G. Grondbeleid

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

In deze paragraaf staat onze visie op het grondbeleid en de verwachte uitvoering daarvan. Daarnaast leest u hier de verwachte financiële resultaten en de risico’s van de gemeentelijke exploitaties. Naast onze grondbedrijf projecten zijn er projecten waarbij we alleen faciliteren. Deze woningbouwprojecten leest u in programma 3 - thema Woningbouw en ruimte.

Het gemeentelijk grondbedrijf heeft 7 projecten waarvoor u een grondexploitatie vastgesteld heeft, te weten:
1.    Degaterrein Lage Zwaluwe;
2.    Kavels Antwerpsestraat-Geraniumstraat Made
3.    Dorpshart Made;
4.    E-veld Terheijden;
5.    Norbartstraat – Romboutsstraat Made (Stuifhoek);
6.    Van Hooijdonklaan Lage Zwaluwe;
7.    Tuinbouwweg Made (uitbreiden woonwagenstandplaatsen).

Door middel van de periodieke raadsbrief Wonen houden wij u op de hoogte van de voortgang van deze projecten.  
In het coalitieakkoord is vastgelegd dat er in de periode 2022 – 2026 800 woningen worden gebouwd, gemiddeld 200 per jaar. Om die versnelling in de woningbouw mogelijk te maken zijn organisatorische maatregelen genomen. In de nieuwe nota grondbeleid is vastgesteld meer actieve grondpolitiek mogelijk te maken. In Programma 3. Ruimte, wonen, duurzaamheid en economie wordt de voortgang van het woningbouwprogramma toegelicht.

Beleid

Terug naar navigatie - Beleid

Nota Grondbeleid
Het grondbeleid is een instrument dat we inzetten om beleidsdoelen van ruimtelijke ordening, wonen, economie, maatschappelijke ontwikkeling en verkeer en vervoer te realiseren. Dit is vastgelegd in de nota Grondbeleid 2023. Hiermee wordt ingegaan op de wens om een actiever grondbeleid te voeren, omdat dit helpt bij het versnellen van de woningbouwopgave. Hoe we omgaan met de wens van een actiever grondbeleid en wat dit betekent voor onze financiële positie, staat beschreven in de geactualiseerde nota Grondbeleid. Deze nota is in de raadsvergadering van 16 november 2023 vastgesteld. 

Nota Kostenverhaal
In 2018 stelde de raad de nota Kostenverhaal vast. Hiermee legden we de basis voor de manier waarop we de kosten voor grondexploitaties verhalen op ontwikkelende partijen. De nota kostenverhaal wordt herzien en wordt na de zomer ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad.

Planresultaten

Terug naar navigatie - Planresultaten

Herziening 
De grondexploitaties herzien we jaarlijks bij het opstellen van de Najaarsnota. Volgens de regels die voor de financiële afwikkeling van toepassing zijn worden de winsten en de verliezen geboekt op de Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf/ Algemene Reserve.

In de geactualiseerde grondexploitaties is rekening gehouden met de onderstaande parameters:
Rente
De renteparameter in grondexploitaties bepalen we volgens de renteomslag (zie paragraaf D. Financiering - onderdeel B. Financieringspositie - Renteschema) voor verdere informatie. 

Opbrengst- en kostenstijging
De parameter voor de kosten- en opbrengstenstijgingen baseren we op de jaarlijkse publicatie Outlook Grondexploitaties van bureau Metafoor. Deze publicatie zet de meest recente jaarcijfers en prognoses van toonaangevende instanties op een rij. Zo ontstaat een goed beeld van de kosten- en de grondwaardeontwikkeling in de komende jaren. 

In onderstaande tabellen wordt het verloop van de boekwaarden, werkelijke resultaten jaar 2023 en de prognose van de actieve grondexploitaties 2024 - 2029 aangegeven.

Tabel Par. G-1 Verloop van de boekwaarden actieve grondexploitaties
Projectnaam GREX vastgesteld (raadsbesluit) Kern Werkelijke Boekwaarde 1-1-2023 Werkelijke Boekwaarde 1-1-2024 Werkelijke Boekwaarde 1-1-2025 Verwachte Boekwaarde 1-1-2026 Verwachte Boekwaarde 1-1-2027 Verwachte Boekwaarde 1-1-2028 Verwachte Boekwaarde 1-1-2029
Degaterrein 08-03-2018 Lage Zwaluwe 102.788 146.245 3.779 0 0 0 0
Kavels Antwerpsestraat / Geraniumstraat 11-04-2019 Made -10.513 0 0 0 0 0 0
Dorpshart 28-01-2021 Made 383.944 180.482 49.547 455.980 614.418 0 0
E-veld 17-12-2020 Terheijden -947.005 -679.779 222.305 0 0 0 0
Ligne - Hoogerheide Made 8.879 0 0 0 0 0 0
Norbartstraat - Romboutsstraat 28-09-2023 Made 48.846 208.486 410.468 575.285 43.301 569.721 -70.151
Van Hooijdonklaan 08-06-2023 Lage Zwaluwe 42.485 103.220 -516.400 127.176 0 0 0
Tuinbouwweg 16-11-2023 Made 0 49.274 -3.904 382.083 0 0 0
Totaal -370.576 7.928 165.797 1.540.525 657.719 569.721 -70.151
Tabel Par. G-2 Werkelijke resultaten 2023
Projectnaam Kern Werkelijke Boekwaarde 1-1-2023 Werkelijke lasten 2023 Werkelijke baten 2023 tgv reserves Werkelijk resultaat Werkelijke Boekwaarde 1-1-2024 Voor zieningen Gecorr boekwaarde 1-1-2024
Degaterrein Lage Zwaluwe 102.788 43.457 146.245 146.245
Kavels Antwerpsestraat / Geraniumstraat Made -10.513 6.739 3.774 0 0
Dorpshart Made 383.944 274.758 -478.220 180.482 -614.418 -433.936
E-veld Terheijden -947.005 394.558 -247.293 119.961 -679.779 -679.779
Ligne - Hoogerheide Made 8.879 -8.879 0 0
Norbartstraat - Romboutsstraat Made 48.846 159.640 208.486 -409.793 -201.307
Van Hooijdonklaan Lage Zwaluwe 42.485 60.735 103.220 103.220
Tuinbouwweg Made 0 49.274 49.274 -382.083 -332.809
Totaal -370.576 980.282 -725.512 0 123.735 7.928 -1.406.295 -1.398.366
Tabel Par. G-3 Prognose 2024 en verdere jaren
Projectnaam Kern Boekwaarde 1-1-2024 Begrote lasten Begrote baten tgv reserves Begroot resultaat Eind boekwaarde Voor zieningen Gecorr eind boekwaarde Voordeel / nadeel Jaar van afsluiting Woningbouw capaciteit Nog op te leveren woningen vanaf 2024
Degaterrein Lage Zwaluwe 146.245 19.561 -237.273 71.467 0 0 voordeel 2024 2 1
Kavels Antwerpsestraat / Geraniumstraat Made 0 0 0 0 0 0 voordeel 2023 2 0
Dorpshart Made 180.482 1.593.366 -1.159.430 614.418 -614.418 0 nadeel 2026 35 35
E-veld Terheijden -679.779 514.101 -371.161 536.839 0 0 voordeel 2025 52 5
Ligne - Hoogerheide Made 0 0 0 0 0 0 0 onbekend onbekend
Norbartstraat - Romboutsstraat Made 208.486 1.676.141 -1.474.834 409.793 -409.793 0 nadeel 2025 20 20
Van Hooijdonklaan Lage Zwaluwe 103.220 1.190.026 -1.380.395 87.149 0 0 voordeel 2025 22 22
Tuinbouwweg Made 49.274 505.369 -172.560 382.083 -382.083 0 nadeel 2026 6 6
Totaal 7.928 5.498.564 -4.795.653 0 695.455 1.406.295 -1.406.295 0 139 89

Toelichting vastgestelde actieve grondexploitaties
Degaterrein Lage Zwaluwe 

De verkoopprocedure voor het resterende perceel/percelen is succesvol doorlopen. De kavel is begin 2024 verkocht en getransporteerd. Na de verkoop van het perceel en de laatste werkzaamheden voor woonrijp maken in 2024, verwachten we een voordeel te behalen van € 71.467 (dit is het totaal te verwachte voordeel project).

Kavels Antwerpsestraat / Geraniumstraat Made
In 2019 is een bestemmingsplan vastgesteld voor twee woningbouwlocaties aan de Antwerpsestraat en Geraniumstraat in Made. In 2021 zijn de kavels verkocht. Bij eerdere jaarrekeningen is in totaal een positief resultaat van € 342.886 genomen. In 2023 zijn werkzaamheden in het kader van woonrijp maken uitgevoerd. Het project is in 2023 met een voordeel van € 3.774 afgesloten (totaal voordeel project € 346.660).

Dorpshart Made
In januari van 2021 heeft de gemeenteraad een grondexploitatie vastgesteld voor de ontwikkeling van het Dorpshart in Made. Eind augustus 2022 is een samenwerkings-koopovereenkomst Sociaal-Cultureel Dorpshart Made tussen de gemeente en de ontwikkelaar ondertekend. In 2023 zijn gronden voor woningbouw aan de ontwikkelaar verkocht. Het is de verwachting dat in 2024 de grond onder De Mayboom bouwrijp verkocht wordt aan de ontwikkelaar. Door meer verwachte plankosten is de verliesvoorziening bijgesteld. Deze ontwikkeling laat momenteel een tekort van € 614.418 zien.

E-veld Terheijden 
In het 4e kwartaal van 2020 is voor de ontwikkeling E-veld te Terheijden een grondexploitatie vastgesteld. In 2021 is de ontwikkeling met een uitvraag in concurrentie vermarkt en is een ontwikkelaar gecontracteerd en in 2022 is de grond aan de ontwikkelaar verkocht.  In het project zijn ook 5 kavels beschikbaar voor Tiny-houses. In 2023 zijn twee kavels voor Tiny-houses verkocht. In 2023 zijn voor de overige 3 kavels verkoopovereenkomsten afgesloten. In 2024 worden deze kavels notarieel vastgelegd. Dit project zal naar verwachting in 2025 klaar zijn. In 2023 is een tussentijdse winstneming genomen van € 119.961 ten gunste van de Algemene Bedrijfsreserve Grondbedrijf (totaal te verwachten positieve resultaat is € 1.375.660). 

Norbartstraat – Romboutsstraat Made
De ontwikkeling Norbartstraat – Romboutstraat in Made (IKC de Stuifhoek e.o.) is in een voorbereidende fase. Eerst wordt het nieuwe IKC gebouwd, voordat het huidige gebouw van de basisschool wordt gesloopt en de nieuwe woningen gebouwd worden. Het bestemmingsplan is in december 2023 vastgesteld en in september 2023 heeft u de grondexploitatie vastgesteld. Er wordt een verlies verwacht van € 409.793. Voor dit verlies is bij het openen van de grondexploitatie in 2023 een voorziening getroffen. 

Van Hooijdonklaan Lage Zwaluwe
Voor de Van Hooijdonklaan (vm. Willibrordusschool) in Lage Zwaluwe is in mei 2023 het bestemmingsplan inclusief Grondexploitatie vastgesteld. Het plan voorziet in de bouw van in totaal 41 woningen. In december 2023 is een koopovereenkomst voor de grond afgesloten. Voor dit woningbouwplan wordt een voordelig resultaat verwacht van € 87.149.   

Tuinbouwweg Made
Voor de Tuinbouwweg in Made zijn mogelijkheden voor uitbreiding van woonwagenstandplaatsen onderzocht. Dit heeft geresulteerd in vaststelling bestemmingsplan inclusief Grondexploitatie in november 2023 voor uitbreiding woonwagenlocatie met zes standplaatsen. Over de verkoop van de grond is overeenstemming en in 2024 wordt deze bekrachtigd. Het nadelig verwachte eindresultaat van dit project is begroot op € 382.083. Voor dit verlies is in 2023 een voorziening getroffen.  

Ontwikkelingen toekomstige actieve grondexploitaties
De Ligne – Hoogerheide Made

Dit project is in een verkennende fase. De ambitie is om op het plangebied aan de Stuivezandsestraat in Made permanente woningen te bouwen. Een deel van het plangebied is aangewezen om duurzaam verplaatsbare woningen te realiseren. Tot eind 2023 is de grond verpacht geweest. De gebruiker heeft eind 2023 afstand gedaan van het grondgebruik. De grond is hiermee weer in volle eigendom van de gemeente. In 2024 startten we met de planologische procedure van de permanente woningen en duurzaam verplaatsbare woningen. Een deel van de gronden van het plangebied is eigendom van derden, waar een overeenkomst mee wordt gesloten voor het vervolg. 

Eco-wijk Lageweg Terheijden
Voor de Eco-wijk worden markt- en bestuurlijke onderzoeken uitgevoerd, om de haalbaarheid van een permanente eco-wijk te toetsen op de voorgestelde locatie. Het plangebied is ook aangewezen als voorkeurslocatie voor duurzaam verplaatsbare woningen. Hier wordt ook onderzoek naar gedaan, om de haalbaarheid op technisch vlak vast te stellen. 

Hooge Zwaluwe Zuid 
In 2023 is landbouwgrond aangekocht voor de bouw van woningen in Hooge Zwaluwe Zuid. In 2024 wordt een stedenbouwkundig plan ontwikkeld en een grondexploitatie opgesteld.

Risico’s en weerstandsvermogen

Terug naar navigatie - Risico’s en weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen van het grondbedrijf is de financiële buffer om de mogelijke risico’s vanuit de actieve grondexploitaties op te vangen. De omvang van het weerstandvermogen is voldoende groot om het saldo van de risico’s en de kansen op de actieve grondexploitaties te kunnen bestrijden indien zij zich voordoen.

De risico's van de lopende actieve grondexploitaties bedragen:

Tabel Par. G-4 Te verwachten risico’s lopende projecten
Projectnaam Kern Omvang risico's
Dorpshart Made 80.937
E-veld Terheijden 0
Norbartstraat-Romboutsstraat Made 363.065
Van Hooijdonklaan Lage Zwaluwe 72.484
Tuinbouwweg Made 135.681
Totaal 652.168

Het (benodigd) weerstandvermogen per 31 december 2023 is als volgt berekend: 

Tabel Par. G-5 Berekening weerstandsvermogen
Weerstandsvermogen actieve grondexploitaties Rekening 2023
Benodigd weerstandsvermogen o.b.v. berekende risico's 652.168
Stand aanwezige reserve grondbedrijf per 31.12.2023
Beginstand reserve 491.815
Winstnemingen 123.735
Verliesnemingen (*) -549.797
65.752
Inzet Reserve Bovenwijkse voorzieningen (t.b.v. weerstandsvermogen)
Mutatie Algemene reserve (+ = gestort in reserve GB t.b.v. weerstandsvermogen) 586.415
Eindstand reserve 652.168
(*) De verliesneming 2023 project Norbartstraat - Romboutstraat is gedekt uit de Algemene reserve voor een bedrag van 409.793 euro (raadsbesluit).

Volgens vastgesteld beleid wordt bij de jaarrekening het resultaat boven of onder het benodigde weerstandsvermogen verrekend met de Algemene Reserve. Voor het jaar 2023 betekent dit dat er een bedrag van € 586.415 gestort is vanuit Algemene reserve zodat het benodigde weerstandsvermogen van de Algemene reserve Grondbedrijf op peil is om de risico's op te vangen van de actieve grondexploitaties.