Inleiding

Strekking Najaarsnota
Met haar Najaarsnota legt het college verantwoording aan de raad af over de uitvoering van het beleid over de periode januari – augustus 2021. Het college doet verslag van situaties waarin de uitvoering van het beleid of de financiering daarvan sterk afwijkt van de begroting. Waarbij het college verwacht dat herstel van de situatie binnen de looptijd of het financieel kader van de begroting niet mogelijk zal zijn (afwijkingscategorie rood).
Daarnaast informeert het college de raad over situaties waarin de uitvoering van het beleid of de financiering daarvan in zekere mate afwijkt van de begroting. Alle inspanningen zijn gericht op het herstellen van de situatie binnen de looptijd of het financieel kader van de begroting (afwijkingscategorie oranje).
Tot slot licht het college situaties toe waarin weliswaar niet van de begroting wordt afgeweken maar waarvan het college het toch relevant vindt om de raad daarover te informeren.

Corona
Het Rijk compenseert gemeenten voor gederfde inkomsten en meerkosten als gevolg van de uitbraak van Corona. Het college heeft in onder meer de jaarstukken 2020 en de Voorjaarsnota 2021 aangegeven dat die compensatie toereikend was (2020) en lijkt te zijn (2021). Het college ziet geen aanleiding om in deze Najaarsnota opnieuw een aparte Corona-paragraaf op te nemen.
Eind juli heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) het initiatief genomen om de Corona-compensatie over 2020 definitief vast te stellen. Het ministerie beoogt om gemeenten in oktober te informeren over de definitief vastgestelde subsidie.

Verdeelsystematiek Gemeentefonds
Het ministerie van BZK herziet de wijze waarop het Gemeentefonds wordt verdeeld. De nieuwe verdeelsystematiek zal vermoedelijk op 1 januari 2023 ingaan. En heeft dus geen invloed op het verslagjaar 2021. Meer informatie over dit onderwerp in de begroting 2022 zoals die op 11 november jl. door de gemeenteraad wordt behandeld.

Extra eenmalig budget jeugdzorg
In de Voorjaarsnota werd al melding gemaakt van de extra eenmalige middelen die het demissionaire kabinet voor 2021 beschikbaar stelde. Het gaat daarbij om een budget van € 613 miljoen, bovenop de al toezegde extra eenmalige middelen van € 300 miljoen. Van die € 613 miljoen wordt in totaal € 493 miljoen via de Algemene Uitkering in het Gemeentefonds aan gemeenten uitgekeerd. € 120 miljoen is via twee specifieke uitkeringen voor gemeenten beschikbaar.
De meicirculaire gaf uitsluitsel over het aandeel van Drimmelen in de extra eenmalige middelen. Het college verwerkte dit aandeel in de Voorjaarsnota. Uit de septembercirculaire komen geen extra eenmalige middelen voor de jeugdzorg voort.

In deze samenvatting worden de situaties genoemd waar de uitvoering van het beleid of de financiering daarvan sterkt afwijkt van de begroting. Waarbij het college verwacht dat herstel binnen de looptijd of het financieel kader van de begroting niet mogelijk zal zijn (afwijkingscategorie rood).

Beleidsafwijkingen

Programma 1 Burger Bestuur
Binnen Burger en Bestuur is geen sprake van belangwekkende beleidsmatige afwijking of afwijking in het tempo van de uitvoering van het voorgenomen beleid.

Programma 2 Openbare Ruimte
Binnen Openbare Ruimte is sprake van de volgende belangwekkende beleidsmatige afwijkingen of afwijkingen in het tempo van de uitvoering van het voorgenomen beleid:

• Voorbereiden alternatief tracé Zoutendijk: tijdens de opiniërende raadsvergadering op 16 september 2021 kwam er een aantal opties ter tafel voor het ontlasten van de Zoutendijk en de Horenhilsedijk in Hooge Zwaluwe. Het aanbrengen van maatregelen in de bestaande infrastructuur en het optimaliseren van verschillende verkeersroutes genoten de voorkeur van de raad. Het college gaat zich richten op het uitwerken van dit voorkeursscenario, inclusief een verdere uitwerking van een bypass voor zwaar verkeer.

• Het verbeteren van de mentale toegankelijkheid van het openbaar vervoer: vanwege de Corona-maatregelen kon de OV-opstapdag vorig jaar niet plaats vinden. Inmiddels is de daarvoor bestemde regionale subsidieregeling Mentale toegankelijkheid openbaar vervoer afgeschaft waardoor de opstapdagen niet meer plaats zullen vinden.

• Klassen uitnodigen voor uitleg over de afvalwaterketen: de Corona-maatregelen staan het nog niet toe om klassen van leerlingen en scholieren uit te nodigen. De nog steeds geldende Coronamaatregelen maken dat de gemeente nog altijd geen schoolklassen uit kan nodigen.

• Het uitvoeren van het baggerbeheerplan: het college bereidt dit jaar een eerste fase van de uit te voeren baggerwerkzaamheden voor.  Die eerste fase zal komende winter uitgevoerd gaan worden. De ervaringen die tijdens de eerste fase worden opgedaan, zullen inzicht geven in de kosten van de volgende fasen. En hoe die zich tot het beschikbare budget verhouden.

Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie
Binnen Ruimte, Wonen en Economie is geen sprake van een belangwekkende beleidsmatige afwijking of afwijking in het tempo van de uitvoering van het voorgenomen beleid.

Programma 4 Sociaal Domein
Binnen Sociaal Domein is sprake van de volgende belangwekkende beleidsmatige afwijkingen of afwijkingen in het tempo van de uitvoering van het voorgenomen beleid:

• Beheersing kosten jeugdzorg: de kosten voor de jeugdzorg blijven stijgen, ondanks de inspanningen die lokaal en regionaal worden geleverd om die kosten verder te beheersen. De toename wordt enerzijds veroorzaakt door een verdere groei van het aantal jeugdigen dat in zorg is en anderzijds door een groei van intensievere en daardoor duurdere vormen van zorg zoals jeugdbeschermingsmaatregelen en landelijke transitiearrangementen. Het demissionaire kabinet heeft voor dit jaar en komende jaren extra eenmalige middelen toegezegd. Een nieuw kabinet zal voor een structurele verhoging moeten besluiten.

• Inburgering statushouders: het Rijk verdubbelde de taakstelling voor het huisvesten van statushouders. Op basis van de resultaten in het eerste half jaar zijn we onlangs door de Provincie onder actief toezicht gesteld. De gemeente moet uiterlijk eind oktober een plan van aanpak bij de provincie indienen voor het alsnog voldoen aan onze verplichtingen.

In onderstaande tabel zijn de financiële afwijkingen opgenomen. Te zien is dat het exploitatieresultaat voor 2021 nadelig wordt beïnvloed voor een bedrag van € 370.000. In de hierna volgende jaren is eveneens sprake van een negatieve druk op de exploitatie, vooral door de verwachte stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden.

De financiële afwijkingen leiden tot een bijstelling van de financiële meerjarenraming. Onderstaande tabel laat zien dat het structurele tekort bij de Voorjaarsnota (- € 308.000) door het negatieve effect van de Najaarsnota verder verslechtert naar - € 1.162.000.