C. Onderhoud kapitaalgoederen

Omschrijving

Onze gemeente beheert ongeveer 385 hectare openbare ruimte. Iedereen die hier woont, werkt of recreëert maakt daar gebruik van. De gemeente maakt dit mogelijk door het aanleggen en in stand houden van onder andere wegen, groen en riolering. Maar ook door het aanbrengen van verkeersmaatregelen (zoals verkeersborden en drempels), straatmeubilair en openbare verlichting. We noemen dat de kapitaalgoederen van de openbare ruimte.


Bij het inrichten, onderhouden en beheren van de openbare ruimte houden we rekening met de vigerende wetgeving en besluiten vanuit het rijk, de provincie het waterschap en natuurlijk ons eigen beleid.  Het onderhoud en beheer van de openbare ruimte verdelen we in drie categorieën: Klein onderhoud, groot onderhoud  en reconstructies/ rehabilitaties / vervangingen (investeringen). 


Voor een overzicht van de (vervangings)investeringen (inclusief toelichtingen) wordt verwezen naar "bijlage 4. Investeringsprognose 2026 - 2029" en voor een overzicht van de stand van de onderhoudsvoorzieningen (inclusief verloop) zie de "Financiële begroting" onderdeel B2. Stand en verloop van de reserves en voorzieningen".
Op basis van de BBV voorschriften en eis Provincie (toezichthouder) dienen de beleids- en beheersplannen actueel te zijn. Hiervoor zijn bedragen geraamd in de begroting. Indien er geen bedragen zijn opgenomen voor een plan betekent dit dat deze in eigen beheer wordt opgesteld.

Openbaar groen

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Openbaar groen
Tabel Par. C-A Openbaar groen
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Onderhoud bomen, bossen en bosplantsoenen € 441.750 € 441.750 € 441.750 € 441.750
Onderhoud cultuurbeplanting en grasvegetaties (incl. verhoging biodiversiteit, stortkosten) € 1.032.500 € 1.032.500 € 1.032.500 € 1.032.500
Onderhoud ecologische verbindingszones (EVZ) € 42.750 € 42.750 € 42.750 € 42.750
Onderhoud bermen (incl. egalisatie, verhoging biodiversiteit, stortkosten) € 284.000 € 284.000 € 284.000 € 284.000
€ 1.801.000 € 1.801.000 € 1.801.000 € 1.801.000
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
Renovatie openbaar groen € 154.748 € 154.748 € 154.748 € 154.748
EVZ Terheijden-Zonzeel € 425.000 € - € - € -
€ 579.748 € 154.748 € 154.748 € 154.748
Totaal € 2.380.748 € 1.955.748 € 1.955.748 € 1.955.748

Het beleidskader met betrekking tot Openbaar groen ligt vast in het integraal groenbeleidsplan 2017 – 2026 ‘Groen leeft en verbindt’. Hierin heeft zowel biodiversiteit als duurzaamheid een belangrijke plek.

Groenbeleid
Het groenbeleid is gericht op duurzaam kwaliteitsgroen. Dit houdt in dat we:
•    Geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen gebruiken
•    Accepteren we een bepaalde mate van kruidengroei accepteren op die plaatsen waar dat mogelijk is.
•    De minimale onderhoudsniveau van het groen en onkruid op verhardingen is beeldkwaliteit B
•    Grove heesters onderhouden we op beeldkwaliteit C-niveau
•    Centra en hotspots onderhouden we op beeldkwaliteitsniveau A
•    Begrazing vindt plaats op basis van visuele beoordeling en frequentie (geen beeldkwaliteit)
•    Onderhoud voeren op mede basis van burgertevredenheid. 

Bomenbeleid
We werken met een waardevolle bomenkaart. 

Bermenbeleid
Het ecologisch bermbeheer is een groeiproces waarbij we streven naar beplanting die van nature in een berm voorkomt. Bij het onderhoud houden we rekening met de verkeersveiligheid en het beperken van specifieke plantensoorten als Jacobskruiskruid en exoten.

Ecologische Verbindingszones
Het integrale groenbeleidsplan ambieert om de EVZ Mark-Zwaluwse Haven verder te ontwikkelen. Het waterschap vroeg de gemeente hieraan mee te werken.

Onderhoud

Klein onderhoud bestaat uit het oplossen van meldingen, kleine gebreken en regulier onderhoud aan de plantsoenen, bomen, EVZ 's en ander groen. We besteden klein onderhoud voor meerdere jaren uit. Voor het onderhoud groen werken we met een effectbestek. Dat voert MidZuid uit.
De bermen maaien we ecologisch mits dit de veiligheid niet beperkt. Daarnaast beperken we de overlast van Jacobskruiskruid  en Duizendknoop door die apart te verwijderen.
Groot onderhoud bestaat uit het vitaliseren van groen. Hierbij denken we aan intensief snoeien van bomen, het opknappen van plantsoenen en gazons of het inboeten van struiken.
We bereiden samen met het waterschap de aanleg van de EVZ Mark Zwaluwse Haven verder voor.  

Speelvoorzieningen en sportfaciliteiten in de openbare ruimte

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Speelvoorzieningen en sportfaciliteiten in de openbare ruimte
Tabel Par. C-B Speelvoorzieningen en sportfaciliteiten in de openbare ruimte
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Speelvoorzieningen € 64.000 € 64.000 € 64.000 € 64.000
Sportfaciliteiten: trapveldjes, kunstgrasvelden € 19.290 € 19.290 € 19.290 € 19.290
€ 83.290 € 83.290 € 83.290 € 83.290
Totaal € 83.290 € 83.290 € 83.290 € 83.290

Het huidige beleid (2015) is gebaseerd op de volgende visie: Spelen is bewegen waarbij iedere leeftijdscategorie de mogelijkheid krijgt om actief en participerend gebruik te maken van de openbare ruimte in Drimmelen. Het accent bij te vervangen speeltoestellen zal liggen op avontuurlijk en natuurlijk. Het huidige beleid is in de kern nog steeds relevant en hoeft niet volledig herschreven te worden. Het is echter wel belangrijk om de visie te herzien en af te stemmen op de huidige samenleving en de toekomst die we tot nu toe kunnen voorzien. Vandaar dat wij in 2026 met een aangepast/nieuw beleid speelruimte zullen komen.

Beschikbare onderhoudsbudgetten:
Sinds de opstelling van het huidige beleid is het aantal speeltoestellen in de gemeente aanzienlijk toegenomen: van 282 toestellen op 172 plekken naar 440 toestellen op 80 plekken. Wat we nu zien, is dat er veel losse toestellen of speelplekken zijn die weinig gebruikt worden. Het grote aantal toestellen leidt tot meer onderhoud en onderhoudskosten. De komende 3 jaren dienen bij ongewijzigd beleid 153 speeltoestellen vervangen te worden. Gezien de hoeveelheid speeltoestellen, zien we dat we structureel te weinig kosten opnemen voor het onderhoud. Alleen al voor de inspecties van de toestellen en het onderhoud valondergronden zijn we op jaarbasis een bedrag van € 58.000 kwijt. 

Wegen, Verkeer, Openbare verlichting en Overige objecten in de openbare ruimte

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Wegen, Verkeer, Openbare verlichting en Overige objecten in de openbare ruimte
Tabel Par. C-C Wegen, Verkeer, Openbare verlichting en overige objecten in de openbare ruimte
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Wegen € 1.726.713 € 1.726.713 € 1.726.713 € 1.726.713
Verkeer € 81.850 € 81.850 € 81.850 € 81.850
Openbare verlichting € 172.000 € 172.000 € 172.000 € 172.000
Overige objecten in de openbare ruimte € 38.000 € 38.000 € 38.000 € 38.000
€ 2.018.563 € 2.018.563 € 2.018.563 € 2.018.563
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
Wegen rehabilitatie (vervanging bestratingsmaterialen) € 241.322 € 241.322 € 241.322 € 241.322
Verkeersreconstructies € 155.597 € 50.535 € 50.535 € 50.535
Laadpalen (uitbreiding) € 52.531 € - € - € -
Vervanging openbare verlichting € 154.822 € 154.822 € 154.822 € 154.822
€ 604.272 € 446.679 € 446.679 € 446.679
Totaal € 2.622.835 € 2.465.242 € 2.465.242 € 2.465.242

Beleidskader

Het beleidskader met betrekking tot Wegen legden we vast in het Beleidsplan wegen 2021-2030; "Op weg naar grotere burgertevredenheid".
Het uitgangspunt is kwaliteit gestuurd onderhoud op basis van tweejaarlijkse weginspecties. Wij grijpen in bij de overgang van kwaliteitsniveau C (slecht) naar D (zeer slecht). Bij onze hoofdfietsroutes en voetpaden grijpen we eerder in, namelijk bij de overgang van kwaliteit B (matig) naar C. Hiermee borduren we grotendeels voort op het vorige beleid, maar met meer aandacht voor de voetpaden.  Op basis van de 90%-regel  is de gemiddelde kwaliteit van het gehele wegennet bepaald.  Hierbij bepalen we bij welke beeldkwaliteit we de grens van 90%  bereiken. Het algemeen kwaliteitsniveau van de verhardingen in de gemeente Drimmelen is B.

Aandachtspunten de komende 2 jaar:
•    Het onderhoud op asfaltwegen binnen de meeste kernen
•    Fietspaden in Terheijden
•    Voetpaden in Drimmelen en Hooge Zwaluwe

De basis voor de wegenplanning vormt de weginspectie. De hieruit volgende werkzaamheden zijn onder te verdelen in klein onderhoud (exploitatie), groot onderhoud (voorziening) en reconstructies / rehabilitaties (investeringen). Iedere twee jaar stellen we een beheer- en uitvoeringsplan wegen op. Hierbij houden we rekening met de degeneratie van verhardingen. Bij het ontbreken van onderhoud gaat de kwaliteit van asfalt sneller achteruit dan bij elementenverharding. Daarom krijgt asfaltonderhoud een hogere prioriteit dan elementenverhardingen. Verder maken we integrale afwegingen in relatie tot andere werkzaamheden zoals rioleringen, groen en werken door andere partijen. In 2025 hebben we de laatste inspectie laten uitvoeren. 

Klein onderhoud (exploitatie)
Bestaat uit het oplossen van meldingen en kleine gebreken aan de verhardingen die uit inspecties naar voren komen. We besteden klein onderhoud voor meerdere jaren uit.
Daarnaast hebben we een aantal vaste partijen voor het bermenonderhoud (uitvullen en afbermen).

Groot onderhoud (voorziening)
Groot onderhoud dekken we uit de voorziening. Zoals vermeld nemen we dit op in het beheer- en uitvoeringsplan. 
In 2026 besteden op basis van het uitvoeringsplan een bedrag van ca. € 1,849 miljoen aan groot en klein onderhoud asfalt en elementenverhardingen. Groot onderhoud aan elementenverhardingen voeren we meestal uit bij integrale projecten zoals rioolvervangingen. In 2027 inspecteren we weer de wegen.

Civieltechnische kunstwerken

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Civieltechnische kunstwerken
Tabel Par. C-D Civieltechnische kunstwerken
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Civieltechnische kunstwerken € 63.000 € 63.000 € 63.000 € 63.000
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
€ - € - € - € -
Totaal € 63.000 € 63.000 € 63.000 € 63.000

Beleidskader
In 2009 stelden we de Beleidsnotitie civiele kunstwerken en havens vast. Er is één duidelijk uitgangspunt. We houden de kunstwerken veilig. 

Onderhoud
We inspecteren de kunstwerken iedere drie jaar. In 2026 laten we een beheerplan Civiele Kunstwerken opstellen.  In 2026 gaan we de data uit het beheerprogramma kunstwerken over zetten naar het integrale beheerprogramma Obsurv. Zodra dat op orde is, maken we in 2026 een nieuw beheerplan.  

Riolering en Water

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Riolering en Water
Tabel Par. C-E Riolering en Water
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Riolering € 536.000 € 536.000 € 536.000 € 536.000
Stedelijk water € 268.000 € 268.000 € 268.000 € 268.000
€ 804.000 € 804.000 € 804.000 € 804.000
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
Vervanging vrijverval riolering € 3.370.006 € 4.181.539 € 429.847 € 3.173.430
Totaal € 4.174.006 € 4.985.539 € 1.233.847 € 3.977.430

Riolering
Op gemeentelijk niveau is begin 2023 het Water en Rioleringsplan Drimmelen 2023-2027 vastgesteld. 
Door de integrale benadering van het gehele watersysteem vindt in dit beleidsplan zowel riolering als water plaats en is afgestemd op het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie (DPRA 2018).
De doelen van het Deltaplan zijn:
 •   Analyseren van de gevolgen van klimaatverandering (tot 2050) voor diverse functies in een gebied;
 •   Bepalen van een strategie en concrete doelen (tot 2050) voor het verbeteren van de water robuust- en klimaatbestendigheid;
 •   Uitvoering geven aan de strategie door dit vast te leggen in beleidsplannen, wetten en regels.

Beleidskader
Bij het vaststellen van het Waterbeleidsplan (WRP) zijn nieuwe ambities vastgesteld. Deze ambities anticiperen vooral op klimaatverandering.
 •   Afvalwater: het verzamelen en afvoeren van afvalwater  gebeurt op een milieu hygiënische wijze.
 •   Hemelwater: We staan overlast eens in de vijf jaar toe (bui 09). We infiltreren zo veel als mogelijk.
 •   Grondwater: We anticiperen op grondwaterknelpunten zoals bodemdaling door lage grondwaterstanden of grondwateroverlast door storende grondlagen. 

Ieder jaar inspecteren we ongeveer 10% van het rioolstelsel. Jaarlijks maken we een uitvoeringsplanning. We maken onderscheid in klein onderhoud, groot onderhoud en reconstructies. Klein onderhoud bestaat uit kleine reparaties, verwijderen wortel-ingroei en kleine re-liningen. Groot onderhoud houdt in dat er grotere lengtes riool één op één vervangen of voorzien van een re-lining. Reconstructies zijn rioleringen waarvan de buisdiameter verandert of een geheel stelsel wordt vervangen. 
We onderhouden de drukriolering frequent.  Het onderhoud en het beheer aan de IBA’s wordt verzorgd door de Gemeente. 

 

Water
In het WRP namen we ook ambities voor oppervlaktewater op.

Oppervlaktewater:
•    Slechte oppervlaktekwaliteit beperken we;
•    Oppervlaktewater proberen we lang vast te houden;
•    Wateroverlast door oppervlaktewater beperken we in samenwerking met het waterschap. 
In de notitie Baggeren havens (2014) namen we een aantal streef dieptes op. Een ander uitgangspunt bestaat uit het eens in de vijf jaar monitoren van de diepten in de havens.

Watergangen
In de legger van het waterschap is van alle watergangen vastgelegd wie verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud. In grote lijn kan gesteld worden dat alle watervoerende sloten, vaak als A-watergang aangemerkt, in beheer en onderhoud zijn bij het waterschap. De overige watergangen (B-watergang of bermsloten) zijn in beheer en onderhoud bij de aanliggende perceeleigenaren. In stedelijk gebied is dit de gemeente, om niet elke afzonderlijke bewoner een deel van het onderhoud te laten uitvoeren.
 De onderstaande kenmerken van het watersysteem zijn bekend.
 • totale lengte categorie A watergangen in beheer bij het waterschap: 342 km
 • totale lengte categorie B watergangen buitenstedelijk in particulier beheer: 68 km
 • totale lengte categorie B watergangen binnenstedelijk in beheer bij de gemeente:  11 km
 • totale lengte overstortsloten in beheer bij de gemeente (opgenomen als categorie 
   A watergang in de legger): 14 km (250 m aan beide zijden van 27 overstorten)

 

Gebouwenbeheer

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Gebouwenbeheer
Tabel Par. C-F Gebouwenbeheer
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Groot onderhoud Gebouwenbeheer (Planon) € 327.788 € 327.788 € 327.788 € 327.788
Klein onderhoud gebouwenbeheer € 203.778 € 203.778 € 203.778 € 203.778
€ 531.566 € 531.566 € 531.566 € 531.566
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
Vervanging binnenzonwering € 205.400 € - € - € -
Totaal € 736.966 € 531.566 € 531.566 € 531.566

Beleidskader

De werkzaamheden worden uitgevoerd conform het door de gemeenteraad in 2020 vastgestelde beleidskader. Dit is verankerd in het Gebouwen Beheer Systeem (GBS-systeem).

Onderhoud

Er wordt onderscheid gemaakt tussen groot onderhoud (voorziening) en klein onderhoud (exploitatie). Klein onderhoud bestaat uit jaarlijks terugkerend onderhoud (contracten) en klein technisch onderhoud. Onder klein technisch onderhoud wordt verstaan het vervangen of repareren van onderdelen van het vastgoed die geen planmatige investering vragen. Groot onderhoud gaat over grotere werkzaamheden aan gebouwen en installaties. Deze werkzaamheden komen naar voren uit het beheerplan. Bij een aantal geplande werkzaamheden toetsen we of het noodzakelijk is. Zo niet dan stellen we de werkzaamheden uit. 

Onderwijshuisvesting

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Onderwijshuisvesting
Tabel Par. C-G Onderwijshuisvesting
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Groot onderhoud Gebouwenbeheer (Planon) € 33.821 € 33.821 € 33.821 € 33.821
Overig onderhoudsbudgetten in exploitatie € 14.598 € 14.598 € 14.598 € 14.598
€ 48.419 € 48.419 € 48.419 € 48.419
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
€ - € - € - € -
Totaal € 48.419 € 48.419 € 48.419 € 48.419

Beleidskader 

Op 18 september 2025 stelde de gemeenteraad de ‘Visie Onderwijshuisvesting Drimmelen 2025-2030’ vast. In deze visie is een aantal onderwijshuisvestingsprojecten benoemd die de komende jaren bijzondere aandacht vragen. De raad besloot de visie vast te stellen, nader onderzoek te doen naar de verschillende scenario’s en financiële gevolgen voor de toekomstige huisvesting van Den Duin en het Dongemond College en de verschillende huisvestingsscenario’s samen met de schoolbesturen uit te gaan werken in het IHP 2027-2030 (met een doorkijk tot 2042).
 
Onderhoud
Er wordt onderscheid gemaakt tussen groot onderhoud (voorziening) en klein onderhoud (exploitatie). Klein onderhoud bestaat uit jaarlijks terugkerend onderhoud (contracten) en klein technisch onderhoud. Onder klein technisch onderhoud wordt verstaan het vervangen of repareren van onderdelen van het vastgoed die geen planmatige investering vragen. Groot onderhoud gaat over grotere werkzaamheden aan gebouwen en installaties. Deze werkzaamheden komen naar voren uit het beheerplan. Bij een aantal geplande werkzaamheden toetsen we of het noodzakelijk is. Zo niet dan stellen we de werkzaamheden uit. 

Sportaccommodaties

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Sportaccommodaties
Tabel Par. C-H Sportaccommodaties
Beschikbare onderhoudsbudgetten 2026 2027 2028 2029
Groot onderhoud Gebouwenbeheer (Planon) € 273.851 € 273.851 € 273.851 € 273.851
Overig onderhoudsbudgetten in exploitatie € 157.520 € 157.520 € 157.520 € 157.520
€ 431.371 € 431.371 € 431.371 € 431.371
Investeringen (bijlage 4. Investeringsprognose) 2026 2027 2028 2029
Vervangingsinvesteringen kunstgrasvelden € 513.500 € 36.772 € - € -
Totaal € 944.871 € 468.143 € 431.371 € 431.371

Beleidskader 

Op dit moment werken we met hoofdzakelijk incidentele budgetaanvragen voor groot onderhoud aan en investeringen in de buitensportaccommodaties. Omdat dit kwetsbaar is gebleken, stellen we cf. het raadsbesluit van 17 april 2025 in 2025 een Beheerplan voor de sportparken op. Hierin brengen we ons gegevensbeheer op orde en stellen we tegelijkertijd een MIOP (Meerjaren Investerings- en Onderhoudsplan) op waarin we zaken beter borgen. We leggen dit MIOP in 2026 aan de raad voor.

Onderhoud 
Er wordt onderscheid gemaakt tussen groot onderhoud (voorziening) en klein onderhoud (exploitatie). Klein onderhoud bestaat uit jaarlijks terugkerend onderhoud (contracten) en klein technisch onderhoud. Onder klein technisch onderhoud wordt verstaan het vervangen of repareren van onderdelen van het vastgoed die geen planmatige investering vragen. Groot onderhoud gaat over grotere werkzaamheden aan gebouwen en installaties. Deze werkzaamheden komen naar voren uit het beheerplan. Bij een aantal geplande werkzaamheden toetsen we of het noodzakelijk is. Zo niet dan stellen we de werkzaamheden uit. 

Kengetallen

Terug naar navigatie - C. Onderhoud kapitaalgoederen - Kengetallen
Tabel Par. C-I Kengetallen
Categorie Onderdeel Eenheid Jaarrekening Begroting
2023 2024 2025 2026
Openbaar groen Bomen stuks 17.104 17.149 17.134 16.891
Beplanting m2 414.669 432.117 416.669 477.369
Gras m2 507.082 495.659 507.082 502.616
Bermen m2 1.213.256 1.463.370 1.213.256 1.109.970
Ecologische VerbindingsZones (EVZ) stuks 3 3 3 3
Speelvoorzieningen Speellocaties stuks 80
Speeltoestellen m2 414.669 416.669 440
Sportfaciliteiten in de openbare ruimte Trapveldjes stuks
Kunstgrasvelden stuks
Wegen Asfaltverhardingen m2 808.613 808.613 808.613 828.951
Elementenverhardingen m2 1.231.169 1.236.154 1.241.169 1.369.470
Betonberhardingen m2 31.495 32.516 31.495 31.110
Halfverharding m2 50.897 50.897 50.897 32.803
Openbare verlichting Lichtmasten stuks 6.623 6.597 6.653 6.657
Armaturen stuks 6.758 6.641 6.788 6.657
Overige objecten in de openbare ruimte Banken stuks 218
Papierbakken stuks 314
Civeiltechnische kunstwerken Objecten havens stuks 52 45 52 52
Bruggen (hout, staal, beton), duikerbruggen stuks 31 33 31 31
Duikers (beton) stuks 227 227 227 227
Objecten overige (vissteigers / beschoeiingen) stuks 15 15 15 15
Riolering Vrijverval riolering m1 165.505 131.236 167.005 223.050
Drukriool m1 50.344 42.762 50.344 51.102
Individuele Behandeling Afvalwater (IBA) stuks 83 78 83 78
Gemalen stuks 305 305 305 305
Pomp-units stuks 42 42
Bergbezinkbassins stuks 8 8 8 9
Stedelijk water Watergangen m1 200.681 200.681 200.681 200.681
Stedelijk water m2 20.182 20.182 20.182 20.182
Vaarwegen Havens m2 269.280 269.280 269.280 269.280