stelt eisen aan tegenpartijen en producten op de geld- en kapitaalmarkt waardoor kredietrisico’s beperkt worden.

Kredietrisico’s zijn er in 2 vormen. Het eerste kredietrisico is het risico dat de gemeente loopt door verstrekte leningen en beleggingen. Het tweede kredietrisico gaat over verstrekte gemeentegaranties. Dit noemen we ook wel borgstellingen of een indirect kredietrisico.

A 2.1 Kredietrisico op leningen en beleggingen
De gemeente Drimmelen verstrekte in het verleden leningen en deed beleggingen vanwege haar publieke taak. Deze verstrekkingen/beleggingen gebeurden op basis van de Wet Fido en het treasurystatuut. Sinds 2013 is de gemeente verplicht om tijdelijk overtollige financieringsmiddelen aan te houden in de schatkist (=schatkistbankieren). Het kredietrisico blijft hierdoor onveranderd laag maar het rendement is marginaal.

A 2.2 Kredietrisico ten aanzien van gemeentegaranties (borgstellingen)
De gemeente Drimmelen staat borg tegenover geldgevers voor de betaling van rente en aflossing op langlopende geldleningen die door organisaties, instellingen of verenigingen zijn aangevraagd. De activiteiten die deze partijen verzorgen moeten dan wel in het verlengde liggen van de gemeentelijke taken. Deze borgstellingen beperken zich vooral tot de woningbouwvereniging en sportverenigingen. Voor de borgstellingen aan de woningbouwvereniging staat de gemeente Drimmelen garant als achtervang op het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).

Het laatst vastgestelde overzicht van borgstellingen:

Tabel Par.D-3
Gewaarborgde geldleningen		Bedragen x € 1.000
Omschrijving	Restantbedrag per 31-dec-2018	Aflossing 2018
Zorginstellingen	1.739	822-
Woningbouwvereniging	2.499	219
Sportverenigingen	32	7
Woningbouwverenigingen onder WSW verband	123.046	2.600
Totaal	127.316	2.004
De gemeente Drimmelen hanteert het volgende uitgangspunt: Geen gemeentegarantie verlenen voor geldleningen die worden aangegaan door derden zoals stichtingen en verenigingen, behalve: • de herfinanciering van al bestaande geldleningen waarvoor we in het verleden gemeentegarantie verleenden. • geldleningen voor sportverenigingen of welzijns-en zorginstellingen. Die beoordelen we apart.

Financieringsfunctie
Onder de financieringsfunctie valt het aantrekken van financiële middelen en het eventueel uitzetten van tijdelijke overschotten die op dat moment niet nodig zijn. Dit is afhankelijk van het tempo van de uitvoering van de programma’s binnen de door de gemeenteraad vastgestelde kaders van de begroting.

De uitvoering van deze financieringsfunctie vereist snelle beslissingen in een complexe markt. Dit heeft budgettaire gevolgen, onder andere afhankelijk van het risicoprofiel. Onder de financieringsfunctie valt niet het garanderen van rente en aflossing van geldleningen aan anderen.

Algemene ontwikkelingen: rentebeleid
Een belangrijke algemene ontwikkeling is de ontwikkeling op de geld- en kapitaalmarkt en dan vooral de rente op de kapitaalmarkt. De rente op de kapitaalmarkt is naar verwachting ook in 2020 laag. Er zijn nog geen signalen die wijzen op een stijging van de rente.

Solvabiliteit
De solvabiliteitsratio zegt iets over de vermogenspositie. Solvabiliteit is de mate waarin een organisatie aan haar korte en lange termijn verplichtingen kan voldoen. Dit bepalen we  door de verhouding tussen het eigen vermogen (reserves) en het vreemd vermogen (opgenomen financiering). Het spreekt voor zich dat we de ratio bepalen met ons eigen vermogen, omdat dat onze buffer is voor het opvangen van tegenvallers.

Financiering vaste activa
De gemeente Drimmelen bezit per 1 januari 2020 naar schatting voor een bedrag van € 75 miljoen aan vaste activa. Deze zijn gefinancierd met € 3 miljoen aan opgenomen vaste geldleningen en rekening-courant krediet plus € 72 miljoen aan reserves en voorzieningen.

Renteschema
De renteomslag berekenen we bij de begroting en de jaarrekening op basis van:

• de rentelasten van langlopende geldleningen
• de rentelasten van kortlopende leningen
• de rente van eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen)
• het totaal geïnvesteerd vermogen (boekwaarde per 1 januari).

De renteomslag voor de gemeente Drimmelen voor het jaar 2020 bedraagt 0,17%. Bij de berekening van rente op investeringen gaan we in 2020 uit van een vast rentepercentage van 0%. Zie onderstaande tabel:

Tabel Par.D-4
Renteschema
	Omschrijving	2020	2021	2022	2023	2024
a.	De externe rentelasten over de korte en lange financiering	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
b.	De externe rentebaten	0	0	0	0	0
	Totaal door te rekenen externe rente	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
c.	De rente die aan de grondexploitatie moet worden doorberekend	0	0	0	0	0
	De rente van projectfinanciering die aan betreffende taakveld moet worden toegerekend	0	0	0	0	0
		0	0	0	0	0
	Saldo door te rekenen rente	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
d1.	Rente over eigen vermogen	0	0	0	0	0
d2.	Rente over voorzieningen (gewaardeerd op contante waarde)	0	0	0	0	0
		0	0	0	0	0
	De aan de taakvelden (programma's inclusief overzicht overhead) toegerekende rente (renteomslag)	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
e.	De werkelijk aan taakvelden (programma's inclusief overzicht overhead) toegerekende rente (renteomslag)	0	0	0	0	0
f.	Renteresultaat op het taakveld treasury	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
Rente-omslag
	Omschrijving	2020	2021	2022	2023	2024
	Boekwaarde bestaande investeringen (per 01.01)	75.993.302	72.128.107	68.567.501	65.075.584	61.696.380
	Vermeerdering boekwaarde nieuwe investeringen	0	3.161.503	5.578.009	8.026.702	9.745.722
	Correctie boekwaarde projectfinanciering	0	0	0	0	0
	Totaal boekwaarde	75.993.302	75.289.610	74.145.510	73.102.286	71.442.102
	Saldo door te rekenen rente	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
	Rente-omslag percentage	0,17%	0,16%	0,14%	0,12%	0,10%
	Toe te rekenen rente-omslag	0,00%	0,00%	0,00%	0,00%	0,00%
	Toegerekende rentevolume via rente-omslag t.b.v. renteschema	0	0	0	0	0
Externe rente
	Omschrijving	2020	2021	2022	2023	2024
	Bedrag openstaande leningen (per 01.01)	3.075.000	2.750.000	2.425.000	2.100.000	1.775.000
	Rentelasten	132.613	118.001	103.388	88.776	74.163
	Gewogen gemiddelde externe rente	4,31%	4,29%	4,26%	4,23%	4,18%