A. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inventarisatie van de risico’s

Terug naar navigatie - Risicoprofiel

Risicoprofiel
De afdelingen van de gemeente Drimmelen stellen een dynamisch risicoprofiel op. Hiervoor gebruiken we het softwareprogramma NARIS® (NAR Risicomanagement Informatie Systeem). Dit systeem inventariseert en beoordeelt risico’s. In totaal zijn er op dit moment 82 risico's die het realiseren van onze programmadoelstellingen kunnen bedreigen.

Terug naar navigatie - Risicokaart

Risicokaart
De tabel (‘risicokaart’) geeft inzicht in de spreiding van de risico’s naar kans en financieel gevolg. De nummers in de risicokaart komen overeen met de geïnventariseerde risico’s (82).

Tabel Par.A-1
Gevolg
x > € 500.000 4 2 3
€ 250.000 < x < € 500.000 4 2 3 1 1
€ 100.000 < x < € 250.000 2 5 7 4
€ 25.000 < x < € 100.000 4 5 6 8 3
x < € 25.000 6 2 5 2
Geen financiële gevolgen 2 1
10% 30% 50% 70% 90% Kans
Terug naar navigatie - Risico top 10

Risico top 10
In het overzicht hieronder ziet u de 10 risico’s die de meeste invloed hebben op het berekenen van de weerstandscapaciteit. Het invloed percentage geeft de invloed van een risico op het totale risicoprofiel weer.

Tabel Par.A-2
Risico top 10
Progr. 2023 VJN 2023 begroting 2022 rekening 2023 Kans 2023 Invloed
2 1 1 1 Nadelige gevolgen klimaatverandering. Overstromingen, wateroverlast, droogte en hitte. 50% 6,58%
3 2 2 2 Dijkverzwaring van de Mark 50% 6,57%
4 3 3 4 Hogere indexering grond-, weg- en waterbouw werkzaamheden 90% 5,93%
4 4 4 5 Dure woningaanpassing Wmo 50% 4,61%
4 5 5 6 Garantstelling verlenen aan Stichting de Wijngaerd 30% 3,97%
4 6 * 7 Taak Huishoudelijke Ondersteuning kan niet uitgevoerd worden binnen budget. 90% 3,96%
4 7 * * Huisvesting statushouders 90% 3,56%
4 8 7 8 Insolventie van BOEi i.r.t. Sociaal Cultureel Dorpshart Made 5% 3,40%
3 9 * 10 Plan De Weelde te Terheijden (ontwikkeling Schansstraat) 90% 2,96%
3 10 * 9 Verlieslatende actieve grondexploitaties 90% 2,95%
* = Dit risico is nieuw opgenomen of behoorde niet tot de risico top 10
Terug naar navigatie - Toelichting totaal financieel risico

Financieel effect
Met het optreden van de tien grootste risico’s loopt Drimmelen in financiële zin een risico van € 8.500.000 (begroting € 9.250.000). Voor het financieel afdekken van het gelijktijdig optreden van álle risico’s is een bedrag van € 23.174.506 nodig (begroting € 20.164.285). 

Verder is het voor 90% zeker dat alle risico’s afgedekt kunnen worden met een bedrag van € 5.058.414 (begroting € 4.514.388). Dit zekerheidspercentage van 90% is leidend in het risicomanagement van de gemeente Drimmelen.

Weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - Beschikbare weerstandscapaciteit

Beschikbare weerstandscapaciteit
De beschikbare middelen om de risico’s op te vangen, noemen we weerstandscapaciteit.
We maken onderscheid tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit.

Tabel Par.A-3
Beschikbare weerstandscapaciteit
Rekening 2022 Begroting 2023 VJN 2023
Incidentele weerstandscapaciteit (in vermogen) 15.461.035 15.186.889 11.857.951
Algemene reserve 12.968.028 11.488.971 13.124.108
Algemene dienst 12.476.213 9.660.425 12.195.178
Grondbedrijf 491.815 1.828.546 928.930
Bestemmingsreserve
Reserve bovenwijkse voorzieningen Grondbedrijf 50.603 50.603
Stille reserve (besloten te incasseren) -
Resultaat 2.442.404 3.647.315 -1.266.157
Structurele weerstandscapaciteit (in exploitatie) 3.571.008 2.084.363 2.084.363
Onbenutte belastingcapaciteit 3.571.008 2.079.363 2.079.363
Onvoorzien - 5.000 5.000
Totale weerstandscapaciteit 19.032.043 17.271.252 13.942.314

Weerstandscapaciteit
Het bovenstaande betekent dat het risicoprofiel van de gemeente is verzwaard ten opzichte van de begroting 2023. Het bedrag dat nodig is om met 90% zekerheid alle risico’s af te dekken is gestegen met ongeveer € 500.000 en het bedrag dat voor 100% zekerheid nodig is, ligt € 3 mln. hoger.

Het weerstandsratio (beschikbare weerstandscapaciteit versus benodigde weerstandscapaciteit) bedraagt 3,2. Begroot is een weerstandsratio van 3,8. Zoals uit de volgende tabel blijkt laat een ratio van 3,2 zich als uitstekend kwalificeren.

Tabel Par.A-4
Waarderingscijfer Ratio Betekenis
A >2.0 uitstekend
B 1.4-2.0 ruim voldoende
C 1.0-1.4 voldoende
D 0.8-1.0 matig
E 0.6-0.8 onvoldoende
F <0.6 ruim onvoldoende

Financiële kengetallen

Terug naar navigatie - Financiële kengetallen

Financiële kengetallen
(en beoordeling van de onderlinge verhouding tussen deze kengetallen in relatie tot de financiële positie)

Bij de vernieuwing van de BBV is, op basis van advies van de commissie Depla, voorgeschreven dat er in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing een verplichte basisset van vijf financiële kengetallen moet worden opgenomen.

Naast de kengetallen wordt een beoordeling van de onderlinge verhouding van de kengetallen in relatie tot de financiële positie opgenomen. De invoering van de kengetallen is voornamelijk bedoeld om de financiële positie voor raadsleden inzichtelijker te maken. De kengetallen hebben geen functie als normerings-instrument in het kader van financieel toezicht.

Tabel Par.A-5
Voorjaarsnota 2023
Verloop van de kengetallen
Kengetallen Rekening 2022 Begroting 2023 VJN 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
1a. Netto schuldquote 24% 57% 74% 68% 71% 79%
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen 21% 55% 71% 64% 67% 76%
2. Solvabiliteitsratio 52% 42% 35% 38% 38% 35%
3. Kengetal grondexploitatie -1% -1% 1% 1% 1% 1%
4. Structurele exploitatieruimte 3% 6% 3% 4% 4% -1%
5. Belastingcapaciteit 76% 83% 83% 83% 83% 83%

Een korte toelichting op de kengetallen:
1a. Netto schuldquote
De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Een netto schuldquote tussen de 0% en 90% wordt gezien als minst risicovol. De netto schuldquote bij de Voorjaarsnota is 59%.  Het grote verschil met de jaarcijfers heeft te maken met het verschil in saldo van de geprognotiseerde (im)Materiële vaste activa en het daadwerkelijk vastgestelde saldo bij de jaarstukken. Het geprognotiseerde saldo van (im) Materiële vaste activa is bij de VJN ongeveer 20 miljoen hoger dan de bij de jaarstukken 2022. Dit komt doordat er veel kredieten nog niet zijn/worden afgerond waarbij de begroting/VJN wel vanuit wordt gegaan.
De toename van de (im) Materiële vaste activa zorgt voor een toename van de schulden aangezien de uitgaven zullen stijgen als alle geplande kredieten worden afgerond.
De netto schuldquote van de gemeente Drimmelen is relatief laag maar stijgt ten opzichte van het niveau uit 2022 en eerder.

1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Om inzicht te krijgen in hoeverre sprake is van doorlenen, wordt de netto schuldquote weergegeven (netto schuld gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Op die manier wordt duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldenlast. Voor deze schuldquote wordt dezelfde criteria gehanteerd als de netto schuldquote.
De netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen is eveneens relatief laag maar stijgend ten opzichte van het niveau uit het verleden.

2. Solvabiliteitsratio
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Het eigen vermogen bestaat uit reserves en het resultaat van baten en lasten. Een solvabiliteitsratio tussen de 20% en 50% wordt gezien als risico neutraal. Een ratio boven de 50% wordt aangemerkt als minst risicovol. Meerjarig voorziet de gemeente een ratio met neutraal risico dat daalt ten opzichte van het niveau van 2022.

3. Kengetal grondexploitatie
Grondexploitaties kunnen een forse impact hebben op de financiële positie van een gemeente. De boekwaarde van de grond is van belang, omdat deze terugverdiend moet worden bij de verkoop. Boekwaarden worden afgezet tegen de totale baten.
Een grondexploitatie van 20% of lager wordt beschouwd als minst risicovol.
Het kengetal voor de grondexploitatie van de gemeente Drimmelen is laag, dit is positief.

4. Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van het evenwicht van de begroting wordt er ook gekeken naar de structurele en incidentele lasten en baten. Voorbeeld van structurele baten zijn de algemene uitkering en eigen belastinginkomsten. Bij structurele lasten zijn dat bijvoorbeeld personeelslasten, kapitaallasten en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is dan ook meer flexibel dan een begroting waar bij de structurele baten en lasten in evenwicht zijn. De meerjarig begrote structurele exploitatieruimte van de gemeente Drimmelen is vanaf 2023 tot en met 2025 positief. In 2026 wordt dit kengetal negatief.

5. Belastingcapaciteit
De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo publiceert deze lasten jaarlijks.
Bij de berekening van het kengetal worden de gemeentelijke woonlasten afgezet tegen het landelijk gemiddelde. De totale woonlasten van de gemeente Drimmelen liggen naar verwachting lager dan het landelijk gemiddelde. Wat inhoudt dat er ten opzichte van dit landelijk gemiddelde ruimte is om de lokale belastingen te verhogen.
Dankzij een grotere inzet van de daarvoor bedoelde voorzieningen riolering en afvalstoffenheffing ontstaat er vanaf 2022 meer ruimte in de belastingcapaciteit.

Beoordeling van de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de financiële positie
De kengetallen zullen altijd in samenhang moeten worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van een gemeente. Geconcludeerd kan worden, dat de financiële positie van de gemeente Drimmelen in 2023 in zekere mate verslechterd ten opzichte van de begrote positie in 2023, in het bijzonder als het gaat om het kengetal structurele exploitatieruimte.