Toelichting exploitatie
4.1 Onderwijs, Jeugd en Gezondheid
1. Basisschool de Stuifhoek
In de begroting 2024 zijn de afschrijvingslasten van het krediet van de school te laag opgenomen waardoor er een nadeel is van € 61.000 vanaf 2026. Tevens is de ingebruikname later waardoor de kapitaallasten in 2024 en 2025 € 66.000 resp. € 132.000 lager zijn.
2. Leerlingenvervoer
Op basis van het eerste kwartaal, waarvan de tarieven en de inzet van vervoersmiddelen bekend zijn, is de verwachting dat alleen voor 2024 de kosten € 200.000 hoger zullen zijn dan begroot. Voor het nieuwe schooljaar zijn de kosten nog niet exact bekend, omdat dan na een aanbesteding mogelijk een nieuwe vervoerder zal starten en het aantal kinderen in het vervoer per schooljaar wijzigt. De oorzaken van de stijging is de NEA indexering van 2023 (13%) met daarbovenop de NEA-indexering van 2024 van 4%. Dit is meer dan begroot. Bovendien is het aantal leerlingen die vervoerd moeten worden gestegen wat tot gevolg heeft dat er 128 ritten meer gereden zijn dan in de begroting is opgenomen. Daarnaast zijn de kosten van de ritten die volgens het contract addendum volgens andere prijsafspraken worden gereden gestegen met 48% t.o.v. de begroting.
3. Gemeenschappelijke regeling RBL West-Brabant Regionaal Bureau Leren (RBL)
De eerste begrotingswijziging 2024 vanwege doorontwikkeling RBL leidt tot een structurele kostenverhoging van ruim € 45.000. Deze eerste stap is nodig om 'de basis op orde te krijgen', oftewel, zodat het RBL in ieder geval aan haar wettelijke taken kan blijven voldoen. Er volgt nog een raadsvoorstel waarin e.e.a. nader wordt toegelicht en tevens wat dit dan betekent voor de begroting 2025 en verder. De tweede en veel ingrijpendere stap van de doorontwikkeling is voorlopig 'on hold' gezet. De jaarrekening van het RBL laat helaas ook een tekort zien van € 61.000 waarbij het aandeel van Drimmelen € 5.000 bedraagt. De oorzaak hiervan ligt grotendeels in extra benodigde inhuur vanwege ziekteverzuim en onvoldoende sturing op de inhuur.
4. Gemeenschappelijke regeling Geweld In Afhankelijkheidsrelaties (GIA)
Er heeft een verkenning plaatsgevonden voor het takenpakket van GIA. Voorgesteld wordt om niet onder de druk van de bezuinigingen te werken aan het versterken van lokale teams en het realiseren van een regionaal netwerk aan expertise, waarmee mogelijk efficiencywinst geboekt kan worden. Daarnaast bedraagt de indexering van de gemeentelijke bijdrage 2,9% en valt de gemeentelijke bijdrage voor de Safegroep, die voorheen door regio West Brabant Oost afzonderlijk werd bekostigd, ook onder de gemeentelijke bijdrage aan GIA (alleen verschuiving). In totaal betekent dit echter wel een structurele verhoging van de gemeentelijke bijdrage aan de GR GIA vanaf 2025.
5. Gemeenschappelijke regeling Centrum Jeugd en Gezin Drimmelen en Geertruidenberg (CJG)
De stijging van de bijdrage vanaf 2025 van € 83.000 wordt veroorzaakt door indexering. Hier tegenover staat een voordeel van € 106.000 in 2024 a.g.v. het positieve rekeningresultaat van het CJG over 2023. Het overschot is ontstaan doordat de extra middelen voor het terugdringen van de wachttijden niet meer nodig bleken te zijn te zijn. De reguliere bijdrage 2023 aan het CJG komt overeen.
6. Interne verwerkingsfout
Incidentele middelen voor extra formatie jeugdprofessionals a € 159.000, in verband met het werken op scholen en de opdracht voor het terugdringen van wachtlijsten, zijn in de begroting ten onrechte als dekking voor de exploitatiebijdrage aan het CJG opgenomen. Dit wordt nu gecorrigeerd.
7. Jeugdhulp - regionale samenwerking (WBO)
a. Dienstverleningsovereenkomst (DVO)
Bij de initiële begroting 2024 hebben we op basis van regionale gegevens € 144.000 geraamd voor de DVO. Op basis van de huidige kostenoverzichten is € 168.000 nodig. Dit heeft te maken met extra inhuur op het gebied van data-analyses en data-gestuurd werken, inkoop- en contractmanagement regio West-Brabant Oost. Ook de kosten van enkele andere dienstverleners binnen de Jeugdzorg (Crisismeldpunt en Crisisinterventieteam) stijgen harder dan waarmee in de begroting rekening was gehouden (€ 10.000).
b. Projectkosten Norm voor Opdrachtgeverschap WBO Jeugd
De projectkosten voor NVO 2024 vallen € 41.000 hoger uit. De voorbereiding loopt t/m 2026, maar in de begroting is alleen rekening gehouden met 2024. Dit heeft te maken met de onder meer de voorbereidingen van de oprichting van de Gemeenschappelijke Regeling meer tijd met zich meebrengt dan voorzien (€ 90.000 nadelig).
c. Stijging specialistische jeugdzorgkosten
De jeugdhulpkosten stijgen met name door de indexering van tarieven jeugdhulpregio WBO met 6,1% vanwege CAO-ontwikkelingen. Een aantal opvallende zorgvormen waar andere zaken spelen, zijn:
Jeugdbescherming Brabant
Op 18 oktober 2023 hebben het Rijk en de VNG een akkoord bereikt voor de invoering van landelijke tarieven Gecertificeerde instellingen (GI’s). Dit met als primaire doelstelling om te komen tot eenduidige reële normuren voor uitvoering van jeugdbeschermingsmaatregelen, tegen tarieven gebaseerd op reële kostprijzen. Om de tarieven GI’s tijdig te kunnen implementeren in regio West-Brabant Oost (WBO) was besluitvorming noodzakelijk, zijn de addenda gepubliceerd (middels vrijwillige transparantie) en zijn tarieven per 1 april 2024 geeffectueerd. Op 27 februari 2024 heeft het college een besluit genomen over de tarieven GI’s 2024 en per raadsbrief van 4 maart 2024 is de raad vervolgens geïnformeerd. De meerkosten hiervan zijn ruim € 32.000 structureel.
Verblijf en Crisis
Het lumpsumbedrag is naar beneden bijgesteld. Weliswaar was er een toename van de kostprijs maar door de afname van het zorgvolume betreft dit voor de gemeente Drimmelen een voordeel van € 109.000. De afname in zorgvolume bij de zorgvormen Verblijf en Crisis (en de bijbehorende toename bij Ambulant) is een gevolg van de maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd en past binnen de ontwikkelopgaven ‘zo thuis mogelijk’ en de gewenste ‘beweging naar de voorkant’ die we maken. Ook past dit binnen het ingezette beleid van ‘De juiste hulp zo dichtbij mogelijk’ zoals opgenomen in de Regiovisie Jeugd West-Brabant Oost.
d. Correctie stelpost jeugdzorg o.b.v. meicirculaire 2024
In de meicirculaire 2024 is opgenomen dat de geraamde extra besparing van het Rijk van € 500 miljoen voor 2025 komt te vervallen, omdat de maatregelen die tot besparing moeten leiden nog niet zijn gerealiseerd.
Uitgangspunt is dat het vervallen van de extra korting geen budgettair effect heeft. Het verloopt budgettair neutraal, omdat gemeenten in de begroting voor Jeugdzorg rekening mochten houden met de voorgenomen besparing en een lagere raming van de uitgaven. Dit wordt voor 2025 nu teruggedraaid.
Dit betekent voor de gemeente Drimmelen dat de ingeboekte besparing van € 500.000 in 2025 wordt teruggedraaid, daar tegenover staan extra inkomsten vanuit de algemene uitkering.
8. Gemeenschappelijke regeling: Openbare Gezondheidszorg West-Brabant (GGD)
De gemeentelijke bijdrage aan de GGD West-Brabant stijgt voor de gemeente met € 105.000 ten opzichte van 2024. Belangrijkste reden voor deze stijging betreft een autonome ontwikkeling, namelijk de indexering van 4,65%.
4.2 Participatie & Schuldenproblematiek
9. Sociale Uitkeringen Werk & Inkomen
Het budget loonkostensubsidie moet met € 77.500 structureel worden verhoogd, omdat het aantal mensen met een arbeidsbeperking dat aan het werk gaat ieder jaar toeneemt waardoor de uitgaven jaarlijks stijgen. De stijging is echter groter dan verwacht. Daarnaast is een bijstelling van het budget Sociale Uitkeringen noodzakelijk vanwege de (verwachte) toestroom van asielzoekers die in eerste instantie veelal zijn aangewezen op een uitkering. Deze stijging van € 100.000 is naar verwachting ook structureel. Hier tegenover staat dat het Rijk juist op landelijk niveau een daling verwacht van de uitgaven bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidie waardoor de rijksvergoeding daalt met € 47.000 vanaf 2024. De verwachting is de verwachte compensatie voor de stijging van de uitgaven loonkostensubsidie het nadeel van € 47.000 weer opvangt.
10. Bijzondere bijstand
Het budget bijzondere bijstand kan incidenteel met € 25.000 verlaagd worden. We zijn nu namelijk bezig met de evaluatie van het vorige beleidsplan en de opstart van het nieuwe uitvoeringsplan waardoor € 50.000 van het budget voor de uitvoering van het beleidsplan niet besteed zal worden. De verwachting is dat we de middelen in 2025 weer volledig nodig hebben. Verder is in het coalitieprogramma opgenomen dat er in 2023 een pilot met maatwerkvoorziening participatie voor inkomensgerechtigden en lagere inkomens moet komen en dat hiervan eenmalig € 25.000 beschikbaar is in 2023. De pilot is in 2023 niet gestart, i.v.m. prioritering van werkzaamheden. Momenteel zijn we volop bezig met de start hiervan. Van het overschot van € 50.000 zal € 25.000 gereserveerd worden voor de pilot.
11. Energietoeslag
We hebben in 2023 € 772.389 ontvangen voor de energietoeslag en de uitvoering van deze regeling. Het grootste deel is in 2024 direct besteed, € 190.000 hadden we nog niet besteed omdat de regeling loopt tot en met 30 juni 2024. Vanwege het jaarrekeningsaldo kon dit bedrag niet overgeheveld worden naar 2024, maar de aanvragen, uitvoeringskosten en eventuele bezwaren lopen wel door. Vanwege de doorlopende werkzaamheden in 2024 is € 160.000 nodig (€ 80.000 energietoeslagen en € 80.000 uitvoering).
12. Beschut werken
Er zijn 4 personen in onze gemeente komen wonen (verhuisd) met een Beschut-werk indicatie waardoor de kosten voor Beschut werken structureel met € 50.000 stijgen.
13a. Gemeenschappelijke Regeling MidZuid
De herziening van de begroting 2024 en afrekening over 2023 zorgen voor een hogere gemeentelijke bijdrage van € 11.000 in 2024. De begroting 2025 heeft een nadelig effect van € 89.000 in 2025, € 86.000 in 2026, € 78.000 in 2027 en daarna € 121.000 in 2028. De oorzaken van deze stijging in de bijdrage zijn de stijgende inflatie, hogere rente, lagere huuropbrengst en fors stijgende ICT kosten. Door de uitstroom uit de WSW, mede als gevolg van gunstige regelingen (CAO) om minder te werken en eerder te stoppen, komt de productiecapaciteit en daarmee het resultaat onder druk te staan. Midzuid zoekt samen met de deelnemende gemeenten naar mogelijkheden om de gemeentelijke bijdrage te laten dalen.
13b. Gemeenschappelijke Regeling MidZuid effect meicirculaire
Via de meicirculaire hebben gemeenten structureel extra middelen gekregen i.h.k.v. de Wet Sociale Werkvoorziening om hen tegemoet te komen bij de financiële uitdagingen die zij ervaren rondom de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven. Dit gaat dan om de gevolgen van de krimpende doelgroep op de fysieke infrastructuur en om zoveel mogelijk personen aan passend werk te helpen. Tevens wordt rekening gehouden met loon/prijscompensatie. In de gemeenschappelijke regeling is vastgelegd dat we deze middelen doorbetalen aan MidZuid, omdat zij voor de gemeente de WSW uitvoeren. MidZuid heeft in de bijgestelde begroting 2024 reeds rekening gehouden met deze aanvullende middelen.
14. Specifieke uitkering Inburgering
Vanwege een toename van het aantal inburgeraars ontvangen we vanaf 2024 een Specifieke uitkering Inburgering die € 420.000 hoger is dan begroot. Uit deze extra middelen kunnen we uitgaven dekken die reeds begroot zijn zoals een deel van de subsidie Vluchtelingenwerk waardoor we een structureel voordeel hebben van € 120.000.
15. Dienstverlening aanpak armoede en schulden (meicirculaire)
Vanuit de Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden, die in juli 2022 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd, heeft het kabinet via de meicirculaire € 40 miljoen aan structurele middelen voor betere dienstverlening door gemeenten op het gebied van armoede en schulden beschikbaar gesteld. De toekenning vanaf 2024 zal structureel plaatsvinden om gemeenten verder in staat te stellen om strategisch en doelgericht te handelen en hun activiteiten uit te breiden zoals het verdubbelen van het gebruik van schuldhulpverlening en het bevorderen van activiteiten om armoede onder kinderen te bestrijden. Voor Drimmelen is dit ca. € 30.000 per jaar. Voorgesteld wordt deze middelen in te zetten voor schuldhulpverlening.
Het aantal aanvragen schuldhulpverlening zal ook in Drimmelen de komende jaren naar alle waarschijnlijkheid toenemen. Het ministerie steekt daar ook op in. Ze willen insteken op preventie, zodat meer mensen gebruik maken van de schuldhulpverlening om problemen achteraf te voorkomen. We merken de toename van de aanvragen nu al. Het extra budget wordt in 2024 en zal door de toename van de aanvragen ook de komende jaren ingezet gaan worden.
4.3 Sociale structuur, sport en zorg
16. WMO Huishoudelijke ondersteuning
De ontwikkelingen in de branche hulp bij het huishouden leiden tot een zeer forse kostenstijging bij de aanbieders. Zo stijgen de CAO lonen sterk, bereiken steeds meer medewerkers een hogere loonschaal, blijft het ziekteverzuim hoog en blijken de overheadkosten van de gemiddeld efficiënte aanbieder hoger dan aangenomen. De contractueel afgesproken indexering volstaat niet om de kostenstijging te compenseren. Om te voldoen aan de eisen van de AMvB reële prijs moeten de tarieven worden herzien en fors worden bijgesteld. Structureel stijgen de kosten hierdoor met € 275.000.
De eerste twee maanden van dit jaar hebben veel meer mensen dan in de eerste twee maanden van vorig jaar een aanvraag voor hulp bij het huishouden ingediend. Nu is nog niet duidelijk of dit een structurele toename is. Daarom is het budget hiervoor nog niet aangepast. Het risico op een budgetoverschrijding neemt toe.
17. Gemeenschappelijke regeling: Beschermd Wonen regio Breda
De regionale begroting Beschermd Wonen vertoont al enkele jaren forse overschotten. Hieraan ligt een aantal factoren ten grondslag: meevallers in de uitkering vanuit het rijk, meevallers in de tariefstelling/indexering, daling van het aantal cliënten. Het aandeel in het overschot dat de gemeente Drimmelen ontvangt wordt in 2024 enigszins naar beneden bijgesteld omdat conform bestuurlijke afspraak een deel van de regionale middelen beschermd wonen wordt ingezet voor maatschappelijke opvang. Voor 2025 laat de concept begroting van de Beschermd Wonen regio wederom een fors overschot zien. Voor de jaren na 2025 is er geen volledige zekerheid of deze ontwikkeling zich in deze omvang voortzet waardoor er rekening wordt gehouden met een voordeel van € 250.000. Dit leidt tot een nadeel van € 13.000 in 2024 en een daling van de kosten van € 413.00 in 2025 en € 250.000 voor de daarop volgende jaren.
18. Gemeenschappelijke regeling: Kleinschalig Collectief Vervoer (RWB)
Het Wmo deeltaxi vervoer is opnieuw aanbesteed. Er is voorlopig gegund. We hielden in de begroting 2024 rekening met een financieel voordeel van 2025. Door een hoger beroep tegen de voorlopige gunning is dit onzeker. We rijden in 2024 nog één jaar door met de oude vervoerder. In 2024 zijn de kosten iets lager dan geraamd. In de meerjarenbegroting houden we rekening met hogere tarieven. Dat komt omdat we nog niet weten wat de uitkomst van het hoger beroep zal zijn.
Dit leidt tot een voordeel van € 11.000 in 2024 en nadelen in de jaren daarna van gemiddeld € 55.000.
19. Renovatie zwembaden
Na de renovatie in 2020 van de beide zwembaden hebben we de hoofdaannemer in gebreke gesteld voor een aantal als ‘onvoldoende’ gekwalificeerde werkonderdelen. Op basis van het verkregen vonnis ultimo december 2021 en het verstrijken van de hoger beroepstermijn in december 2022 is de dialoog met de hoofdaannemer in 2023 opnieuw gevoerd om de nog openstaande kwesties af te wikkelen. Dit is vooralsnog niet gelukt en heeft uiteindelijk geresulteerd in een nieuwe zitting bij het Gerechtshof in ’s-Hertogenbosch op 5 maart 2024. Door overmacht is deze zitting verplaatst naar 19 september 2024. Daarmee zijn extra kosten van juridische en technische aard gemoeid. Geraamd wordt een extra bedrag van € 30.000 incl. btw.
20. Sportpark Ruitersvaart - Vervanging toplaag (zie ook kredieten)
De renovatie van het A-veld is al enkele jaren uitgesteld. In 2024 is op basis van de kwaliteitsnorm verder uitstel ongewenst. In 2023 was budget beschikbaar voor de leunhekken. Daarom wordt voorgesteld om de renovatiewerkzaamheden midzomer 2024 uit te voeren inclusief het leunhekwerk, de ballenvangers en de aanleg van een nieuwe beregeningsinstallatie en drainage.
Voorgesteld wordt om het op het programma beschikbare budget van € 46.000 om te zetten naar een krediet (toplaag vervangen is krediet) inclusief leunhekwerk, ballenvangers, beregeningsinstallatie en drainage van € 131.000 incl. btw.
| Investeringen | Jaar | Raming | Uitgaven | Restant | Mutatie | Status | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Financiële mutaties (bedragen x € 1.000) | |||||||
| 1 | Vervanging gevel afwerking Sporthal De Amerhal | 2024 | - | - | - | -120 N | Nieuw |
| 2 | Krediet Frisse scholen 2024 | 2024 | - | -125 N | Nieuw / correctie | ||
| Krediet Frisse scholen 2025 (investeringsprognose) | 2025 | - | -125 N | Nieuw / correctie | |||
| Krediet Frisse scholen 2026 (investeringsprognose) | 2026 | - | -125 N | Nieuw / correctie | |||
| - | - | - | -375 N | ||||
| 3 | Sportpark Ruitersvaart - Vervanging toplaag A-veld | 2024 | - | - | - | -131 N | Nieuw |
| Sportpark Ruitersvaart - Vervanging toplaag A-veld | 2025 | 41 | - | 41 | 41 V | Opheffen | |
| 41 | - | 41 | -90 N | ||||
| 4 | Renovatie toplaag grasveld B Heesterbosch | 2021 | 54 | - | 54 | 54 V | Verschuiven naar 2025 |
| Renovatie toplaag grasveld B Heesterbosch | 2025 | - | - | -116 N | Nieuw | ||
| 54 | - | 54 | -62 N | ||||
| 5 | Renovatie toplaag grasveld A Moerbos | 2023 | 60 | 132 | -72 | -72 N | Ophoging |
| Totaal | 155 | 132 | 23 | -719 N | |||