3.1 Woningbouw en ruimte (€ 952.000 nadeel; reservemutaties € 1.064.000 voordeel)
Algemene kosten Grondbedrijf (€ 62.500 nadeel)
De overschrijding van het begrootte budget wordt met name veroorzaakt doordat de voorbereiding van de Nota Grondbeleid en het programma Kostenverhaal een langere, en zowel in- als extern, intensievere voorbereidingstijd kent dan eerder voorzien. Daarnaast werden er als gevolg van onverwachte strategische grondverwervingen extra kosten gemaakt.
Actieve grondexploitaties (€ 825.000 nadeel; Algemene bedrijfsreserve Grondbedrijf/ reserve Bovenwijkse voorzieningen € 825.000 voordeel)
Zie voor een inhoudelijke toelichting paragraaf G. Grondbeleid.
Faciliterende grondexploitaties (€ 365.000 nadeel; reserve Landschappelijke inpassing/ reserve Bovenwijkse voorzieningen € 269.000 voordeel)
De overschrijding voor het faciliterende grondbedrijf wordt veroorzaakt door extra ambtelijke kosten voor langdurige en moeizame woningbouwprojecten. De (woningbouw)projecten zijn onder andere Schansstraat De Weelde Terheijden, Verlengde Elsakker in Wagenberg en de Dorpsstraat Drimmelen.
Woningbouwprojecten (€ 119.000 nadeel; reserve Bovenwijkse voorzieningen € 30.000 nadeel)
Onze woningbouwambitie is verdubbeld, van 100 woningen per jaar naar 200 woningen per jaar. Om dit mogelijk te maken, hebben wij een projectenteam in het leven geroepen. Deze mensen kunnen zich volledig richten op projecten. Op dit moment bestaat het grootste deel van het team nog uit personeel van derden. Om die reden hebben we een positief resultaat op eigen personeelskosten, maar een negatief resultaat op inhuur. In 2023 hebben we extra ingehuurd om zoveel mogelijk woningbouwprojecten in procedure te hebben voor het einde van het jaar vanwege de Omgevingswet en voor de voorbereiding realisatie flexwoningen.
Ruimtelijke Ordening (€ 141.000 nadeel)
Dit wordt voor het grootste deel (€ 80.000) veroorzaakt door de inzet van personeel, zowel vast als ingehuurd personeel, om zoveel mogelijk bestemmingsplannen en andere aanvragen voor het einde van het jaar in procedure te hebben vanwege de komst van de Omgevingswet. De verwachting is dat ook in 2024 hier nog extra inzet op nodig is, omdat veel procedures nog doorlopen in 2024. Naar verwachting zal de drukte vanaf 2025 afnemen.
Daarnaast hebben we een flinke overschrijding van € 61.000 op advieskosten. Dit komt volledig door het dossier zonnevelden, waar we inhoudelijke en juridische bijstand voor hebben moeten inschakelen vanwege de uitspraak van Raad van State over de grootschalige zonnevelden. Afgelopen jaar heeft een herbeoordeling van deze dossiers plaatsgevonden, met als doel tot nieuwe besluitvorming te komen. Uiteindelijk is er over één zonnepark een besluit genomen. In 2024 volgt nog besluitvorming over de andere locaties. We verwachten dat dit een langlopend juridisch traject met bezwaar, beroep en hoger beroep gaat worden.
Overige grondzaken (€ 23.500 voordeel)
a. Inhuur personeel (€ 94.000 nadeel): De overschrijding wordt o.a. veroorzaakt door de inhuur van capaciteit voor het project snippergroen. Tegenover deze uitgaven staan ook extra inkomsten.
b. Advies/ taxatiekosten e.d. (€ 143.000 nadeel): Als gevolg van onverwachte strategische grondaankopen werden er kosten gemaakt voor de inschakeling van onze rentmeester voor deze strategische grondverwervingen als ook een onderbouwing van de overeengekomen koopsommen met twee taxaties op basis van de nota Grondbeleid. Enerzijds om een 0-situatie te bepalen maar anderzijds ook vanwege beoogde ontwikkelingen op deze strategische gronden, werden verkennende- en zo nodig aanvullende bodemonderzoeken verricht.
c. Urenbesteding (€ 26.000 voordeel): Dit verschil wordt veroorzaakt door het feit dat er minder beroep werd gedaan op de expertise van de collega’s van afdeling Openbare Werken dan waarmee bij de samenstelling van de begroting 2023 rekening werd gehouden.
d. Opbrengsten recognities (€ 21.500 voordeel): De hogere opbrengst wordt veroorzaakt doordat er na vaststelling van de begroting 2023, zakelijk rechten van opstal en erfdienstbaarheid werden gesloten met de eigenaren van windmolenpark Zonzeel.
e. Opbrengsten grondverkoop (€ 213.000 voordeel): De hogere opbrengst van de grondverkoop wordt met name veroorzaakt door de verkoop van de ondergrond van camping “De Beverburcht” te Drimmelen en door de verkoop van snippergroen.
Omgevingsvergunning (€ 229.000 voordeel)
a. Leges (€ 37.000 nadeel): Deze komen voort uit projecten die blijven hangen in beroep en wachten op het onherroepelijk worden van een bestemmingsplan, denk hierbij aan het project in Wagenberg ‘de verlengde Elsakker’.
b. Toezicht en handhaving (€ 266.000 voordeel): De onderbesteding (€ 252.000) wordt veroorzaakt door openstaande vacatures bij het team VTH. Sommige vacatures zijn in deze arbeidsmarkt moeilijk te vervullen. Zo huren wij inmiddels juridische kwaliteit extern in. Daarnaast zijn de kosten voor het actualiseren van het VTH-beleid lager uitgevallen dan voorzien (€ 14.000).
Omgevingswet (€ 230.000 voordeel)
Door vertrek van de projectleider omgevingsplan hebben de voorbereidingen op het nieuwe omgevingsplan een half jaar stilgelegen. Eind 2023 is opvolging gevonden waardoor de voorbereidingen weer zijn gestart. Hierdoor zijn in 2023 minder uren besteed aan de invoering van de Omgevingswet. In eerste instantie zou de Omgevingswet per 1 juli 2023 in werking treden. Er zou dan ingezet worden op communicatie vóór en de eerste maanden na inwerkingtreding. De inwerkingtreding van de Omgevingswet werd echter uitgesteld tot 1 januari 2024. Hierdoor zijn in 2023 minder uren besteed aan communicatie over de Omgevingswet. Deze uren worden nu begin 2024 ingezet. Tot slot hoeven niet alle medewerkers tijd te schrijven. Hierdoor besteden medewerkers wel tijd aan de invoering van de Omgevingswet, maar is dat niet zichtbaar in de geboekte uren.
Omdat de Omgevingswet per 1 januari 2023 in werking zou treden was er € 40.000 beschikbaar voor extra ondersteuning na de inwerkingtreding. Reden hiervoor was dat een toename aan vragen en ondersteuning werd verwacht. Door uitstel van de inwerkingtreding hebben we dit budget niet in hoeven zetten. Dit budget is nu doorgeschoven naar 2024. Door vertrek van onze communicatie- en projectondersteuner (inhuur) hebben we opvolging moeten zoeken. Dit heeft enkele maanden geduurd. Hierdoor zijn in 2023 minder kosten gemaakt voor inhuur van communicatie- en projectondersteuning.
Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (€ 47.000 voordeel)
De belangrijkste redenen voor het voordeel zijn wederom uitstel van de Omgevingswet naar 2024 en het feit dat er minder vergunningaanvragen en meldingen zijn ontvangen. Naast bovengenoemde reden zien we dat de OMWB steeds efficiënter werkt. Mede hierdoor zien we de laatste jaren dat we meer begroten dan werkelijk nodig is. Daarom hebben voor het jaar 2024 e.v. € 50.000 van het budget af geraamd.
Diverse kleine verschillen € 31.000 voordeel.
3.2 Duurzaamheid (€ 369.000 voordeel; reservemutaties € 163.000 nadeel)
Duurzaamheid (€ 28.000 voordeel)
De actualisatie van het Programma Duurzaamheid en het opstellen van een uitvoeringsprogramma zijn in 2023 tijdelijk stilgelegd. Door inzet op Omgevingswet, Stedelijke Regio Breda-Tilburg en cluster Beleid was hiervoor te weinig capaciteit beschikbaar. Hierdoor zijn minder uren besteed aan duurzaamheid.
Energietransitie (€ 290.000 voordeel; Algemene reserve € 163.000 nadeel)
a. SoortenManagementPlan (SMP) (€ 50.000 voordeel; Algemene reserve € 44.000 nadeel): De kosten voor SMP zijn in 2023 niet gemaakt, omdat er een Europese aanbesteding loopt. Deze is gestart in 2023 en zal in 2024 hopelijk leiden tot een opdracht. Dan zullen deze kosten gemaakt worden. Verwachte kosten voor SMP bedragen € 300.000, Provincie subsidiemogelijkheid: € 154.000. (Rijkssubsidie die Provincie moet toekennen, Drimmelen heeft dit bedrag achter haar naam staan, het is nog onduidelijk of we dit ook krijgen (regels Provincie zijn er nog niet). In het SMP worden maatregelen en afspraken vastgelegd over de bescherming van onder andere vleermuizen en zwaluwen. Daardoor wordt het gemakkelijker om ontheffing van de wet Natuurbescherming te krijgen bij duurzaamheidsmaatregelen.
b. Energiearmoede (€ 50.000 voordeel): In 2023 hebben we een Energiebespaarteam opgezet en de opstart kostte veel tijd. Daardoor zijn er minder huisbezoeken afgelegd en daardoor minder energiebesparende materialen ingekocht. Dit gaan we in 2024 en 2025 zeker inlopen. Daarnaast hebben we als gemeente extra subsidie gekregen vanuit Slimme Stappen A16 (juist voor de opstart van het Energiebespaarteam), waardoor wij minder hebben uitgegeven.
c. WUP Hooge Zwaluwe / Terheijden (€ 119.000 voordeel; Algemene reserve € 119.000 nadeel): De WUP Hooge Zwaluwe en WUP Terheijden zijn projecten met een looptijd van circa 1,5 jaar en valt daardoor in twee boekjaren. Een deel is in 2023 uitgegeven, de rest wordt in 2024 uitgegeven. Ook een vertraging door een complex aanbestedings- en voortraject spelen mee. De WUP Terheijden is een onderdeel van het provinciale programma SIE2.
d. Overige (advies)kosten energietransitie (€ 71.000 voordeel): Voor de realisatie van uiteenlopende, noodzakelijke energieprojecten is de rijkssubsidie (CDOKE - ‘bemensing energietransitie’). Dit heeft ertoe geleid dat het structurele budget voor Advieskosten/Onderzoekskosten niet volledig is aangewend.
Afvalstoffen(heffing) (€ 35.000 voordeel)
Bij het thema Duurzaamheid - onderdeel afvalstoffen(heffing) zijn voordelen en nadelen anders dan in de reguliere begroting. Dit heeft te maken met de toerekening van kosten (zie hieronder punt c.). Andere posten hebben geen invloed op de reguliere begroting maar wel op de storting/ onttrekking voorziening Afvalstoffenheffing.
De geraamde onttrekking in de begroting (inclusief wijzigingen) bedraagt € 624.161. De werkelijke onttrekking bedraagt € 35.799 hoger dan geraamd (nadeel). Het nadeel wordt veroorzaakt door:
a. Afval (€ 93.000 nadeel): Het nadeel wordt veroorzaakt door tal van factoren. De belangrijkste factor is de gestegen kosten voorinzameling van huishoudelijke afvalstoffen.
b. Afvalstoffenheffing (Paragraaf B. Lokale heffingen: € 86.000 voordeel): Door een groter aanbod zijn de inkomsten van de Huis-aan-Huis inzameling (grof huisvuil) circa € 9.000 hoger en door een hoger aantal ledigingen zijn de Diftar opbrengsten met circa € 77.000 hoger uitgevallen dan was geraamd.
c. Hogere toerekening rente, BTW en overhead (€ 15.000 nadeel): Het nadeel wordt per saldo veroorzaakt door hogere kosten welke toe te rekenen zijn aan de tarieven van de afvalstoffenheffing. Dit betreft de toerekening van overheadkosten (€ 69.000 nadeel), BTW (€ 39.000 voordeel) en de toerekening van kosten straatvegen (€ 15.000 voordeel).
d. Overige posten (€ 14.000 nadeel): Het restant van € 14.000 wordt veroorzaakt door hogere uitgaven aan kwijtschelding.
De hogere kostentoerekening (punt c.) leidt tot een voordeel op het jaarrekeningresultaat met € 15.000 (hogere kostenverhaal dan in de begroting is opgenomen).
Diverse kleine verschillen € 17.000 voordeel.
3.3 Economie, recreatie en toerisme (€ 278.000 voordeel; reservemutaties € 68.000 nadeel)
Projecten Coalitieakkoord (€ 109.000 voordeel)
a. Gat van den Ham (€ 19.000 voordeel): In 2023 is gestart met de planvorming rondom Gat van de Ham, waarvoor Bureau Los StadomLand ingezet is. De werkzaamheden zijn gestart in 2023 en lopen door naar 2024.
b. Onderzoek veerverbinding (€ 20.000 voordeel): In 2023 is onderzoek gedaan naar een haalbare business case voor een veerverbinding tussen Drimmelen-Altena-Geertruidenberg. Dit heeft geresulteerd in een positief advies, waarmee we in 2024 verder aan de slag willen aan de hand van het ontwikkelen van de juiste voorzieningen en zo mogelijk een aanbesteding voor een pilot-veerverbinding.
c. De Biesbosch: diverse actiepunten (€ 25.000 voordeel): De beoogde uitkijktorens worden meengenomen in de ontwikkeling van de Ameroever en hebben in 2023 nog geen prioriteit gehad.
d. Beverpad Lage Zwaluwe (€ 20.000 voordeel): Het traject om te komen tot een gedragen verlenging van het Beverpad richting Lage Zwaluwe heeft meer tijd in beslag genomen dan voorzien.
e. Onderzoek stil en duurzaam varen (€ 25.000 voordeel): Het eerste onderzoek is in 2023 afgerond, wat resulteert in een vervolgonderzoek in 2024.
Toerisme en recreatie (toeristenbelasting) (€ 53.000 voordeel; reserve Toerisme en recreatie € 53.000 nadeel)
De opbrengst van de toeristenbelasting wordt volledig besteedt aan uitgaven Toerisme en recreatie. De niet bestede middelen van circa € 53.000 worden conform gestort in de reserve Toerisme en recreatie voor besteding in de volgende jaren. Het voordeel bestaat grotendeels uit een werkelijk hogere opbrengst toeristenbelasting met circa € 70.000. In de begroting was de opbrengst te laag geraamd.
Samenwerking Biesbosch (€ 73.000 voordeel)
Het restant van 2022 was beoogd om in 2023 in te zetten voor onderzoek bestemmingsmanagement in de Biesbosch en de gemeente Drimmelen. De start daarvan is nu in 2024. Daarnaast zijn de projectgelden van € 19.000 in 2023 niet uitgegeven, maar worden nog wel ingezet voor onderhoud recreatieve voorzieningen en de nulmeting van het bestemmingsmanagement.
Voetveren (€ 42.000 voordeel)
Omdat er nog geen aanbesteding voor een veer gerealiseerd is, blijven de voorzieningen voor een bijdrage in een mogelijk exploitatietekort en kapitaallasten nog onbenut (krediet "Voetgangers- veerverbinding Drimmelen").
Overige recreatie (€ 25.000 voordeel; reserve Kapitaallasten € 15.000 nadeel)
Vanwege onderbesteding, vertraagde uitvoering, op de lopende kredieten is er een voordeel door lagere afschrijvingslasten (zie voor een inhoudelijke toelichting het overzicht van de lopende kredieten). Dit betreft de kredieten "Verlengen fietspad Beverpad (fase 3)" en "Haven Lage Zwaluwe".
Diverse kleine verschillen € 24.000 nadeel.
Totaal diverse kleine verschillen programma € 24.000 voordeel.