Toelichting balans

Materiële vaste activa
De onderstaande overzichten geven het verloop weer van de materiële vaste activa gedurende het jaar 2023:

• Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan de investering (in 2023 € 113.506).

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut weer:

De investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven.
De afschrijvingstermijnen worden beschreven in de bijlage bij de begroting.
Deze afschrijvingstermijnen zijn richtinggevend en niet bindend.

Activeren van investeringen met een maatschappelijk nut is m.i.v. 2017 conform het Besluit begroting en verantwoording verplicht. De investeringen met maatschappelijk nut werden ook voor 2017 al geactiveerd. Het is verplicht om in de toelichting op de balans een uitsplitsing te maken tussen investeringen vanaf 2017 geactiveerd (boekwaarde eind 2023 € 2.227.834) en voor 2017 geactiveerd (boekwaarde eind 2023 € 8.565.608).

Voor dekking van de kapitaallasten van sommige investeringen is de reserve kapitaallasten beschikbaar.

Onderstaand overzicht geeft de afgesloten kredieten weer. 

De toelichtingen op de afgesloten kredieten zijn opgenomen in de desbetreffende programma's.

De lopende kredieten zijn in onderstaand overzicht per programma weergegeven.

Restant kredieten
Eind 2023 was er een restant van ca. € 16 miljoen en eind 2022 ca. € 16,4 miljoen.
Van de kredieten wordt nu € 5,8 miljoen afgesloten. Van de afgesloten kredieten is het saldo nu ongeveer € 1,6 miljoen.
Van de niet afgesloten kredieten (€ 33,7 miljoen) resteert nog € 16 miljoen.

De toelichtingen op de lopende kredieten zijn opgenomen in de desbetreffende programma's.

Financiële vaste activa

Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar de toelichting op het programma 3. Ruimte, wonen, duurzaamheid en economie en de paragraaf G. Grondbeleid.

Van de post gereed product en handelsgoederen kan het volgend overzicht worden gegeven:

Uitzettingen met een rente typische looptijd korter dan één jaar
De overige vorderingen bestaan uit de volgende onderdelen:

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:

Het drempelbedrag in het kader van het verplicht schatkistbankieren bedraagt voor 2023 € 1.385.022.
De benutting van het drempelbedrag in het boekjaar wordt hieronder weergegeven:

Van het totaalverloop van de reserves kan het volgende overzicht worden gegeven:

De toelichtingen op de reservemutaties zijn opgenomen in de desbetreffende programma's.

Algemene reserves algemene dienst
Algemene reserve
Aan de algemene reserve is geen concrete bestemming gegeven, maar die dient voor:
• het waarborgen van de continuïteit
• het opvangen van echt onvoorziene uitgaven, zoals schadeclaims, garanties geldleningen etc.
• het afdekken van incidentele tekorten van enig jaar (om schommelingen in de exploitatie op te vangen)
• eenmalige uitgaven en als dekking voor investeringen (geen vervangingsinvesteringen)
• het opvangen van potentiële risico's. De algemene reserve maakt deel uit van het weerstandvermogen

De algemene reserve heeft geen specifieke oorsprong.

Bestemmingsreserves
Reserve kapitaallasten
De reserve kapitaalasten is gevormd ter dekking van de kapitaallasten van specifiek door de raad besloten investeringen.

Reserve budgetoverheveling
De reserve dient ervoor om gelden uit voorgaande boekjaren beschikbaar te houden voor de voorgenomen activiteiten.

Reserve toerisme en recreatie
De reserve dient voor het uitvoeren van de projecten zoals opgenomen in het beleidsplan Toerisme en recreatie (uitvoeringsprogramma). De vermindering ten gunste van de exploitatie betreft uitgaven in het kader van projecten uit het beleidsplan Toerisme en recreatie.

Reserve impuls brede scholen combinatie
In 2023 is besloten deze reserve op te heffen.

Reserve duurzaamheid
Niet bestede SLOK (Stimuleringsregeling Lokale Klimaat-initiatieven, teruggestort in 2013) gelden worden ingezet om nieuw beleid voor 2014 e.v. te bekostigen. De vermindering van de reserve ten gunste van de exploitatie heeft betrekking op de energietransitie.

Reserve bestuursakkoord
Vanaf 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor nieuwe taken op het gebied van werk, zorg en jeugd. Destijds hebben we de reserve Bestuursakkoord gevormd om eventuele tekorten en risico’s op te vangen. Daar is in het verleden veelvuldig beroep op gedaan. Op 19/08/23 stemde het college in met het aanstellen van een projectleider implementatie herinrichting jeugdhulplandschap (voortvloeiend uit regiovisie en strategieplan jeugd West-Brabant-Oost). Hiervoor is in 2023 ruim € 7.000 onttrokken uit de reserve en ook in 2024 zal voor dit doel nog een onttrekking plaatsvinden. Bij de Najaarsnota 2023 is voorgesteld de Reserve Bestuursakkoord in 2024 te reviewen, te beoordelen na deze incidentele uitgaven (2024) mogelijk op te heffen en te sluiten.

Reserve Landschappelijke Inpassing
In de structuurvisie ‘Landschappelijke kwaliteit buitengebied’ is een werkwijze vastgesteld voor kwaliteitsverbetering van het landschap bij nieuwe ruimtelijke projecten in het buitengtebied. De kwaliteitsverbetering kan plaatsvinden door fysieke aanpassing in de ruimtelijke omgeving of door storting van een bijdrage in deze reserve.

Reserve samen investeren in Drimmelen
De reserve dient ter dekking van exploitatiekosten en investeringen voortvloeiende uit het coalitieprogramma.

Reserve herstel kunstwerken havens
Bij inspecties in 2016 is gebleken dat de civiele kunstwerken in drie havens van de gemeente Drimmelen dringend aan onderhoud toe zijn. De raad heeft € 57.000 beschikbaar gesteld voor herstel beschoeiing haven Terheijden. Uitvoering en planning is afhankelijk van de werkzaamheden dijkverzwaring door het waterschap. 

Reserve toegankelijkheid
In 2023 is besloten deze reserve op te heffen.

Reserve Drimmelen op de kaart
De reserve is ingesteld voor het meer zichtbaar maken van de gemeente Drimmelen middels evenementen, projecten en communicatie- en marketingactiviteiten. De vermindering betrekking op incidentele inhuur voor capaciteit op recreatie en toerisme voor het uitvoeren van diverse projecten.

Reserve groenaanleg
Het bieden van de mogelijkheid om gekoppeld aan de uitgifte van grond voor rode (stedelijke) functies per m2 een bedrag in deze reserve te storten en dit bedrag in te zetten voor kwaliteitsverbetering in het buitengebied (inclusief kernrandzones).

Reserve Inclusie
In 2023 is besloten deze reserve op te heffen.

Reserves van het grondbedrijf
Algemene bedrijfsreserve grondbedrijf
De Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf dient als buffer voor de activiteiten van het grondbedrijf. De risico’s welke uit het grondbedrijf voortvloeien (actieve grondexploitaties), moeten door deze reserve worden opgevangen. De Algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf maakt deel uit van het weerstandsvermogen van de gemeente. Zie voor een inhoudelijke toelichting de paragraaf G. Grondbeleid.

Reserve bovenwijkse voorzieningen/ reserve ruimtelijke ontwikkelingen Grondbedrijf
In de structuurvisie is een projectenprogramma opgenomen voor investeringen op het gebied van groen, water, infrastructuur en kwaliteitsverbetering van het landelijk gebied. Ten behoeve daarvan worden bijdragen aan ruimtelijke ontwikkelingen in rekening gebracht bij grondexploitaties. De reserve ruimtelijke ontwikkelingen is opgeheven/ samengevoegd met de reserve Bovenwijkse voorzieningen.

Voorzieningen
Het verloop van de voorzieningen wordt in onderstaand overzicht weergegeven:

In de kolom ‘vrijval’ zijn de bedragen opgenomen welke ten gunste van de rekening van baten en lasten zijn vrijgevallen. Alle aanwendingen van de voorzieningen zijn rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht.

Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor:
• verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is doch redelijkerwijs te schatten en bestaande risico’s op balansdatum ter zake van verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is.
• kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt maar de oorsprong hebben in het begrotingsjaar of een eerder begrotingsjaar en de voorziening strekt tot kostenegalisatie.
• Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moet worden.

Alle voorzieningen zijn voor de daarvoor bestemde doelen in zijn geheel beklemd.

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s
Voorziening wet APPA
Toelichting
In 2022 is de gemeente Drimmelen overgegaan op het nieuwe Financieel toetsingskader (nFTK). Daarbij is wet APPA-voorziening verhoogd.
In 2023 zijn wij door Proambt geadviseerd om alle voormalige bestuurders mee te nemen in de voorziening wet APPA.
Voorheen was een deel van alle voormalige wethouders meegenomen in de begroting en een deel via de voorziening. 
Om een duidelijk en geheel overzicht te bewaren is daarom besloten per 01-01-2024 alle voormalige wethouders op te nemen in de wet APPA.
Dit houdt in dat een bedrag van € 369.351 in de voorziening is gestort in 2023. Helaas hebben wij ook van een aantal oud-wethouders afscheid moeten nemen in 2023.
Daarbij hebben enkele voormalige wethouders geen nabestaanden, waardoor ook geen aanspraak gemaakt is op de nabestaandenpensioen. Dit heeft dan ook geleid tot een aanwending van €73.510. 

Doelstelling 
Het doel is om een toereikende voorziening aan te leggen voor de pensioenrechten van wethouders, zoals vereist door de Wet APPA sinds 2001. Hiermee wordt beoogd de financiële consequenties van de waardeoverdracht van pensioenen van wethouders te waarborgen.

Voorziening uitkering verplichtingen pers./vm.pers.
Toelichting
Ten laste van de exploitatie worden de kosten gebracht vanwege het vertrek van enkele collega's (€ 14.064). De personele kosten tot aan het moment van vroegpensioen van medewerker worden via de voorziening voldaan. In 2023 was de aanwending € 120.871.

Doelstelling:
De voorziening wordt gevormd om de lasten van toekomstige uitkeringsverplichtingen aan voormalige medewerkers en andere kosten als gevolg van minnelijke regelingen te dekken in het jaar van besluitvorming en om toekomstige jaren te ontlasten.

Voorzieningen voor onderhoud
Voorziening onderhoud gebouwen
Deze voorziening is via het gebouwbeheerssysteem (Planon) erop gericht het onderhoud van de gemeentelijke eigendommen te waarborgen op een bepaalde conditiescore. De gemeentelijke eigendommen zijn in 2020 geïnspecteerd conform systematiek NEN 2767 met vaststelling van de bijbehorende conditiescores. 

Voorziening onderhoud wegen
Deze voorziening is via het wegenbeheersysteem (Obsurve) erop gericht het onderhoud van de gemeentelijke verhardingen te waarborgen op een bepaalde conditiescore.

Voorzieningen van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden
Voorziening riolering
De voorziening dient ter egalisering van tekorten en overschotten van de lopende exploitatie ten einde stabiliteit in het te heffen rioolrecht te realiseren. Het tarief is voor 100% dekkend. Zie voor verdere toelichting in de paragraaf B. Lokale heffingen - onderdeel Beleid en hoofdlijnen.

Voorziening afvalstoffenheffing
De voorziening dient voor de opvang van tussentijdse schommelingen in het uitgavenpatroon voor de afvalstoffen tussen de primitieve begroting en werkelijke exploitatie. Het tarief is voor 100% dekkend. Zie voor verdere toelichting in de paragraaf B. Lokale heffingen - onderdeel Beleid en hoofdlijnen.

Voorziening BIZ
De gemeente int de bijdragen van de ondernemers ten behoeve van het BIZ en dient deze door te betalen (onder gestelde voorwaarden) aan de vereniging.

Vaste schulden met een rente typische looptijd van één jaar of langer
Onder de vaste passiva behoren de vaste schulden met een rente typische looptijd van een jaar of langer.
Op deze post worden de geldleningen die zijn afgesloten ter financiering van de gemeentelijk activiteiten verantwoord, alsmede de waarborgsommen.
In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het boekjaar.

Overlopende passiva
De overlopende passiva bestaan uit de volgende onderdelen:

De onderverdeling van de in de balans opgenomen Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen is als volgt:

Deze vooruit ontvangen bedragen art 49 lid 2 betreffen de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. De regelingen worden toegelicht bij het onderdeel Verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (SISA).

Garantstellingen
Het bij de balans vermelde bedrag voor verstrekte garanties (als achtervang bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw) kan als volgt naar de diverse aard van instellingen gespecificeerd worden:

Met een garantie van het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) kunnen corporaties voordelige leningen afsluiten op de kapitaalmarkt. 
Het WSW staat borg voor de rente- en aflossingsverplichtingen van de deelnemers. Zie voor een uitgebreide toelichting de paragraaf D. Financiering onderdeel A. Risicobeheer.

De EMU-systematiek werkt op een andere manier dan het baten- en lastenstelsel dat de gemeenten hanteren. Investeringen tellen bijvoorbeeld niet mee in het stelsel van baten en lasten, daarbij wordt uitgegaan van de kapitaallasten van de investeringen. Investeringen en uitgaven die worden gedekt uit reserves in een jaar tellen echter wel volledig mee in het EMU-saldo. 

Het EMU-saldo van de gemeente Drimmelen voor 2023 komt uit op € 9.667.742 negatief. Het betekent dat in EMU-termen de uitgaven € 9.667.742 groter zijn dan de inkomsten.

Uit de decembercirculaire van 2023 blijkt dat de EMU-referentiewaarde voor de gemeente Drimmelen € 3.558.000  is, waardoor de referentiewaarde wordt overschreden in 2023. Er staat op dit moment geen sanctie op het overschrijden van de referentiewaarden. De EMU-referentiewaarde is geen norm, maar een indicatie van het aandeel van de gemeente in de gezamenlijke tekortnorm.