A. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

De gemeente Drimmelen vindt het belangrijk om risico’s te beheersen. Het gaat om risico’s die van invloed zijn op het behalen van de programmadoelstellingen. Door inzicht in de risico’s kunnen we op een verantwoorde manier besluiten nemen. In deze paragraaf leest u:
•    een inventarisatie van de risico’s
•    een inventarisatie van de weerstandscapaciteit
•    weerstandsvermogen
•    financiële kengetallen
•    een beoordeling van de verhouding tussen kengetallen en de financiële positie.

 

Inventarisatie van de risico’s

Terug naar navigatie - Risicokaart

Risicokaart
De tabel (‘risicokaart’) geeft inzicht in de spreiding van de risico’s naar kans en financieel gevolg. De nummers in de risicokaart komen overeen met de geïnventariseerde risico’s (72).

Tabel Par.A-1
Gevolg
x > € 500.000 3 2 3
€ 250.000 < x < € 500.000 4 1 3
€ 100.000 < x < € 250.000 2 3 6 1
€ 25.000 < x < € 100.000 3 6 7 7 2
x < € 25.000 5 1 8 1 2
Geen financiële gevolgen 1 1
10% 30% 50% 70% 90% Kans

Het merendeel van de risico’s (47) bevindt zich in de ‘veilige’, groene zone. De kans dat deze risico’s optreden in combinatie met het financieel gevolg dat dan veroorzaakt wordt is relatief beperkt. De andere risico’s (25) vallen in de oranje categorie. De kans dat deze risico’s zich voor gaan doen is wat groter en ook het effect zal in dat geval negatiever zijn. 
Op dit moment is ingeschat dat zich geen gebeurtenissen of ontwikkelingen in de zwaarste, rode categorie voor gaan doen. Het gaat dan om risico’s waarvan de kans op het ontstaan minimaal 70% is en de schade in dat geval minimaal € 250.000 per gebeurtenis is.

Terug naar navigatie - Risico top 10

Risico top 10

In het overzicht hieronder ziet u de 10 risico’s die de meeste invloed hebben op het berekenen van de weerstandscapaciteit. Het invloedpercentage geeft de invloed van een risico op het totale risicoprofiel weer.

Tabel Par.A-2
Risico top 10
Progr. 2022 VJN 2022 begroting 2021 rekening 2022 Kans 2022 Invloed
2 1 1 1 Nadelige gevolgen klimaatverandering. Overstromingen, wateroverlast, droogte en hitte. 50% 8,80%
3 2 2 2 Dijkverzwaring van de Mark 50% 8,77%
4 3 4 3 Dure woningaanpassing Wmo 50% 6,14%
4 4 6 4 Garantstelling verlenen aan Stichting de Wijngaerd 30% 5,26%
4 5 7 6 Insolventie van BOEi i.r.t. Sociaal Cultureel Dorpshart Made 50% 4,66%
4 6 * 8 Intensivering verstrekken leningen Bbz 2004 70% 4,39%
3 7 * * Claims door zonneweides 50% 3,50%
4 8 3 9 Het begrote budget voor jeugdzorg is ontoereikend 15% 3,50%
4 9 * 10 Het begrote budget voor Wmo-voorzieningen is ontoereikend 30% 2,81%
1 10 * * Cybercriminaliteit 15% 2,66%
* = Dit risico is nieuw opgenomen of behoorde niet tot de risico top 10

Bij de jaarstukken 2021 heeft het college de raad voor het laatst over het risicoprofiel van de gemeente geïnformeerd. Het risico claims door zonneweides is in de voorjaarsnota onderdeel geworden van de top 10.  Dit risico is geherwaardeerd n.a.v. een recente uitspraak van de Raad van State dat de gemeente de besluitvorming voor het vergunnen van de aanleg van zonneweides moet herzien.

Terug naar navigatie - Toelichting risisco top 10

Financieel effect

Met het optreden van de tien grootste risico’s loopt Drimmelen in financiële zin een risico van € 9.425.000 (begroting € 8.436.210). Voor het financieel afdekken van het gelijktijdig optreden van álle risico’s is een bedrag van € 18.747.392 nodig (begroting € 17.181.392). 

Verder is het voor 90% zeker dat alle risico’s afgedekt kunnen worden met een bedrag van € 3.997.310 (begroting € 3.828.343). Dit zekerheidspercentage van 90% is leidend in het risicomanagement van de gemeente Drimmelen.

Weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - Beschikbare weerstandscapaciteit

Beschikbare weerstandscapaciteit

De beschikbare middelen om de risico’s op te vangen, noemen we weerstandscapaciteit. We maken onderscheid tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit.

Tabel Par.A-3
Beschikbare weerstandscapaciteit
Rekening 2021 Begroting 2022 VJN 2022
Incidentele weerstandscapaciteit (in vermogen) 13.304.489 12.800.698 11.830.442
Algemene reserve 11.801.894 11.521.941 11.621.573
Algemene dienst 11.305.226 10.236.955 10.230.142
Grondbedrijf 496.668 1.284.986 1.391.431
Bestemmingsreserve
Reserve bovenwijkse voorzieningen Grondbedrijf 81.603 81.603 50.603
Stille reserve (besloten te incasseren) - - -
Resultaat 1.420.992 1.197.154 158.265
Structurele weerstandscapaciteit (in exploitatie) 2.664.294 2.734.035 2.734.035
Onbenutte belastingcapaciteit 2.664.294 2.729.035 2.729.035
Onvoorzien - 5.000 5.000
Totale weerstandscapaciteit 15.968.783 15.534.733 14.564.477
Terug naar navigatie - Weerstandscapaciteit

Weerstandscapaciteit

Het bovenstaande betekent dat het risicoprofiel van de gemeente in beperkte mate is verzwaard ten opzichte van de begroting 2022. Het bedrag dat nodig is om met 90% zekerheid alle risico’s af te dekken is nagenoeg gelijk gebleven, maar het bedrag dat voor 100% zekerheid nodig is, ligt € 1,6 mln. hoger.

Het weerstandsratio (beschikbare weerstandscapaciteit versus benodigde weerstandscapaciteit) bedraagt 3,8. Begroot is een weerstandsratio van 4,1. Zoals uit de volgende tabel blijkt laat een ratio van 3,7 zich als uitstekend kwalificeren.

Tabel Par.A-4
Waarderingscijfer Ratio Betekenis
A >2.0 uitstekend
B 1.4-2.0 ruim voldoende
C 1.0-1.4 voldoende
D 0.8-1.0 matig
E 0.6-0.8 onvoldoende
F <0.6 ruim onvoldoende

In het managen van haar risico’s streeft Drimmelen conform haar nota Risicomanagement en weerstandvermogen een weerstandsratio van minimaal 1 met de kwalificatie voldoende na.

Financiële kengetallen

Financiële kengetallen

Terug naar navigatie - Financiële kengetallen

Financiële kengetallen

(en beoordeling van de onderlinge verhouding tussen deze kengetallen in relatie tot de financiële positie)

Bij de vernieuwing van de BBV is, op basis van advies van de commissie Depla, voorgeschreven dat er in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing een verplichte basisset van vijf financiële kengetallen moet worden opgenomen.

Naast de kengetallen wordt een beoordeling van de onderlinge verhouding van de kengetallen in relatie tot de financiële positie opgenomen. De invoering van de kengetallen is voornamelijk bedoeld om de financiële positie voor raadsleden inzichtelijker te maken. De kengetallen hebben geen functie als normerings-instrument in het kader van financieel toezicht.

De vijf kengetallen zijn:

  1. Schuldquote:
    a. netto schuldquote;
    b. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen;
  2. Solvabiliteitsratio;
  3. Grondexploitatie;
  4. Structurele exploitatieruimte en
  5. Belastingcapaciteit.
Tabel Par.A-5
Voorjaarsnota 2022
Verloop van de kengetallen
Kengetallen Rekening 2021 Begroting 2022 VJN 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025
1a. Netto schuldquote 26% 59% 59% 59% 41% 27%
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen 23% 57% 58% 57% 39% 25%
2. Solvabiliteitsratio 55% 42% 40% 43% 51% 60%
3. Kengetal grondexploitatie 1% 1% 0% 1% 1% 1%
4. Structurele exploitatieruimte -1% 1% 1% 6% 9% 9%
5. Belastingcapaciteit 100% 83% 83% 92% 92% 93%

Een korte toelichting op de kengetallen:

1a. Netto schuldquote

De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Een netto schuldquote tussen de 0% en 90% wordt gezien als minst risicovol. De netto schuldquote bij de Voorjaarsnota is 59%.  Het grote verschil met de jaarcijfers heeft te maken met het verschil in saldo van de geprognotiseerde (im)Materiële vaste activa en het daadwerkelijk vastgestelde saldo bij de jaarstukken. Het geprognotiseerde saldo van (im) Materiële vaste activa is bij de VJN ongeveer 20 miljoen hoger dan de bij de jaarstukken 2021. Dit komt doordat er veel kredieten nog niet zijn/worden afgerond waarbij de begroting/VJN wel vanuit wordt gegaan.
De toename van de (im) Materiële vaste activa zorgt voor een toename van de schulden aangezien de uitgaven zullen stijgen als alle geplande kredieten worden afgerond.  De netto schuldquote van de gemeente Drimmelen is relatief laag maar stijgt ten opzichte van het niveau uit 2021 en eerder.

1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

Om inzicht te krijgen in hoeverre sprake is van doorlenen, wordt de netto schuldquote weergegeven (netto schuld gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Op die manier wordt duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldenlast. Voor deze schuldquote wordt dezelfde criteria gehanteerd als de netto schuldquote.
De netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen is eveneens relatief laag maar stijgend ten opzichte van het niveau uit het verleden.

2. Solvabiliteitsratio

Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Het eigen vermogen bestaat uit reserves en het resultaat van baten en lasten. Een solvabiliteitsratio tussen de 20% en 50% wordt gezien als risico neutraal. Een ratio boven de 50% wordt aangemerkt als minst risicovol. Meerjarig voorziet de gemeente een ratio met neutraal risico dat daalt ten opzichte van het niveau van 2021.

3. Kengetal grondexploitatie

Grondexploitaties kunnen een forse impact hebben op de financiële positie van een gemeente. De boekwaarde van de grond is van belang, omdat deze terugverdiend moet worden bij de verkoop. Boekwaarden worden afgezet tegen de totale baten. Een grondexploitatie van 20% of lager wordt beschouwd als minst risicovol.
Het kengetal voor de grondexploitatie van de gemeente Drimmelen is laag. Dit is positief.

4. Structurele exploitatieruimte

Voor de beoordeling van het evenwicht van de begroting wordt er ook gekeken naar de structurele en incidentele lasten en baten. Voorbeeld van structurele baten zijn de algemene uitkering en eigen belastinginkomsten. Bij structurele lasten zijn dat bijvoorbeeld personeelslasten, kapitaallasten en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is dan ook meer flexibel dan een begroting waar bij de structurele baten en lasten in evenwicht zijn. De meerjarig begrote structurele exploitatieruimte van de gemeente Drimmelen is vanaf 2022 positief. 

5. Belastingcapaciteit

De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo publiceert deze lasten jaarlijks. Bij de berekening van het kengetal worden de gemeentelijke woonlasten afgezet tegen het landelijk gemiddelde. De totale woonlasten van de gemeente Drimmelen liggen naar verwachting lager dan het landelijk gemiddelde. Wat inhoudt dat er ten opzichte van dit landelijk gemiddelde ruimte is om de lokale belastingen te verhogen. Dankzij een grotere inzet van de daarvoor bedoelde voorzieningen riolering en afvalstoffenheffing ontstaat er vanaf 2022 meer ruimte in de belastingcapaciteit.

Beoordeling van de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de financiële positie

De kengetallen zullen altijd in samenhang moeten worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van een gemeente. Geconcludeerd kan worden, dat de gemeente Drimmelen een gezonde financiële positie heeft.