B. Financiële positie

Artikel 20 van het BBV schrijft voor dat op basis van onderstaande onderdelen de financiële positie wordt toegelicht.

Met het vaststellen van de begroting autoriseert de raad het college tot het doen van uitgaven per programma tot de bedragen van het overzicht van baten en lasten voor het betreffende begrotingsjaar. In de programma’s zijn echter ook de investeringsplannen voor het begrotingsjaar opgenomen, die voor meerdere jaren ná dat begrotingsjaar nog lasten met zich mee brengen. Deze investeringen staan vermeld en toegelicht bij ieder programma.

Met het vaststellen van de begroting worden ook de beleidsprogramma’s en de daarvoor opgestelde investeringsplannen voor het komende begrotingsjaar geautoriseerd.

Investeringen 2020
Voor 2020 is een totaal bedrag aan investeringen geraamd van € 2,7 miljoen. Als gevolg van de gewijzigde BBV voorschriften wordt er vanaf de begroting 2017 e.v. geen omslagrente toegerekend aan de investeringen. Als in de toekomst onze financiering wijzigt, is het echter wel mogelijk dat weer rente toegerekend zal worden. Dit is afhankelijk van de omvang van de externe financiering en bijbehorend rentepercentage (renteschema).
Conform de nota waarderen en afschrijven, wordt in het investeringsjaar aan de investering de helft van de jaarlijkse afschrijving toegerekend. In de jaren daarna volledige afschrijving. De investering in riolering (€ 60.000 in 2020) zijn gedekt door de tarieven.

In bijlage 5 zijn alle investeringen voor de jaren 2020 tot en met 2024 opgenomen inclusief status (besluitvorming) en aanduiding maatschappelijk c.q. economisch nut.

De investeringen betreffen grotendeels vervangingsinvesteringen die de gemeenteraad voor het jaar 2020 e.v. reeds heeft geautoriseerd bij de Kadernota 2019.

De investeringen van de gemeente worden aanbesteed op grond van de Europese en nationale wet- en regelgeving en het gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid zoals door de raad vastgesteld in maart 2017.

Het belangrijkste verschil tussen reserves en voorzieningen is dat de raad in het geval van reserves een grote vrijheid heeft om de bestemming van deze gelden te wijzigen. Om die reden worden reserves als eigen vermogen aangeduid. In het geval van voorzieningen is veelal sprake van verplichtingen. Zolang de gemeenteraad de bestemming van geoormerkt geld nog kan veranderen, is er sprake van een bestemmingsreserve. Zodra dit niet meer kan, is er sprake van een voorziening.

Reserves
In onderstaand overzicht staat de verwachte stand en verloop van alle reserves.

De belangrijkste mutaties in 2020 zijn:
Reserve Bestemmingsplannen
In het kader van het BBV mogen immateriële activa, zoals kosten van bestemmingsplannen, niet worden geactiveerd en moeten dus ten laste van de exploitatie worden genomen. Om kostenschommelingen te voorkomen is hiervoor een bestemmingsreserve gevormd. Jaarlijks wordt hierin een vast bedrag gestort en de werkelijke kosten worden hieruit onttrokken.

Reserve kapitaallasten
In het verleden zijn in de reserve Kapitaallasten bedragen gestort voor specifieke investeringen en gedurende de afschrijvingsduur worden de kapitaallasten uit deze reserve onttrokken. Tegenover de reserve staat dus een vergelijkbaar bedrag aan boekwaarde van investeringen.

Reserve impuls brede scholen combinatie
Ten behoeve van de uitvoering van het gezondheidsbeleid is door de gemeenteraad besloten om in 2020 € 47.000 en in 2021 € 45.000 ter beschikking te stellen uit de reserve. Deze gelden worden o.a. gebruikt voor: Alcohol en drugspreventieplan, Stimuleringssubsidie Rookvrije generatie en gezonde sportkantine en uitvoering beleidsplan AED.

Reserve Bestuursakkoord
De reserve Bestuursakkoord is ingesteld om risico’s van de transities op te vangen. Tevens wordt deze reserve gebruikt voor incidentele uitgaven voor ontwikkeling Sociaal Domein. In 2020 worden uit deze reserve bedragen onttrokken voor de pilot Algemene voorziening (€ 49.000) en de naar verwachting incidentele kosten voor jeugdigen in gezinshuizen (€ 300.000).

Reserve onderhoud zwembaden
De jaarlijkse storting hebben we gebaseerd op het programma van eisen behorende bij de renovatie van de zwembaden. Vanwege de renovatie hebben we nog geen Meerjarenonderhoudsplan en onttrekken we ook geen bedragen uit de reserve. Na de renovatie stellen we een nieuw onderhoudsplan op. De reserve wordt daarna waarschijnlijk omgezet in een voorziening en wordt onderdeel van de voorziening Planon.

Reserve Samen investeren in Drimmelen
Ten behoeve van de uitvoering van het coalitieprogramma is bij de Voorjaarsnota 2018 een reserve gevormd van € 2,0 miljoen ten behoeve van de uitvoering van het coalitieakkoord. Bij de Voorjaarsnota 2018 en de begroting 2019 is besloten om in 2020 een bedrag van € 122.500 uit de reserve te onttrekken ten behoeve van Dorpsontmoetingen, geluk (€ 25.000), een verkeersonderzoek (€ 50.000) en verkeersveiligheid (€ 30.000).
Ten slotte is er € 15.000 beschikbaar voor de MVO prijs.

Reserve onderhoud sportparken
Jaarlijks wordt hier een vast bedrag in gestort en worden er bedragen uit onttrokken op basis van het werkelijke onderhoud gebaseerd op het onderhoudsplan.

Reserve Speelruimte
Jaarlijks wordt er een bedrag gestort in de reserve van € 36.500 ten behoeve van speeltoestellen /-terreinen en € 4.500 ten behoeve van trapveldjes. Deze bedragen worden onttrokken voor de uitvoering van onderhoud en vervanging.

Reserve Samen aan de Slag
Ten behoeve van voortzetting van de subsidieregeling ‘Samen aan de slag’ zijn door vaststelling van het coalitieakkoord voor de komende jaren middelen ter beschikking gesteld.

Reserve Herstel kunstwerken havens
Voor het uitvoeren van onderhoud aan de haven van Terheijden is voor 2020 het restantbedrag uit de reserve benodigd (exploitatie onderhoud). Daarnaast heeft de gemeenteraad een extra bedrag van € 100.000 gestort voor onderhoud aan deze haven. In 2020 zal dit verder uitgewerkt worden.

Reserve Compensatie erfpachtopbrengsten
Door het verkopen van de erfpachtgronden in de jachthaven van lage Zwaluwe ontvangen we geen erfpachtinkomsten meer. Bij de Najaarsnota van 2018 is een bedrag van € 600.000 gestort als compensatie voor wegvallende erfpachtinkomsten voor de komende 20 jaren (2019 t/m 2038).

Reserve kwaliteitsverbetering buitenruimte haven Drimmelen
Deze reserve is vanuit eerdere jaren gevoed door verkoopopbrengsten haven Drimmelen. De reserve wordt ingezet als dekking voor het uitvoeren van krediet Kwaliteitsverbetering buitenruimte haven Drimmelen (via storting in de reserve Kapitaallasten).

Reserves Grondbedrijf
Zie voor een inhoudelijke toelichting paragraaf G. Grondbeleid.

Voorzieningen
Aan de creditzijde van de balans staan ook de voorzieningen.

Toelichting voorzieningen
Voorziening wet APPA
Voor de pensioenverplichtingen van zittende en voormalige wethouders, die de pensioenverplichting nog niet hebben bereikt, is een voorziening gevormd. De hoogte van de verplichting wordt jaarlijks op basis van actuariële berekeningen bepaald. Voor de begrotingsjaar 2020 vindt op basis van deze actuariële berekeningen een storting plaats van € 141.000. Onttrekkingen betreffen uitkeringen aan voormalig wethouders. Verkiezingen en pensioenoverdrachten kunnen de omvang van de mutaties sterk beïnvloeden.

Voorziening onderhoud gebouwen (Planon)
Deze onderhoudsvoorziening staat toegelicht in de paragraaf C. Onderhoud kapitaalgoederen.

Voorziening riolering en afvalstoffenheffing zijn toegelicht in paragraaf B. Lokale heffingen.

Als alle investeringen in de begrotingsjaren zouden worden uitgevoerd ontstaat een financieringstekort dat uiteindelijk oploopt richting € 20 miljoen. Dit wordt vooral veroorzaakt door investeringen in de riolering en het investeringsvolume van het coalitieprogramma.

In eerste instantie kan een financieringstekort afgedekt worden met kort geld (looptijd korter dan één jaar). Als het financieringstekort in twee opeenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet (zie paragraaf financiering) overschrijdt moet financiering met lang geld (looptijd langer dan één jaar) plaats vinden. Op basis van actuele rentepercentages zou herfinanciering van het volledige financieringstekort met een vaste geldlening met een looptijd van maximaal 10 jaar overigens geen rentelasten geven op jaarbasis.

Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen zijn aanspraken op toekomstige uitkeringen van zittende en voormalige bestuurders, van het personeel dat op dit moment bij de gemeente werkzaam is en van personeel dat in het verleden bij de gemeente werkzaam is geweest. Op grond van Burgerlijk Wetboek 2, titel 9 moeten ondernemingen voor deze aanspraken/ verplichtingen financiële voorzieningen worden getroffen. In verband met de bijzondere positie van de overheden (de zogenaamde ‘eigenheid’) is op deze regeling in het kader van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) voor gemeenten een uitzondering gemaakt.

Die uitzondering houdt in dat:

• Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume als reguliere last in de begroting worden opgenomen en in de rekening worden verantwoord.
• Hierover jaarlijks een beschouwing wordt opgenomen in de toelichting op de begroting/jaarrekening (art. 20.2 BBV).
• Gemeenten als resultaat daarvan geen bijzondere financiële voorzieningen behoeven te treffen (art. 44.3 BBV).
• Ter uitvoering volgt hieronder de op grond van art 20.2 van het BBV voorgeschreven beschouwing over de voor het begrotingsjaar relevante arbeidskosten gerelateerde verplichtingen.

Werkloosheidswet
Sinds 2003 valt het gemeentelijk personeel onder de werking van de Werkloosheidswet. De gemeenten zijn vanaf 2003 wel ‘eigen risicodrager’ gebleven. De financiële effecten zijn afhankelijk van het beroep dat op de regeling moet worden gedaan. Op dit moment hebben wij geen verplichtingen. Mochten deze wel ontstaan dan worden de geschatte uitkeringskosten gestort in de Voorziening uitkeringsverplichtingen personeel/ voormalig personeel. Vervolgens worden hieruit de jaarlijkse uitkeringsverplichtingen onttrokken. De uitkeringskosten worden volledig uit eigen middelen bekostigd.

Suppletieregelingen
Indien sprake is van ontslag anders dan op eigen verzoek kan aan de oud-medewerker een suppletie worden toegekend bij het aanvaarden van een baan elders indien geen sprake is van een zogenaamde horizontale overgang. Deze suppletie wordt betaald tot maximaal het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De suppletie behelst de salarisachterstand ten opzichte van de situatie dat de medewerker nog in dienst was van de gemeente Drimmelen.

Uitkeringen voormalige bestuurders
Betreft op basis van de Wet Appa toegekende wachtgelduitkeringen. Omvang en duur van de uitkeringen zijn afhankelijk van door betrokkene opgebouwde diensttijd, genoten wedde en gerealiseerde neveninkomsten. In de begroting 2020 zijn voor de jaren 2020 tm 2022 wachtgelden begroot, omdat drie voormalig bestuurders een beroep doen op de wachtgeldregeling.

Waardeoverdracht opgebouwde pensioenrechten.
Op basis van de Wet Appa bestaat voor wethouders sinds een aantal jaren de mogelijkheid, binnen een zes maanden na aftreden, tot waardeoverdracht van de opgebouwde pensioenaanspraken. De omvang van de opgebouwde pensioenrechten is afhankelijk van de tijdsduur dat betrokkene het wethouderschap heeft uitgeoefend waaronder onder bepaalde voorwaarden mede begrepen de uitkeringstijd. De omvang van de lopende pensioenaanspraken wordt jaarlijks geïnventariseerd. De actuele waarde van de opgebouwde pensioenrechten van de zittende en oud-wethouders bedraagt ultimo 2019 circa € 1,6 miljoen. Voor risicoafdekking in dit verband is binnen het financieel totaalkader een overeenkomstige voorziening beschikbaar.

Vakantie verlofuren
Vanaf 2014 gelden er nieuwe regels rond meenemen van verlofuren naar een volgend kalenderjaar. Verlofuren hebben daarbij een beperkte houdbaarheid. Wettelijke verlofuren moeten binnen twaalf maanden na afloop van het betreffende kalenderjaar zijn opgenomen. Anders vervallen deze verlofuren.
Bovenwettelijke verlofuren hebben daarentegen een houdbaarheid van vijf jaar. Zijn deze verlofuren zes; jaar na toekenning niet opgenomen dan verjaren deze uren. Bij tussentijds ontslag worden de verlofuren die met ingang van de dag van ontslag nog niet zijn opgenomen, uitbetaald. De vergoeding is daarbij gelijk aan het uurloon van de betreffende medewerker voor elk niet genoten verlof uur.

Het vernieuwde BBV bepaalt dat een geprognosticeerde begin- en eindbalans van het begrotingsjaar inclusief meerjarenraming wordt opgenomen.

Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven met derden van de overheid. Het EMU-saldo geeft aan of er in een bepaald jaar met reële transacties meer geld uitgegeven is dan er in dat jaar is binnengekomen, of dat er netto geld overgehouden is. Het EMU-saldo is daarmee een indicatie voor de ontwikkeling van de liquiditeits- en financiële positie van de gemeente.

Het EMU-saldo van de lokale overheid telt mee voor het EMU-saldo van de totale overheid. Om inzicht te geven in het verwachte EMU-saldo van de lokale overheid is weergave van het saldo een verplicht onderdeel. De cijfers worden daarnaast verstrekt aan het CBS. Sturing op het EMU-saldo is van groot belang in verband met de Wet houdbare overheidsfinanciën (HOF).

Het vernieuwde BBV bepaalt dat in de begroting de ontwikkeling van het EMU-saldo over het vorig begrotingsjaar, het begrotingsjaar en de drie daaropvolgende begrotingsjaren moet worden opgenomen.