B. Financiële positie

Met het vaststellen van de begroting autoriseert de raad het college tot het doen van uitgaven per programma tot de bedragen van het overzicht van baten en lasten voor het betreffende begrotingsjaar. In de programma’s zijn echter ook de investeringsplannen voor het begrotingsjaar opgenomen, die voor meerdere jaren ná dat begrotingsjaar nog lasten met zich mee brengen. Met het vaststellen van de begroting worden ook de beleidsprogramma’s en de daarvoor opgestelde investeringsplannen voor het komende begrotingsjaar geautoriseerd.

Investeringen 2025

Voor 2025 is een totaal bedrag aan investeringen geraamd van € 5,23 miljoen.  De investering in riolering (€ 3,27 miljoen in 2025) zijn gedekt door de tarieven. In bijlage 4  en 5 zijn alle investeringen voor de jaren 2025 tot en met 2029 opgenomen (investeringsbedragen, kapitaallasten en gehanteerde afschrijvingstermijnen). De investeringen voor jaar 2025 zijn toegelicht. De investeringen van de gemeente worden aanbesteed op grond van de Europese en nationale wet- en regelgeving en het gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid zoals door de raad vastgesteld in juni 2021.

Het grootste verschil tussen reserves en voorzieningen is dat de gemeenteraad bij reserves meer vrijheid heeft om te beslissen waarvoor het geld wordt gebruikt. Daarom worden reserves gezien als eigen vermogen. Voorzieningen zijn meestal gekoppeld aan specifieke verplichtingen. Als de gemeenteraad nog kan beslissen om het doel van gereserveerd geld te veranderen, dan heet het een bestemmingsreserve. Wanneer dit niet meer mogelijk is, wordt dit een voorziening genoemd.

Reserves

In onderstaand overzicht staat de verwachte stand en verloop van alle reserves.

Tabel Finbgr-B2.1
Reserves
Omschrijving		Stand begin begrotingsjaar	Vermeerderingen	Verminderingen	Stand eind begrotingsjaar
Algemene reserves
Algemene reserve	B. Reserves t.b.v. weerstandsvermogen	10.521.264	0	45.000	10.476.264
Totaal Algemene reserves		10.521.264	0	45.000	10.476.264
Bestemmingsreserves
Reserve Kapitaallasten	A. Beklemde reserves (bestedingsverplichting)	28.896.938	0	1.729.594	27.167.344
Reserve Budgetoverheveling	C. Structurele reserves (beleid)	0			0
Reserve Toerisme en recreatie	C. Structurele reserves (beleid)	52.980			52.980
Reserve Duurzaamheid	D. Tijdelijke reserves (projecten e.d.)	5.000	0	5.000	0
Reserve Kunst	D. Tijdelijke reserves (projecten e.d.)	51.403	0	0	51.403
Reserve Bestuursakkoord	D. Tijdelijke reserves (projecten e.d.)	14.891	0	0	14.891
Reserve Landschappelijke Inpassing	A. Beklemde reserves (bestedingsverplichting)	317.013	0	0	317.013
Reserve Herstel kunstwerken havens	D. Tijdelijke reserves (projecten e.d.)	57.614	0	0	57.614
Reserve Groenaanleg	A. Beklemde reserves (bestedingsverplichting)	0			0
Totaal Bestemmingsreserves		29.395.838	0	1.734.594	27.661.244
Reserves Grondexploitatie
Algemene Bedrijfsreserve grondbedrijf	A. Beklemde reserves (bestedingsverplichting)	1.006.791	245.000	110.636	1.141.155
Reserve Bovenwijkse voorzieningen	A. Beklemde reserves (bestedingsverplichting)	264.710	135.651	0	400.361
Reserve Ruimtelijke Ontwikkelingen	A. Beklemde reserves (bestedingsverplichting)
Totaal reserves grondexploitatie		1.271.501	380.651	110.636	1.541.516
Totaal		41.188.604	380.651	1.890.230	39.679.025

De belangrijkste mutaties in 2025 zijn:

Reserve kapitaallasten
In het verleden zijn er bedragen in de reserve Kapitaallasten gestort voor bepaalde investeringen. Tijdens de afschrijvingsperiode worden de kapitaallasten uit deze reserve gehaald. Tegenover deze reserve staat een gelijk bedrag aan boekwaarde van de investeringen.

Algemene bedrijfsreserve grondbedrijf
Zie voor een inhoudelijke toelichting paragraaf G. Grondbeleid.

Reserve bovenwijkse voorzieningen
De vermeerdering in de reserve betreft de bijdrage die projectontwikkelaars via de actieve en faciliterende grondexploitaties aan de gemeente afdragen middels een anterieure overeenkomst. 

Voorzieningen

Aan de creditzijde van de balans staan ook de voorzieningen.

Tabel Finbgr-B2.2
Voorzieningen
Omschrijving	Stand begin begrotingsjaar	Vermeerderingen	Verminderingen	Stand eind begrotingsjaar
Voorziening wet APPA	3.195.226	49.151	0	3.244.377
Voorziening uitkeringsverplichtingen (vm) personeel	287.497	10.800	0	298.297
Voorziening Spaarverlof	63.502	44.858	0	108.359
Voorziening verliezen grondexploitatie	1.412.846	0	0	1.412.846
Voorziening verliezen grondexploitatie in mindering gebracht op vlottende activa	-438.241	0	0	-438.241
Totaal voorz. verplichtingen, verliezen en risico's	4.520.830	104.809	0	4.625.639
Voorziening onderhoud gebouwen PLANON	1.723.205	646.949	657.339	1.712.814
Voorziening onderhoud wegen	930.205	1.341.713	1.896.261	375.657
Totaal voorzieningen voor onderhoud	2.653.410	1.988.662	2.553.600	2.088.471
Voorziening riolering	957.891	0	335.262	622.629
Voorziening afvalstoffenheffing	334.020	0	116.907	217.113
Voorziening BIZ	0	22.410	22.410	0
Totaal voorzieningen voor door derden beklemde middelen	1.291.911	22.410	474.579	839.742
Totaal voorzieningen	8.466.150	2.115.881	3.028.179	7.553.852

Toelichting voorzieningen

Voorziening wet APPA

Voor de pensioenverplichtingen van zittende en voormalige wethouders, die de pensioenverplichting nog niet hebben bereikt, is een voorziening gevormd. Het doel is om een toereikende voorziening aan te leggen voor de pensioenrechten van wethouders, zoals vereist door de Wet APPA sinds 2001. Hiermee wordt beoogd de financiële consequenties van de waardeoverdracht van pensioenen van wethouders te waarborgen. Voor het begrotingsjaar 2025 vindt naar schatting op basis van deze actuariële berekeningen een storting plaats van € 49.151, Onttrekkingen betreffen uitkeringen aan voormalig wethouders. Verkiezingen, pensioenoverdrachten en de renteontwikkeling kunnen de omvang van de mutaties sterk beïnvloeden.

Voorziening uitkeringsverplichtingen voormalig personeel

De voorziening voor uitkeringsverplichtingen aan oud-personeel is bedoeld om de kosten van uitkeringen en andere afspraken met voormalige medewerkers te dekken. Deze voorziening wordt in het jaar van het besluit gevormd om toekomstige lasten te verminderen. Als een medewerker wordt ontslagen, zijn we volgens de regels verplicht om een voorziening te treffen voor de kosten die daarmee gepaard gaan. Dit zijn meestal de salariskosten voor de periode die wettelijk is afgesproken. In 2025 zal naar verwachting een storting plaatsvinden van € 10.800. Hierdoor zal naar verwachting het saldo eind 2025 € 298.297 zijn.

Voorziening Spaarverlof

Per 1-1-2023 hebben medewerkers recht op verlofsparen, zoals afgesproken in de cao Gemeenten. Dat betekent dat medewerkers hun verlof mogen sparen voor bijvoorbeeld pensioenvervroeging. Het is een wettelijke verplichting om voor verlofsparen een voorziening in te stellen. Voor het begrotingsjaar 2025 vindt naar schatting op basis van een actuariële berekening een storting plaats van € 44.858. Dit maakt dat de voorziening eind 2025 naar verwachting  € 108.359 zal zijn.

Voorziening verliezen grondexploitatie

Deze voorziening is ten behoeve van de te verwachte verliezen actieve grondexploitaties. Voor een inhoudelijke toelichting zie paragraaf G. Grondbeleid.

Voorziening onderhoud gebouwen (Planon) en Voorziening onderhoud wegen

Deze onderhoudsvoorzieningen zijn toegelicht in de paragraaf C. Onderhoud kapitaalgoederen.

Voorziening Riolering / Afvalstoffenheffing

Deze voorzieningen zijn ingesteld als egalisatievoorziening. Bij de jaarrekening wordt het resultaat van werkelijke lasten en baten verrekend met de voorziening in het kader van 100% kostendekkendheid. Bij vaststelling van de tarieven worden deze voorzieningen ingezet.

Voorziening BIZ

De gemeente int de bijdragen van de ondernemers ten behoeve van het BIZ en dient deze door te betalen (onder gestelde voorwaarden) aan de vereniging.

Voor de investeringsplannen van 2025 tot 2028 wordt een financiering van ongeveer € 15,89  miljoen verwacht. De voornaamste investeringen zijn voor de projecten: nieuwbouw Stuifhoekschool en vervangingen riolering. De financiering zal vooral langlopend worden aangetrokken. Voor het project de Stuifhoekschool wordt een specifieke projectlening aangetrokken in verband met voordelige rente voor de bouw van scholen. Voor verdere uitleg en onderbouwing verwijzen u naar de Paragraaf D. Financiering.

Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen zijn de toekomstige uitkeringen aan huidige en voormalige bestuurders, en aan personeel dat momenteel of in het verleden voor de gemeente heeft gewerkt. Volgens het Burgerlijk Wetboek 2, titel 9, moeten bedrijven financiële voorzieningen treffen voor deze verplichtingen. Omdat gemeenten een speciale rol hebben, is hier een uitzondering op gemaakt in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).
Deze uitzondering houdt in dat:
 •    Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen op een vergelijkbare manier als gewone kosten in de begroting worden opgenomen en in de jaarrekening worden verantwoord.
 •    Er elk jaar een uitleg over deze verplichtingen moet worden opgenomen in de toelichting op de begroting en jaarrekening (artikel 20.2 BBV).
 •    Gemeenten hierdoor geen extra financiële voorzieningen hoeven te treffen (artikel 44.3 BBV).
Hieronder volgt de verplichte uitleg volgens artikel 20.2 van het BBV over de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen die relevant zijn voor het begrotingsjaar.

Het BBV bepaalt dat een geprognosticeerde begin- en eindbalans van het begrotingsjaar inclusief meerjarenraming wordt opgenomen.

Tabel Finbgr-B5.1
	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo
ACTIVA	2023	2024	2025	2026	2027	2028
Vaste activa
Immateriële vaste activa	4.789.757	721.894	698.532	675.170	651.808	628.446
Materiële vaste activa	72.574.558	106.710.217	107.081.551	105.788.236	105.536.291	102.093.294
Financiële vaste activa: Kapitaalverstrekkingen	207.438	219.938	219.938	219.938	219.938	219.938
Financiële vaste activa: Leningen	2.984.318	2.984.318	2.984.318	2.984.318	2.984.318	2.984.318
Financiële vaste activa: Uitzettingen > 1 jaar	4.618.629	4.501.677	4.384.725	4.267.773	4.150.821	4.033.869
Totaal vaste activa	85.174.700	115.138.044	115.369.064	113.935.436	113.543.176	109.959.865
Vlottende activa
Voorraden: Onderhanden werk & Overige grond- en hulpstoffen	-430.313	2.590.892	526.177	219.077	58.515	0
Voorraden: Gereed product en handelsgoederen & vooruitbetalingen	6.678	5.646	5.646	5.646	5.646	5.646
Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar	10.396.245	8.611.816	8.611.816	8.611.816	8.611.816	8.611.816
Liquide middelen	408.961	322.519	322.519	322.519	322.519	322.519
Overlopende activa	3.388.899	3.439.693	3.439.693	3.439.693	3.439.693	3.439.693
Totaal vlottende activa	13.770.470	14.970.565	12.905.851	12.598.751	12.438.189	12.379.674
Totaal - generaal	98.945.170	130.108.609	128.274.915	126.534.187	125.981.365	122.339.539

	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo	Ultimo
PASSIVA	2023	2024	2025	2026	2027	2028
Vaste passiva
Eigen vermogen	43.960.916	41.188.604	39.912.892	38.443.638	35.171.348	32.434.238
Onverdeeld resultaat		233.867	126.867	-1.711.483	-1.261.304	-689.419
Voorzieningen	8.805.084	8.466.151	7.553.853	7.351.962	6.960.625	5.879.324
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van een jaar of langer	31.635.439	52.679.528	46.954.295	41.479.315	34.513.459	29.457.073
Totaal vaste passiva	84.401.439	102.568.149	94.547.907	85.563.432	75.384.128	67.081.216
Vlottende passiva
Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan een jaar	4.519.090	20.677.165	26.863.713	34.107.460	43.733.942	48.395.028
Overlopende passiva	10.024.641	6.863.295	6.863.295	6.863.295	6.863.295	6.863.295
Totaal vlottende passiva	14.543.731	27.540.460	33.727.008	40.970.755	50.597.236	55.258.323
Totaal - generaal	98.945.170	130.108.609	128.274.915	126.534.187	125.981.365	122.339.539

Het EMU-saldo is het verschil tussen de inkomsten en uitgaven van de overheid. Het laat zien of er in een jaar meer geld is uitgegeven dan er binnen is gekomen, of dat er juist geld is overgehouden. Dit saldo helpt om te begrijpen hoe de financiële situatie van de gemeente zich ontwikkelt.
Het EMU-saldo van de lokale overheid telt mee voor het totale EMU-saldo van de overheid. Het is verplicht om dit saldo weer te geven, zodat er een duidelijk overzicht is van de financiële situatie. De cijfers worden ook aan het CBS gegeven. Het is belangrijk om het EMU-saldo goed in de gaten te houden volgens de Wet houdbare overheidsfinanciën (HOF).
Volgens de vernieuwde BBV-regels moet de begroting informatie bevatten over de ontwikkeling van het EMU-saldo van het vorige jaar, het huidige jaar en de drie daaropvolgende jaren.

Tabel Finbgr-B6.1
EMU-saldo			Begroting 2024	Begroting 2025	Begroting 2026	Begroting 2027	Begroting 2028
a.	Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)		-2.395.022	-1.382.711	-3.307.604	-2.822.111	-2.165.726
b.	Mutatie (im)materiële vaste activa		30.067.796	347.972	-1.316.677	-275.308	-3.466.359
c.	Mutatie voorzieningen		-338.933	-912.298	-201.890	-391.337	-1.081.301
d.	Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie)		3.020.172	-2.064.714	-307.100	-160.562	-58.515
e.	Boekwinst bij verkoop effecten en boekwinst bij verkoop (im)materiële vaste activa		0	0	0	0	0
		Berekend EMU-saldo (a-b+c-d-e)	-35.821.924	-578.267	-1.885.718	-2.777.578	277.847

De EMU-systematiek werkt anders dan het systeem van baten en lasten dat gemeenten gebruiken. In het baten- en lastenstelsel worden investeringen niet meegeteld; alleen de kapitaallasten van deze investeringen worden beschouwd. In het EMU-systeem daarentegen worden investeringen en uitgaven die uit reserves worden gedekt volledig meegenomen in het EMU-saldo. Dit betekent dat een gemeente met een evenwichtige begroting toch een negatief EMU-saldo kan hebben. 
Voor 2025 verwacht de gemeente Drimmelen een negatief EMU-saldo van € 578.567. Dit betekent dat de inkomsten in EMU-termen circa € 0,58 miljoen minder zijn dan de uitgaven.
De referentiewaarde voor EMU voor de gemeente Drimmelen bedraagt op basis van de september circulaire 2024 € 4,05 miljoen. Dit betekent dat de referentiewaarde alleen in 2024 wordt overschreden. 
Op dit moment zijn er geen sancties voor het overschrijden van de referentiewaarden. De EMU-referentiewaarde is geen strikte norm, maar een indicatie van het aandeel van de gemeente in het gezamenlijke tekort.